عبارت «بانکداری اخلاقی»، ادبیات جدیدی است که اخیراً در حوزه بانکداری رایج گردیده است. بانکداری اخلاقی مفهومی است با گستره‌ای وسیع که در آن، بانک‌ها در حوزه‌های کاری خود، ضمن حفظ تقیّد به معیارهای متعالی اخلاقی و تعهد به کرامت انسانی، سعی در بهبود و حفظ شرایط زیست محیطی، ارتقای وضعیت رفاهی و معیشت آحاد جامعه، افزایش فرصت‌های برابر و متناسب کسب و کار، و مسائلی از این دست دارند.[1] اهتمام اصلی بانک‌های اسلامی این است که روش‌های مالی آنها براساس قوانین شریعت باشد و با توجه به تأکید شریعت بر ارزش‌های اخلاقی، هر خدمتی که در بانکداری اسلامی ارائه می‌شود، باید مبتنی بر اخلاق باشد. از مهم‌ترین اصول اخلاقی حاکم بر بانکداری که مورد تأیید اسلام نیز می‌باشد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 1. عزت، احترام و تکریم مراجعان؛ 2. دسترسی عادلانه اقشار مختلف جامعه به خدمت و محصول بانک؛ 3. تأکید بر استقرار و توسعه قرض الحسنه برای پاسخ‌گویی به نیاز مالی نیازمندان؛ 4. تلاش برای محرومیت زدایی و توانمندسازی قشرهای ضعیف جامعه با استفاده از تأمین مالی خود؛ 5. آسان‌سازی و روان‌سازی فرایند ارائه خدمات به مشتریان به منظور کسب رضایت آنها؛ 6. زمینه‌سازی و ترویج فعالیت‌های اخلاقی و خیرخواهانه در جامعه؛ 7. تنظیم ضوابط ارتقای کارکنان بر مبنای شایسته سالاری؛ 8. استقرار نظام جبران خدمات کارکنان بر مبنای عدالت.[2] [1] . ر.ک: «درآمدی بر بانکداری اخلاقی» به آدرس اینترنتی زیر: http://www.edbi.ir/Media-Details/p73290305.edbi [2] . ر.ک: «مهم‌ترین اصول اخلاقی حاکم بر بانکداری اسلامی»، آدرس اینترنتی زیر: http://www.taghribnews.ir/vdciprazvt1awr2.cbct.html
عبارت «بانکداری اخلاقی»، ادبیات جدیدی است که اخیراً در حوزه بانکداری رایج گردیده است. بانکداری اخلاقی مفهومی است با گسترهای وسیع که در آن، بانکها در حوزههای کاری خود، ضمن حفظ تقیّد به معیارهای متعالی اخلاقی و تعهد به کرامت انسانی، سعی در بهبود و حفظ شرایط زیست محیطی، ارتقای وضعیت رفاهی و معیشت آحاد جامعه، افزایش فرصتهای برابر و متناسب کسب و کار، و مسائلی از این دست دارند.[1]
اهتمام اصلی بانکهای اسلامی این است که روشهای مالی آنها براساس قوانین شریعت باشد و با توجه به تأکید شریعت بر ارزشهای اخلاقی، هر خدمتی که در بانکداری اسلامی ارائه میشود، باید مبتنی بر اخلاق باشد.
از مهمترین اصول اخلاقی حاکم بر بانکداری که مورد تأیید اسلام نیز میباشد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. عزت، احترام و تکریم مراجعان؛
2. دسترسی عادلانه اقشار مختلف جامعه به خدمت و محصول بانک؛
3. تأکید بر استقرار و توسعه قرض الحسنه برای پاسخگویی به نیاز مالی نیازمندان؛
4. تلاش برای محرومیت زدایی و توانمندسازی قشرهای ضعیف جامعه با استفاده از تأمین مالی خود؛
5. آسانسازی و روانسازی فرایند ارائه خدمات به مشتریان به منظور کسب رضایت آنها؛
6. زمینهسازی و ترویج فعالیتهای اخلاقی و خیرخواهانه در جامعه؛
7. تنظیم ضوابط ارتقای کارکنان بر مبنای شایسته سالاری؛
8. استقرار نظام جبران خدمات کارکنان بر مبنای عدالت.[2] [1] . ر.ک: «درآمدی بر بانکداری اخلاقی» به آدرس اینترنتی زیر:
http://www.edbi.ir/Media-Details/p73290305.edbi [2] . ر.ک: «مهمترین اصول اخلاقی حاکم بر بانکداری اسلامی»، آدرس اینترنتی زیر:
http://www.taghribnews.ir/vdciprazvt1awr2.cbct.html
- [سایر] مدل بانکداری اسلامی منطبق بر فقه شیعه کدام است؟
- [سایر] این جانب در حال انجام تحقیقی در مورد (نقش فناوری اطلاعات در بانکداری اسلامی) میباشم. در حین انجام تحقیق با مفاهیمی همچون (بانکداری اسلامی، پول الکترونیکی، معامله اینترنتی، امضای دیجیتال و... ) برخورد کردهام. می خواستم نظر شرع مقدس اسلام را در این موارد جویا شوم.
- [سایر] با سلام قصد خرید منزلی را دارم که 30 میلیون وام بانک مسکن دارد با سود 16 درصد آیا خرید چنین موردی از نظر شرعی و احکام بانکداری اسلامی و احکام ربا مشکلی ندارد ؟ با تشکر
- [سایر] رابطه و فرق اخلاق و تربیت اسلامی در چیست؟
- [سایر] انقلاب اسلامی چه پیشرفتی در زمینه ترویج اخلاق و آموزههای دینی داشته است؟
- [سایر] آیا واژه (ارزش) در فلسفه اخلاق قابل تعریف است؟ ملاک و معیار ارزش اخلاقی چیست؟
- [سایر] انقلاب اسلامی چه پیشرفتی در زمینه ترویج اخلاق و آموزههای دینی داشته است؟
- [آیت الله علوی گرگانی] ایفای نقش سازنده و مثبت در جهت تنویر افکار نسبت به حدود و معارف و اخلاق اسلامی با حفظ حدود شرعی بدون لباس روحانی را اجازه میفرمائید؟
- [آیت الله خامنه ای] شخصی در کانادا زندگی می کند، و با این که از قطب شمال فاصله زیادی دارد، امّا در زمستان، هنگام ظهر، که سایه ی شاخص به کوتاه ترین طول خود می رسد باز هم طولش نسبتاً بلند است و بیش از طول خود شاخص است. در نتیجه در هیچ زمانی از روز سایه ی شاخص به دو هفتم یا چهار هفتم یا خود طول شاخص نمی رسد. با این فرض، هنگام فضیلت نوافل عصر و خود نماز عصر را چگونه تعیین کند؟
- [سایر] جناب مرادی با سلام و تشکر از جنابعالی بخاطر اهتمام و علاقه تان به ترویج فرهنگ و شیوه زندگی اسلامی . بنده از مشتریان دائمی برنامه این شبها ازمدتها پیش بخاط حضور بزرگان فرزانه و امثال شما هستم . بنده بنوان یک فرد 52 ساله خواستم خدمتتان عرض کنم که کلیه فرمایشات شما متین وقابل قبول هستند لیکن بنظر می رسداین پروژه یعنی دعوت به عمل به اخلاق اسلامی که تنها راه سعادت بشر است نیازمند هماهنگی سایر مؤلفه های اجتماعی است که بخشی از آن درحیطه عملکردی حاکمین برزندگی مردم است که مردم مستقیماً با آن سروکار دارند می باشد . فراگیری استقرار عملی اخلاق اسلامی موضوعی یک بعدی نیست واقتضا می کند که تمامی جبهه ها درفرآیندآن دخالت مؤثر داشته باشند و سهم خود را از آن قبول نمایند. لازم است جامعه بالادستی ما(حاکمین) با صراحت و جدیت بیشتری در همه امور اخلاقی اعم از اخلاق فرهنگی ، اخلاق اقتصادی و.... اهتمام در اجرای اخلاق اسلامی داشته باشد . بنظربنده این موضوع شرط لازم ورود به انتظار نتیجه مطلوب از ترویج اخلاق اسلامی درجامعه است که جنابعالی بعنوان یک دلسوزبه آن پرداخته اید اگرچه درکسوت آمربه معروف و ناهی منکر وظیفه همه ماست لیکن جنابعالی درآن کارشناس خبره ای هستید. با تشکر و دعای خیر برای جنابعالی .
- [آیت الله بروجردی] وقت نماز جمعه از اوّل ظهر است تا وقتی که سایهی شاخص به اندازهی خود شاخص شود.
- [آیت الله اردبیلی] وسایل ارتباط جمعی باید در جهت اشاعه مکارم اخلاق و خصال پسندیده انسانی و اشاعه فرهنگ اسلامی قرار گیرند و در این زمینه از اندیشههای متفاوت بهره جویند و از ترویج فرهنگ ضد اسلامی و بیبندوباری به شدّت پرهیز نمایند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] نافله نماز ظهر پیش از نماز ظهر خوانده می شود و وقت آن از اوّل ظهر است تا موقعی که سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می شود به اندازه دو هفتم شاخص شود، مثلاً اگر ارتفاع شاخص هفتاد سانتیمتر باشد، هر وقت مقدار سایه ای که بعد از ظهر پیدا می شود به بیست سانتیمتر برسد آخر وقت نافله ظهر است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] وقت نافله ظهر قبل از نماز ظهر است، از اول ظهر تا موقعی که سایه شاخص که بعد از ظهر پیدا می شود بیشتر از دو هفتم طول شاخص شود، مثلاً اگر طول شاخص هفت وجب است هر وقت مقدار سایه ای که بعد از ظهر پیدا می شود بیشتر از دو وجب شود وقت نافله ظهر تمام شده.
- [آیت الله بروجردی] نافلهی نماز ظهر پیش از نماز ظهر خوانده میشود و وقت آن از اوّل ظهر است تا موقعی که آن مقدار از سایهی شاخص که بعد از ظهر پیدا میشود به اندازهی دو هفتم شاخص شود، مثلاً اگر درازی شاخص هفت وجب باشد، هر وقت مقدار سایهای که بعد از ظهر پیدا میشود به دو وجب رسید، آخر وقت نافلهی ظهر است.
- [آیت الله علوی گرگانی] چوب یا چیز دیگری را که برای معیّن کردن ظهر به زمین فرو میبرند شاخص گویند.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . هر مسلمانی باید سعی کند روش و رفتار و اخلاق او، طبق تعالیم اخلاقی و فقهی اسلام باشد تا هم خودش سعادتمند گردد و هم بر آبروی جامعه اسلامی بیفزاید.
- [آیت الله بروجردی] چوب یا چیز دیگری را که برای معین کردن ظهر به زمین فرو میبرند، شاخِص گویند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] چوب یا چیز دیگری را که برای معیّن کردن ظهر به زمین فرو می برند شاخص گویند.
- [آیت الله سبحانی] چوب یا چیز دیگری را که برای معین کردن ظهر به زمین فرو می برند شاخص گویند.