هدایت
هدایت، شناختن درست و صحیح هدف ، انتخاب راه و طریق صحیح برای رسیدن به هدف و پایداری در مسیر است.
خدا چرا خود برای هدایت بشر نیامد؟ چه نیازی به پیامبر بود؟
یک بیان ساده و در عین حال دقیق این پرسش را می‌توان از سخن امام صادق(ع) به‌دست آورد. آن‌حضرت در جواب کسی که از چگونگی اثبات نبوت پرسیده بود، فرمودند: زمانی که ثابت کردیم که همانا برای ما خالق و صانعی متعالی وجود دارد و این صانع حکیم است و برتر از این است که خلق او را مشاهده کنند و یا لمسش نمایند، به اقتضای حکمتش باید برای مخلوقاتش سفیران و پیام آورانی بیاورد تا خلق را به سوی او هدایت کنند و مصالح و منافعشان را به آنها برسانند؛ چرا که از حکیم قبیح است که مخلوقات خویش را بیهوده آفریده باشد و آنها را مهمل و سرگردان قرار دهد، و آن رسولان درست است که مانند دیگر مخلوقات مخلوق خدایند، اما از آموزندگان حکمت نزد خدای متعال‌ و واسطه میان خداوند و خلق‌اند، و آن‌گاه امام(ع) فرمود: «ثمّ ثبت ذلک فی کلّ دهر و زمان» یعنی بودن این واسطه و حجت بین خدا و خلق در هر روزگار و زمانی ضروری است.[1] [2] بنابراین، بر اساس مصالح الهی، خلقت انسان به‌گونه‌ای شکل گرفته ‌است که تمام افراد توانایی ارتباط مستقیم با خدا را ندارند؛ در نتیجه خداوند فقط از طریق پیامبران(ع) مردم را هدایت می‌کند.[3] البته اگر کسی بخواهد این پاسخ را به شکل فنی و تخصصی بررسی‌ کند، باید مباحثی را که در سایت موجود است؛ مانند «نحوه ارتباط خداوند با عالم»؛[4] «چگونگی وحی و کیفیت ارتباط انبیا با خداوند»[5] و... پی‌گیری کند. [1] . کلینی، کافی، ج 1، ص 168، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش. [2] . اقتباس از 12344. [3] . جهت اطلاع بیشتر از هدایت تشریعی و تکوینی، ر. ک: پاسخ 56. [4] . ر. ک: پاسخ 4639 [5] . ر. ک: پاسخ‌های 88 و 35655
یک بیان ساده و در عین حال دقیق این پرسش را می‌توان از سخن امام صادق(ع) به‌دست آورد. آن‌حضرت در جواب کسی که از چگونگی اثبات نبوت پرسیده بود، فرمودند: زمانی که ثابت کردیم که همانا برای ما خالق و صانعی متعالی وجود دارد و این صانع حکیم است و برتر از این است که خلق او را مشاهده کنند و یا لمسش نمایند، به اقتضای حکمتش باید برای مخلوقاتش سفیران و پیام آورانی بیاورد تا خلق را به سوی او هدایت کنند و مصالح و منافعشان را به آنها برسانند؛ چرا که از حکیم قبیح است که مخلوقات خویش را بیهوده آفریده باشد و آنها را مهمل و سرگردان قرار دهد، و آن رسولان درست است که مانند دیگر مخلوقات مخلوق خدایند، اما از آموزندگان حکمت نزد خدای متعال‌ و واسطه میان خداوند و خلق‌اند، و آن‌گاه امام(ع) فرمود: «ثمّ ثبت ذلک فی کلّ دهر و زمان» یعنی بودن این واسطه و حجت بین خدا و خلق در هر روزگار و زمانی ضروری است.[1] [2] بنابراین، بر اساس مصالح الهی، خلقت انسان به‌گونه‌ای شکل گرفته ‌است که تمام افراد توانایی ارتباط مستقیم با خدا را ندارند؛ در نتیجه خداوند فقط از طریق پیامبران(ع) مردم را هدایت می‌کند.[3] البته اگر کسی بخواهد این پاسخ را به شکل فنی و تخصصی بررسی‌ کند، باید مباحثی را که در سایت موجود است؛ مانند «نحوه ارتباط خداوند با عالم»؛[4] «چگونگی وحی و کیفیت ارتباط انبیا با خداوند»[5] و... پی‌گیری کند. [1] . کلینی، کافی، ج 1، ص 168، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش. [2] . اقتباس از 12344. [3] . جهت اطلاع بیشتر از هدایت تشریعی و تکوینی، ر. ک: پاسخ 56. [4] . ر. ک: پاسخ 4639 [5] . ر. ک: پاسخ‌های 88 و 35655
پاسخ:
یک بیان ساده و در عین حال دقیق این پرسش را می‌توان از سخن امام صادق(ع) به‌دست آورد. آن‌حضرت در جواب کسی که از چگونگی اثبات نبوت پرسیده بود، فرمودند: زمانی که ثابت کردیم که همانا برای ما خالق و صانعی متعالی وجود دارد و این صانع حکیم است و برتر از این است که خلق او را مشاهده کنند و یا لمسش نمایند، به اقتضای حکمتش باید برای مخلوقاتش سفیران و پیام آورانی بیاورد تا خلق را به سوی او هدایت کنند و مصالح و منافعشان را به آنها برسانند؛ چرا که از حکیم قبیح است که مخلوقات خویش را بیهوده آفریده باشد و آنها را مهمل و سرگردان قرار دهد، و آن رسولان درست است که مانند دیگر مخلوقات مخلوق خدایند، اما از آموزندگان حکمت نزد خدای متعال و واسطه میان خداوند و خلق‌اند، و آن‌گاه امام(ع) فرمود: «ثمّ ثبت ذلک فی کلّ دهر و زمان» یعنی بودن این واسطه و حجت بین خدا و خلق در هر روزگار و زمانی ضروری است.[1] [2]
بنابراین، بر اساس مصالح الهی، خلقت انسان به‌گونه‌ای شکل گرفته است که تمام افراد توانایی ارتباط مستقیم با خدا را ندارند؛ در نتیجه خداوند فقط از طریق پیامبران(ع) مردم را هدایت می‌کند.[3]
البته اگر کسی بخواهد این پاسخ را به شکل فنی و تخصصی بررسی کند، باید مباحثی را که در سایت موجود است؛ مانند «نحوه ارتباط خداوند با عالم»؛[4] «چگونگی وحی و کیفیت ارتباط انبیا با خداوند»[5] و... پی‌گیری کند. [1] . کلینی، کافی، ج 1، ص 168، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش. [2] . اقتباس از 12344. [3] . جهت اطلاع بیشتر از هدایت تشریعی و تکوینی، ر. ک: پاسخ 56. [4] . ر. ک: پاسخ 4639 [5] . ر. ک: پاسخ‌های 88 و 35655
- [سایر] خداوند متعال چه اسبابی برای هدایت بشر فراهم کرده است؟
- [سایر] از زمان حضرت عیسی(ع) تا حضرت محمد(ص)، پیامبر نیامد پس زمین از حجت خدا خالی بوده است؟
- [سایر] بشر چه نیازی به کتاب آسمانی دارد ؟
- [سایر] با توجه به این که قرآن کریم، کتاب مبین (آشکار) و هدایت است، چه نیازی به تفسیر دارد؟
- [سایر] آیا نمی شود گفت چون عقل بشر برای قانونگذاری کافی است لذا نیازی به تقنین الهی نیست؟
- [سایر] پیامبر معصومی که نمیتواند اولاد و بهترینهای خود را هدایت کند، چطور میتواند اولاد و بهترینهای مردم را هدایت کند؟
- [سایر] قرآن کلام خدا یا کلام بشر؟
- [سایر] با امکان هدایت بشر از راه دعوت اخلاقی و تربیت انسانی ، چرا امام زمان علیه السلام از شمشیر استفاده می کنند؟
- [سایر] آیا دلایل عقلی بر لزوم بعثت انبیا وجود دارد؟ (بجز این دلیل که بعثت پیامبر برای هدایت انسانها لازم است.)
- [سایر] قرآن کلام خدا یا کلام بشر؟
- [آیت الله اردبیلی] اگر مسلمانی منکر خدا یا پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم شود یا حکم ضروری دین یعنی حکمی که مسلمانان جزء دین اسلام میدانند، مثل واجب بودن نماز و روزه را انکار کند، در صورتی که انکار آن حکم به انکار خدا یا پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم برگردد و با توجه به این موضع آن را انکار کند، (مرتدّ) است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کسی پناه بر خدا به خدا، یا پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا یکی از ائمه معصومین(علیهم السلام) یا فاطمه زهرا(علیهم السلام) دشنام و ناسزا گوید یا عداوت داشته باشد، کافراست.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مسلمانی که منکر خدا یا یگانگی خداوند یا رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله شود مرتدّ می‌شود و انکار حکم ضروری دین (یعنی حکمی که مسلمانان جزء دین اسلام میدانند مثل واجب بودن نماز و روزه) با اعتراف به توحید و رسالت سبب ارتداد نیست، هر چند ضروری بودن آن را بداند، ولی در مسأله 1107 اشاره شد که کسی که یکی از ضروریات دین را انکار می‌کند و شبههای در حق وی نباشد و شک داریم که به دو اصل توحید و رسالت ایمان قلبی دارد، شرعاً کافر بشمار می‌آید، هر چند ضروری بودن آن حکم را نداند.
- [آیت الله اردبیلی] بنابر احتیاط حمد و ثنای پروردگار و صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام باید به عربی گفته شود و در حمد و ثنای خداوند و صلوات بر پیامبر اکرم و آل پیامبر علیهمالسلام و دعوت مردم به تقوا و خواندن یک سوره کامل در دو خطبه، باید ترتیب مراعات شود.
- [آیت الله نوری همدانی] کافر ، یعنی کسی که منکر خدا است یا برای خدا شریک قرار می دهد یا رسالت حضرت خاتم الانبیاء ، محمّد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله ) را قبول ندارد مگر اهل کتاب که درآخر مساله ذکر می‌شود و هخمچنین است اگر در یکی از اینها شک داشته باشد و نیز کسی که ضروری دین ، یعنی چیزی را که مسلمانان جزء دین اسلام می دانند منکر شود ، چنانچه بداند آن چیز ضروری دین است و انکار آن چیزبرگردد به انکار خدا ، یا توحید ، یا نبوت ، نجس می باشد و اگر ضروری دین بودن آن را نداند ، به طوری که انکار آن به انکار خدا یا توحید یا نبوت برنگردد ، بهتر آن است که از او اجتناب کنند . کفاری که مانند یهود و نصاری اهل کتاب می باشند و تا هنگامی که علم به ملاقات بدن آنها با یکی از نجاسات که ذکر شد و می شود حاصل نشده است ، اجتناب لازم نیست .
- [آیت الله مظاهری] کافر (کسی که منکر خدا یا معاد است، یا برای خدا شریک قرار میدهد، یا پیامبری حضرت خاتم الانبیا محمد بن عبداللَّه صلی الله علیه وآله وسلم را قبول ندارد، یا در یکی از اینها شک داشته باشد، یا ضروری دین یعنی چیزی را که مثل نماز و روزه مسلمانان جزو دین اسلام میدانند منکر شود، در صورتی که بداند انکار آن چیز به انکار خدا یا توحید یا نبوت برمیگردد) احکام مسلمانان را ندارد، مثلاً نمیتواند زن مسلمان بگیرد، و نباید در قبرستان مسلمانان دفن شود.
- [آیت الله سیستانی] کسی که معترف به خدا یا به یگانگی او نباشد و همچنین غُلاة یعنی آنهایی که یکی از ائمه علیهمالسلام را خدا خوانده ، یا بگویند خدا در او حلول کرده است و خوارج و نواصب یعین آنهایی که به ائمه علیهمالسلام اظهار دشمنی مینمایند نجسند ، و همچنین است کسی که نبوّت یا یکی از ضروریات دین ، مانند نماز و روزه را منکر شود ، اگر به نحوی باشد که مستلزم تکذیب پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم بشود هر چند فی الجمله . و امّا اهل کتاب یعنی یهود و نصاری و مجوس محکوم به طهارتاند .
- [آیت الله مظاهری] مسافر میتواند در سفر روزه مستحبّی بگیرد و نیازی به قصدِ ده روز یا نذر هم ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بخواهد خبری را که نمیداند راست است یا دروغ، نقل کند، بنا بر احتیاط نباید به خداوند یا پیامبر صلی الله علیه و آله یا امام علیه‌السلام نسبت دهد، بلکه باید مثلاً چنین بگوید: چنین روایت شده است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر روزهدار دروغی را به خدا و پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و یا جانشینان آن حضرت علیهمالسلام نسبت دهد، بنابر احتیاط کفاره جمع، به تفصیلی که در مسأله پیش گفته شد، بر او واجب می‌شود.