نخست باید گفت؛ در ارتباط با تاریخ ولادت، مدت امامت و شهادت امامان(ع) نقل‌های مختلف وجود دارد که ما در این‌جا تنها به نقل‌های مشهور بسنده کرده و از دیگر اقوال صرف نظر می‌کنیم. 1. امام علی(ع) تاریخ ولادت: روز جمعه سیزدهم ماه رجب؛ پس از سی سال از عام الفیل، ‏برابر با 23 قبل از هجرت. مدت امامت: دوران امامت علی(ع) پس از پیامبر گرامی اسلام(ص) سی سال بود که بیست و چهار سال و شش ماه از این مدت را آن‌حضرت نمی‌توانست دخالتی جدی در کارها و احکام اسلام بنماید و همواره مدارا می‌کرد. و پنج سال و شش ماه دیگر را [نیز که خود بر سر کار آمد] گرفتار جنگ با منافقان بود. تاریخ شهادت: 21 ماه رمضان سال 40 ه.ق.[1] 2. امام حسن مجتبی(ع) ولادت: نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری. مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، امیرالمؤمنین علی(ع)، در رمضان سال چهلم تا ماه صفر سال 50 هجری، به مدت 10 سال. از این مدت، هفت ماه و 24 روز را عهده‌دار امر خلافت ظاهری مسلمانان بود و سپس طی صلحی، آن‌را به معاویة بن ابی سفیان واگذار کرد. شهادت: 28 صفر سال 50 ه.ق.[2] 3. امام حسین(ع) ولادت: سوم ماه شعبان سال چهارم هجری. همچنین گفته‌اند: در شب پنجم شعبان سال چهارم هجری در مدینه متولد شد. مدت امامت: ده سال و چند ماه یا 11 سال. شهادت: دهم ماه محرّم سال 61 ه.ق.[3] 4. امام سجاد(ع) ولادت: نیمه ماه جمادی الآخر و یا در نهم یا پنجم یا هفتم ماه شعبان سال 38 و یا 36 ه.ق. مدت امامت: 34 سال. شهادت: 12 محرّم سال 95 ه.ق.[4] 5. امام باقر(ع) ولادت: اول ماه رجب یا سوم صفر سال 57 ه.ق. مدت امامت: 18 یا 19 سال. شهادت: هفتم ماه ذی حجه یا ربیع الاول‏ سال 114 ه.ق.[5] 6. امام صادق(ع) ولادت: 17 ربیع الاول سال 83 ه.ق. مدت امامت: 34 سال. شهادت: نیمه ماه رجب و یا شوّال سال 148 ه.ق.[6] 7. امام کاظم(ع) ولادت: هفتم ماه صفر سال 128 ه.ق. مدت امامت: 35 سال. شهادت: ماه رجب سال 183 ه.ق.[7] 8. امام رضا(ع) ولادت: یازدهم ذی قعده سال 148 ه.ق. مدت امامت: 20 سال. شهادت: سال 203 ه.ق.[8] 9. امام جواد(ع) ولادت: هفدهم ماه رمضان و یا پانزدهم ماه رجب سال 195ه.ق. مدت امامت: 17 سال. شهادت: ماه ذی القعده سال 220 ه.ق.[9] 10. امام هادی(ع) ولادت: پانزدهم ماه ذی حجه سال 212 ه.ق. مدت امامت: 33 سال. شهادت: سوم ماه رجب سال 254 ه.ق.[10] 11. امام حسن عسکری(ع) ولادت: هشتم ربیع الثانی سال 232 ه.ق. مدت امامت: 6 سال. شهادت: هشتم ربیع الاول سال‏ 260 ه.ق.[11] 12. امام مهدی(عج) ولادت: پانزدهم شعبان سال 255 ه.ق.[12] امام مهدی(عج)، به عنوان آخرین حجّت کامل حق، متولد شده‌اند و وجود و حضور دارند، اما در پرده غیبت بسر می‌برند و مسلمانان منتظر ظهور او هستند. امام مهدی(ع) در صحنه حاضر و با مردم ارتباط دارد، ولی آنان از تشخیص و تطبیق نام و عنوان امام بر او محروم‌اند. به دیگر سخن؛ گونه‌ای از احتجاب (پرده بر چهره داشتن) یک‌سویه در کار است، و مردم آگاهانه و آشکارا با او ارتباط ندارند؛ اما او آنان را می‌بیند و می‌شناسد و با ایشان داد و ستد می‌کند.[13] [1] . شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏1، ص 5 و 9، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 306 و 309، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق؛ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج ‏42، ص 571، بیروت، دار الفکر، 1415ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏35، ص 8، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1363ش. [2] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 5؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 402 - 403؛ کرکی حائری‏، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس‏، ج ‏2، ص 31، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اوّل‏، 1418ق؛ اربلی، علی بن عیسی‏، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج ‏1، ص 486، قم، منشورات الرضی، چاپ اول، 1421ق؛ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، ج ‏2، ص 60، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق. [3] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 27؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 420؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ‏1، ص 463، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ امین عاملی‏، سید محسن، أعیان الشیعة، ج ‏1، ص 578، بیروت، دار التعارف للمطبوعات‏، 1406ق. [4] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 138؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 480 - 481؛ فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج ‏1، ص 456، قم، انتشارات دلیل ما، چاپ اول، 1423ق؛ شافعی ایجی، احمد بن جلال الدین‏، فضائل الثقلین من کتاب توضیح الدلائل علی ترجیح الفضائل‏، ص 538، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة(المعاونیة الثقافیة)، چاپ اوّل‏، 1428ق. . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 138. [5] . إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 498؛ الکافی، ج ‏1، ص 497؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ‏4، ص 210؛ شافعی، محمد بن طلحه‏، مطالب السئول فی مناقب آل الرسول‏، ص 277، بیروت، البلاغ، چاپ اول، 1419ق. [6] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 180؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏1، ص 514؛ روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج ‏1، ص 479؛ مناقب آل أبی‌طالب(ع)، ج ‏4، ص 279 – 280. [7] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 215؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏2، ص 6؛ کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج 2، ص 747. [8] . الکافی، ج 1، ص 486؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 247. [9] . الکافی، ج 1، ص 486؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 273؛ مناقب آل أبی طالب(ع)، ج ‏4، ص 379؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏2، ص 91. [10] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 297؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏2، ص 109؛ مناقب آل أبی طالب(ع)، ج ‏4، ص 401. [11] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 313؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏2، ص 131. [12] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج ‏2، ص 339؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج ‏2، ص 214. [13] . ر. ک: «علت غیبت امام مهدی(عج)»، سؤال 1777؛ «حضرت مهدی(عج) در قرآن»، سؤال 1409؛ «امام مهدی(عج) از نظر شیعه»، سؤال 168.
نخست باید گفت؛ در ارتباط با تاریخ ولادت، مدت امامت و شهادت امامان(ع) نقلهای مختلف وجود دارد که ما در اینجا تنها به نقلهای مشهور بسنده کرده و از دیگر اقوال صرف نظر میکنیم.
1. امام علی(ع)
تاریخ ولادت: روز جمعه سیزدهم ماه رجب؛ پس از سی سال از عام الفیل، برابر با 23 قبل از هجرت.
مدت امامت: دوران امامت علی(ع) پس از پیامبر گرامی اسلام(ص) سی سال بود که بیست و چهار سال و شش ماه از این مدت را آنحضرت نمیتوانست دخالتی جدی در کارها و احکام اسلام بنماید و همواره مدارا میکرد. و پنج سال و شش ماه دیگر را [نیز که خود بر سر کار آمد] گرفتار جنگ با منافقان بود.
تاریخ شهادت: 21 ماه رمضان سال 40 ه.ق.[1]
2. امام حسن مجتبی(ع)
ولادت: نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری.
مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، امیرالمؤمنین علی(ع)، در رمضان سال چهلم تا ماه صفر سال 50 هجری، به مدت 10 سال. از این مدت، هفت ماه و 24 روز را عهدهدار امر خلافت ظاهری مسلمانان بود و سپس طی صلحی، آنرا به معاویة بن ابی سفیان واگذار کرد.
شهادت: 28 صفر سال 50 ه.ق.[2]
3. امام حسین(ع)
ولادت: سوم ماه شعبان سال چهارم هجری. همچنین گفتهاند: در شب پنجم شعبان سال چهارم هجری در مدینه متولد شد.
مدت امامت: ده سال و چند ماه یا 11 سال.
شهادت: دهم ماه محرّم سال 61 ه.ق.[3]
4. امام سجاد(ع)
ولادت: نیمه ماه جمادی الآخر و یا در نهم یا پنجم یا هفتم ماه شعبان سال 38 و یا 36 ه.ق.
مدت امامت: 34 سال.
شهادت: 12 محرّم سال 95 ه.ق.[4]
5. امام باقر(ع)
ولادت: اول ماه رجب یا سوم صفر سال 57 ه.ق.
مدت امامت: 18 یا 19 سال.
شهادت: هفتم ماه ذی حجه یا ربیع الاول سال 114 ه.ق.[5]
6. امام صادق(ع)
ولادت: 17 ربیع الاول سال 83 ه.ق.
مدت امامت: 34 سال.
شهادت: نیمه ماه رجب و یا شوّال سال 148 ه.ق.[6]
7. امام کاظم(ع)
ولادت: هفتم ماه صفر سال 128 ه.ق.
مدت امامت: 35 سال.
شهادت: ماه رجب سال 183 ه.ق.[7]
8. امام رضا(ع)
ولادت: یازدهم ذی قعده سال 148 ه.ق.
مدت امامت: 20 سال.
شهادت: سال 203 ه.ق.[8]
9. امام جواد(ع)
ولادت: هفدهم ماه رمضان و یا پانزدهم ماه رجب سال 195ه.ق.
مدت امامت: 17 سال.
شهادت: ماه ذی القعده سال 220 ه.ق.[9]
10. امام هادی(ع)
ولادت: پانزدهم ماه ذی حجه سال 212 ه.ق.
مدت امامت: 33 سال.
شهادت: سوم ماه رجب سال 254 ه.ق.[10]
11. امام حسن عسکری(ع)
ولادت: هشتم ربیع الثانی سال 232 ه.ق.
مدت امامت: 6 سال.
شهادت: هشتم ربیع الاول سال 260 ه.ق.[11]
12. امام مهدی(عج)
ولادت: پانزدهم شعبان سال 255 ه.ق.[12]
امام مهدی(عج)، به عنوان آخرین حجّت کامل حق، متولد شدهاند و وجود و حضور دارند، اما در پرده غیبت بسر میبرند و مسلمانان منتظر ظهور او هستند. امام مهدی(ع) در صحنه حاضر و با مردم ارتباط دارد، ولی آنان از تشخیص و تطبیق نام و عنوان امام بر او محروماند. به دیگر سخن؛ گونهای از احتجاب (پرده بر چهره داشتن) یکسویه در کار است، و مردم آگاهانه و آشکارا با او ارتباط ندارند؛ اما او آنان را میبیند و میشناسد و با ایشان داد و ستد میکند.[13] [1] . شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 1، ص 5 و 9، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 306 و 309، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق؛ ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج 42، ص 571، بیروت، دار الفکر، 1415ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 35، ص 8، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1363ش. [2] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 5؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 402 - 403؛ کرکی حائری، سید محمد، تسلیة المجالس و زینة المجالس، ج 2، ص 31، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ اوّل، 1418ق؛ اربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج 1، ص 486، قم، منشورات الرضی، چاپ اول، 1421ق؛ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابة فی تمییز الصحابة، ج 2، ص 60، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق. [3] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 27؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 420؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 1، ص 463، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ امین عاملی، سید محسن، أعیان الشیعة، ج 1، ص 578، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، 1406ق. [4] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 138؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 480 - 481؛ فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج 1، ص 456، قم، انتشارات دلیل ما، چاپ اول، 1423ق؛ شافعی ایجی، احمد بن جلال الدین، فضائل الثقلین من کتاب توضیح الدلائل علی ترجیح الفضائل، ص 538، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الإسلامیة(المعاونیة الثقافیة)، چاپ اوّل، 1428ق.
. الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 138. [5] . إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 498؛ الکافی، ج 1، ص 497؛ مناقب آل أبیطالب(ع)، ج 4، ص 210؛ شافعی، محمد بن طلحه، مطالب السئول فی مناقب آل الرسول، ص 277، بیروت، البلاغ، چاپ اول، 1419ق. [6] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 180؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 514؛ روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج 1، ص 479؛ مناقب آل أبیطالب(ع)، ج 4، ص 279 – 280. [7] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 215؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 6؛ کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ج 2، ص 747. [8] . الکافی، ج 1، ص 486؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 247. [9] . الکافی، ج 1، ص 486؛ الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 273؛ مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 379؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 91. [10] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 297؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 109؛ مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 401. [11] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 313؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 131. [12] . الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 339؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، ج 2، ص 214. [13] . ر. ک: «علت غیبت امام مهدی(عج)»، سؤال 1777؛ «حضرت مهدی(عج) در قرآن»، سؤال 1409؛ «امام مهدی(عج) از نظر شیعه»، سؤال 168.
- [سایر] تاریخ ولادت و شهادت و علّت شهادت امام باقر (ع) را بیان کنید.
- [سایر] در تاریخ ائمه اطهار(ع) آمده؛ فلان امام(ع) را همسر او که مثلاً دختر خلیفه به ناحق وقت بوده سم میدهد و امام معصوم(ع) به شهادت میرسد، من چگونه به امامی که کنترلی بر خانه و خانواده خود ندارد امام خود بدانم؟
- [سایر] حکم دست زدن در مراسم و جشنهایی که به مناسبت ایام ولادت و اعیاد امامان(ع) برگزار میشود، چیست؟
- [سایر] آیا پیامبران و امامان از مظلومیت و شهادت امام حسین(ع) سخن به میان آوردهاند؟
- [سایر] چرا امامان(ع) با علم به شهادت خود، از علم غیب استفاده نکردند؟
- [سایر] چرا ولادت امام زمان مخفی بود، ولی ولادت سایر امامان با وجود فشارهای زیاد مخفی نبود؟
- [سایر] طبق قرآن فقط حضرت ابراهیم (ع) امام بوده، چگونه به امامان دیگری قائل هستید؟
- [سایر] امام صادق(ع) زیارت و نماز گزاردن نزد قبر کدام امام معصوم(ع) را در شب پانزدهم ماه رمضان مستوجب آزادی از آتش جهنم ذکر فرمودهاند؟
- [سایر] امامان(ع) از نظر سیاسی چطور حکومت می کردند؟ روش های امامان(ع) برای رسیدن به حکومت چگونه بود؟
- [سایر] آیا امامان معصوم(ع) معلم داشتند؟ اگر داشتند امام معصومی که علم لدنی دارد چه نیازی به معلم دارد؟
- [آیت الله جوادی آملی] .مال مجهول المالک را باید به فقیه جامع الشرای ط که نائب امام معصوم(ع)است، پرداخت کرد; یا به اذن او صدقه داد.
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر کسی در ملک شخصی خود یا در ملک عمومی مانند زمینهای مفتوح العنوه یا در زمین انفال که ملک امام (ع) و دولت اسلامی است، معدنی را استخ راج کند , مالک ن خواهد شد، مگر به اذن امام معصوم(ع) یا نایبش که هر مقدار اجازه دادهاند, مالک خواهد شد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت ابی عبداللّه (ع) مشرف شود؛ چنانچه به زیارت امام دیگری برود کافی نیست و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند؛ چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] :اگرچه امامان (ع) ،انفال را برای شیعیان حلال کرده اند؛ ولی تصرف در آن باید به اذن ولیّ مسلمین باشد . ولیّ مسلمین گاهی مجانی اذن می دهد و گاهی برای رعایت حال محرومان جامعه، با دریافت عوض , اجازه میدهد.
- [آیت الله خوئی] اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلًا به زیارت حضرت اباعبدالله (علیهالسلام) مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست، و اگر بواسطة عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] در زمان غیبت امام (ع) نماز جمعه در غیر صورتی که ذکر خواهد شد اگر اقامه شود مجزی از نماز ظهر نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .حرم مطهر پیامبر و امام معصوم (ع) ملحق به مسجد است و نجس کردن عمدی آن , حرام و تطهیر آن, واجب است. در این جهت, فرقی بین حرم معمور مانند عتبات عالیات و حرم مخروب مانند بقیع نیست.
- [آیت الله جوادی آملی] .اموال کسانی که در برابر امام معصوم (ع)شمشیر کشیده اند و در جنگ با آن ها به دست می آید, حلال است و پس از پرداخت خمس، تصر?ف در آنها بنا بر اقوا جایز است.
- [آیت الله جوادی آملی] .معادنی که در اعماق هزاران متری زمین وجود دارد مانند معادن نفت، گاز و مواد معدنی دیگر جزء انفال است و استخراج آنها منوط به اذن امام معصوم(ع) یا ولیّ فقیه است.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر در صحن یکی از امامان یا امام زادگان که سابقا قبرستان بوده حوض یا نهری بسازند چنانچه انسان نداند که زمین صحن را برای قبرستان وقف کرده اند وضو گرفتن در ان حوض و نهر اشکال ندارد