نماز یکی از افعال انسان و عرض است، در حالی‌که انسان جوهر است، پس چطور عرض می‌تواند جوهر را به کمال برساند. به عبارت دیگر، فعل چطور می‌تواند فاعل را به کمال برساند؟

اعمال و افعالی که انسان انجام می‌دهد، دارای دو بعد ظاهری و باطنی است. به بیان دیگر، دارای دو بعد ملکی(ناسوتی، دنیایی) و بعد ملکوتی است.
هر چند بعد و صورت ظاهری اعمال‏ و افعال در دنیا حرکت است؛ و حرکت عرض، گذرا و متصرم است و دوام ندارد، ولی همین حرکات و اعراض دارای باطن و ملکوت هستند؛ از نظر باطن و ملکوت، یا نورند یا ظلمت؛ یا نعمت و خوشی هستند یا عذاب و ناراحتی. به این جهت از همین عرض‌ها در سر و باطن انسان‏ اخلاق ثابتی به نام ملکات ساخته می‌شود که حقیقت و هویت انسان و قدر و ارزش او همان حقائق و همان ملکات او است؛ از این‌رو از نظر اندیشمندان الهی علم و عمل جوهرند؛ نه عرض.[1]   [1] ر. ک: حسن زاده آملی، حسن، ولایت تکوینی، ص 13، قم، قیام، چاپ اول، 1387ش؛ حسن زاده آملی، حسن، انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه، ص 183، تهران، الف لام میم، چاپ اول، 1383ش؛ حسن زاده آملی، حسن، دروس معرفت نفس، ص 397، قم، الف لام میم، چاپ سوم، 1385ش.