چرا در آیه 49 سوره شوری، لفظ (اناثا) از لفظ (الذکور) جلوتر ذکر شده است؟
خداوند در قرآن کریم در زمینه مشیت و قدرت مطلقه خود می‌فرماید: «للهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ یَخْلُقُ ما یَشاءُ یَهَبُ لِمَنْ یَشاءُ إِناثاً وَ یَهَبُ لِمَنْ یَشاءُ الذُّکُور»؛ مالکیّت و حاکمیّت آسمان‌ها و زمین از آن خدا است هر چه را بخواهد می‌آفریند؛ به هر کس اراده کند دختر می‌بخشد، و به هر کس بخواهد پسر می‌دهد. همان‌گونه که می‌دانید هیچ‌یک از کارهای خداوند حتی جا به جایی و تقدیم کلمات بدون دلیل و حکمت نیست، منتها بشر بدون عنایت الهی و امداد از سخنان پیشوایان دین(ع)، راهی برای دست‌یابی به این حکمت‌ها ندارد. در روایات به دلیل تقدیم کلمه اناث(دختران) بر ذکور (پسران) در این آیه اشاره‌ای نشده است. اما مفسران در برداشت‌های استحسانی می‌گویند؛ این تقدیم می‌تواند از یک سو بیانگر اهمیتی باشد که اسلام به احیای شخصیت زن می‌دهد، و از سوی دیگر به آنها که به دلیل پندارهای غلط از تولد دختر کراهت داشتند، بگوید او بر خلاف خواسته شما آنچه را که به آن تمایل ندارید می‌دهد، و این دلیل بر این است که انتخاب به دست شما نیست.[1] و شاید مقدّم داشتن دختران بر پسران (در این آیه) اشاره بر این باشد که دختر خود یکی دیگر از هدیه‌‏های بزرگ خدا است، یا برای آن‌که مردم عهد جاهلی دختر را دوست نمی‌داشتند، ولی در عین حال خداوند دختر می‌بخشد، پس او بخشنده هر چیزی است که می‌خواهد و به هر گونه‌‏ای که بخواهد، آیا این بر وسعت فرمانروایی و شدّت تسلّط و چیرگی او دلالت نمی‌کند. [2]   [1] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏20، ص 48، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1374ش. [2] . مدرسی، سید محمدتقی، تفسیر هدایت، گروه مترجمان، ج ‏12، ص 394- 395، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1377ش.
عنوان سوال:

چرا در آیه 49 سوره شوری، لفظ (اناثا) از لفظ (الذکور) جلوتر ذکر شده است؟


پاسخ:

خداوند در قرآن کریم در زمینه مشیت و قدرت مطلقه خود می‌فرماید: «للهِ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ یَخْلُقُ ما یَشاءُ یَهَبُ لِمَنْ یَشاءُ إِناثاً وَ یَهَبُ لِمَنْ یَشاءُ الذُّکُور»؛ مالکیّت و حاکمیّت آسمان‌ها و زمین از آن خدا است هر چه را بخواهد می‌آفریند؛ به هر کس اراده کند دختر می‌بخشد، و به هر کس بخواهد پسر می‌دهد.
همان‌گونه که می‌دانید هیچ‌یک از کارهای خداوند حتی جا به جایی و تقدیم کلمات بدون دلیل و حکمت نیست، منتها بشر بدون عنایت الهی و امداد از سخنان پیشوایان دین(ع)، راهی برای دست‌یابی به این حکمت‌ها ندارد. در روایات به دلیل تقدیم کلمه اناث(دختران) بر ذکور (پسران) در این آیه اشاره‌ای نشده است. اما مفسران در برداشت‌های استحسانی می‌گویند؛ این تقدیم می‌تواند از یک سو بیانگر اهمیتی باشد که اسلام به احیای شخصیت زن می‌دهد، و از سوی دیگر به آنها که به دلیل پندارهای غلط از تولد دختر کراهت داشتند، بگوید او بر خلاف خواسته شما آنچه را که به آن تمایل ندارید می‌دهد، و این دلیل بر این است که انتخاب به دست شما نیست.[1]
و شاید مقدّم داشتن دختران بر پسران (در این آیه) اشاره بر این باشد که دختر خود یکی دیگر از هدیه‌‏های بزرگ خدا است، یا برای آن‌که مردم عهد جاهلی دختر را دوست نمی‌داشتند، ولی در عین حال خداوند دختر می‌بخشد، پس او بخشنده هر چیزی است که می‌خواهد و به هر گونه‌‏ای که بخواهد، آیا این بر وسعت فرمانروایی و شدّت تسلّط و چیرگی او دلالت نمی‌کند. [2]   [1] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏20، ص 48، تهران، دار الکتب الاسلامیة، 1374ش. [2] . مدرسی، سید محمدتقی، تفسیر هدایت، گروه مترجمان، ج ‏12، ص 394- 395، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1377ش.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین