مضامین سیاسی سوره شوری کدام است؟
چند مورد از مضامین سیاسی سوره شوری را برایم بنویسید. با بررسی و تفسیر صحیح آیات سوره شوری می توان به مضامین متعددی که تبیین کننده اصول و مبانی نظام سیاسی اسلام است دست یافت . در ادامه به دو مورد مهم اشاره می نمائیم : یکم . ضرورت مشروعیت الهی حاکمان : در آیه مبارکه 6 این سوره خداوند متعال می فرماید : ( وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَولِیاء اللَّهُ حَفِیظٌ عَلَیهِمْ وَمَا أَنتَ عَلَیهِم بِوَکِیلٍ ؛ و کسانی که به جای او دوستانی برای خود گرفته‌اند خدا بر ایشان نگهبان است و تو بر آنان گمارده نیستی ) یکی از پرسش های مهم در فلسفه سیاسی این است که حق حاکمیت از آن کیست و چه کسی شایسته حکومت کردن است؟ بر اساس جهان بینی الهی از آنجا که خداوند مالک تمام هستی است (طبق آیه 284 سوره بقره ) ، سر رشته ربوبیت همه موجودات به دست اوست؛ همانطور که ولایت و سرپرستی همه انسانها حق انحصاری خداوند است . (سوره شوری ،آیه 6)این ولایت عام ، اقتضا می کند که کلیه عرصه های تدبیر و اداره جامعه ، در اختیار خدا باشد . و افزون بر ولایت تکوینی و حقیقی او که سراسر هستی را فرا گرفته است ، ولایت تشریع و اعتباری هم در همه زمینه ها به او انتساب داشته است . چنانکه حضرت امام خمینی (ره) در کتاب محرمه در این مورد می فرماید : ( ولایت به حکم عقل ، مخصوص ذات باری تعالی است . تنها اوست که حاکمیت بالذات دارد ، حاکمیتی که مستند به جعل دیگران نیست و اصالتاً حق دارد برای انسانها و اداره ی امورشان تدبیر کند ... . دیگران تنها با جعل و نصب او میتوانند متصدی امر ولایت گردند . ) دوم . لزوم مشارکت مردمی در حکومت : مطابق آیه 38 سوره شوری ( وَالَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَی بَینَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینفِقُونَ ؛ مومنان کسانی هستند که دعوت پروردگارشان را اجابت کرده و نماز را برپا می دارند و کارهایشان به صورت مشورت در میان آنهاست و از آن چه به آنها روزی داده ایم انفاق می کنند). قرآن کریم برای اداره دولت اسلامی مشارکت مردم در اداره امورجامعه و شوراها را پیش بینی شده می نماید به طوری که شورا ستون فقرات نظام سیاسی اسلام محسوب می‌شود. از جمله آیاتی که برای این موضوع می‌توان به آن استناد کرد آیه 38 سوره شوری می‌باشد که می‌فرماید: ( وَ أَمْرُهُمْ شُوری بَینَهُمْ) و امورشان در بینشان به مشورت صورت می‌گیرد. آیت الله مکارم در ذیل این آیه می‌نویسد : ( یک انسان هر قدر از نظر فکری نیرومند باشد، نسبت به مسائل مختلف تنها از یک یا چند بعد می‌نگرد، امّا هنگامی که مسائل در شوری مطرح گردد و عقلها و تجارب به کمک هم بشتابند، مسائل کاملاً پخته و کم‌عیب و نقص می‌گردد. )( ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، 1373، ج 20، ص 462.) جهت آگاهی بیشتر ر.ک : 1 . فقه سیاسی ، عباسعلی عمید زنجانی. 2 . مبانی اندیشة سیاسی اسلام ، عباسعلی عمیدزنجانی. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100113596)
عنوان سوال:

مضامین سیاسی سوره شوری کدام است؟


پاسخ:

چند مورد از مضامین سیاسی سوره شوری را برایم بنویسید.

با بررسی و تفسیر صحیح آیات سوره شوری می توان به مضامین متعددی که تبیین کننده اصول و مبانی نظام سیاسی اسلام است دست یافت . در ادامه به دو مورد مهم اشاره می نمائیم :
یکم . ضرورت مشروعیت الهی حاکمان :
در آیه مبارکه 6 این سوره خداوند متعال می فرماید : ( وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَولِیاء اللَّهُ حَفِیظٌ عَلَیهِمْ وَمَا أَنتَ عَلَیهِم بِوَکِیلٍ ؛ و کسانی که به جای او دوستانی برای خود گرفته‌اند خدا بر ایشان نگهبان است و تو بر آنان گمارده نیستی )
یکی از پرسش های مهم در فلسفه سیاسی این است که حق حاکمیت از آن کیست و چه کسی شایسته حکومت کردن است؟ بر اساس جهان بینی الهی از آنجا که خداوند مالک تمام هستی است (طبق آیه 284 سوره بقره ) ، سر رشته ربوبیت همه موجودات به دست اوست؛ همانطور که ولایت و سرپرستی همه انسانها حق انحصاری خداوند است . (سوره شوری ،آیه 6)این ولایت عام ، اقتضا می کند که کلیه عرصه های تدبیر و اداره جامعه ، در اختیار خدا باشد . و افزون بر ولایت تکوینی و حقیقی او که سراسر هستی را فرا گرفته است ، ولایت تشریع و اعتباری هم در همه زمینه ها به او انتساب داشته است . چنانکه حضرت امام خمینی (ره) در کتاب محرمه در این مورد می فرماید : ( ولایت به حکم عقل ، مخصوص ذات باری تعالی است . تنها اوست که حاکمیت بالذات دارد ، حاکمیتی که مستند به جعل دیگران نیست و اصالتاً حق دارد برای انسانها و اداره ی امورشان تدبیر کند ... . دیگران تنها با جعل و نصب او میتوانند متصدی امر ولایت گردند . )
دوم . لزوم مشارکت مردمی در حکومت :
مطابق آیه 38 سوره شوری ( وَالَّذِینَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَی بَینَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ ینفِقُونَ ؛ مومنان کسانی هستند که دعوت پروردگارشان را اجابت کرده و نماز را برپا می دارند و کارهایشان به صورت مشورت در میان آنهاست و از آن چه به آنها روزی داده ایم انفاق می کنند).
قرآن کریم برای اداره دولت اسلامی مشارکت مردم در اداره امورجامعه و شوراها را پیش بینی شده می نماید به طوری که شورا ستون فقرات نظام سیاسی اسلام محسوب می‌شود. از جمله آیاتی که برای این موضوع می‌توان به آن استناد کرد آیه 38 سوره شوری می‌باشد که می‌فرماید: ( وَ أَمْرُهُمْ شُوری بَینَهُمْ) و امورشان در بینشان به مشورت صورت می‌گیرد. آیت الله مکارم در ذیل این آیه می‌نویسد : ( یک انسان هر قدر از نظر فکری نیرومند باشد، نسبت به مسائل مختلف تنها از یک یا چند بعد می‌نگرد، امّا هنگامی که مسائل در شوری مطرح گردد و عقلها و تجارب به کمک هم بشتابند، مسائل کاملاً پخته و کم‌عیب و نقص می‌گردد. )( ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، 1373، ج 20، ص 462.)
جهت آگاهی بیشتر ر.ک :
1 . فقه سیاسی ، عباسعلی عمید زنجانی.
2 . مبانی اندیشة سیاسی اسلام ، عباسعلی عمیدزنجانی. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 1/100113596)





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین