شرح پرسش:
اگر بنا بود انسان در بهشت زندگی کند، برای چه قبل از آن زمین را خلق کرد. وقتی بنا بود انسان در بهشت زندگی کند، دیگر لازم نبود زمین و هرچه در آسمانها و زمین هست از جمله حیوانات منقرض شده مثل دایناسورها برای او خلق شود؟
پاسخ:
خلقت انسان از همان ابتدا به منظور رسیدن با اختیار و اراده به کمال و سعادت بوده است.[1] اما پرسش این است که بهشت آدم کدام بهشت بود؟ آیا انسان برای زندگی در بهشت آفریده شده است یا برای زندگی در دنیا؟
اگرچه بعضی بهشت آدم را بهشت موعود نیکان و پاکان می دانند، ولی ظاهر این است که آن بهشت نبوده، بلکه یکی از باغ های پر نعمت و روح‌افزای یکی از مناطق سر سبز زمین بوده است؛ زیرا اولا: بهشت موعود، نعمت جاودانی است که در آیات بسیاری از قرآن به این جاودانگی بودنش اشاره شده، و بیرون رفتن از آن ممکن نیست. ثانیا: ابلیس آلوده و بی‌ایمان را در آن بهشت راهی نخواهد بود؛ زیرا آن جا نه جای وسوسه های شیطانی و نه جای نافرمانی خداست.
ثالثا: در روایاتی که از طرق اهل بیت (ع) بما رسیده، این موضوع صریحا آمده است.
یکی از راویان حدیث می گوید: از امام صادق (ع) راجع به بهشت آدم پرسیدم امام (ع) در جواب فرمود: باغی از باغ های دنیا بود که خورشید و ماه بر آن می تابید، و اگر بهشت جاودان بود هرگز آدم از آن بیرون رانده نمی شد[2].
و از این جا روشن می شود که منظور از هبوط و نزول آدم به زمین نزول مقامی است، نه مکانی؛ یعنی از مقام ارجمند خود و از آن بهشت سر سبز پائین آمد.
این احتمال نیز داده شده که این بهشت در یکی از کرات آسمانی بود. هر چند بهشت جاویدان نبوده، در بعضی از روایات اسلامی نیز اشاره به بودن این بهشت در آسمان شده است، ولی ممکن است کلمه ی سماء ( آسمان ) در این گونه روایات اشاره به مقام بالا باشد، نه مکان بالا.
به هر حال شواهد فراوانی نشان می‌دهد که این بهشت غیر از بهشت سرای دیگر است؛ چرا که آن پایان سیر انسان است و این آغاز سیر او بود. این مقدمه ی اعمال و برنامه های اوست و آن نتیجه ی اعمال و برنامه هایش.[3]
با توجه به این که آدم برای زندگی در روی زمین آفریده شده بود و بهشت نیز منطقه ی سرسبز و پر نعمتی از همین جهان بود، هبوط و نزول آدم در این جا به معنای نزول مقامی است نه مکانی؛ یعنی خداوند مقام او را به خاطر ترک اولی تنزل داد و از آن همه نعمت های بهشتی محروم ساخت و گرفتار رنج های این جهان کرد.[4]
پس اگر چنین است، خلقت آسمان و زمین و همه موجودات آن، برای انسان بوده است تا در این بستر به کمال نهایی خود برسد. خداوند می فرماید: (اوست که هر چه در زمین است برای شما خلق کرد آن گاه قصد آفرینش آسمان را نمود و هفت آسمان را بر پا داشت و او به همه چیز داناست.)[5] انقراض برخی از موجودات نیز به این هدف عالی خدشه ای وارد نمی کند؛ زیرا اتفاقات فراوانی در دنیا می تواند رخ دهد که باعث انقراض بعضی از موجودات شود. انقراض موجودات به حدی نبوده که زمین صلاحیت زندگی کردن نسل آدم بر رویش را از دست بدهد. چه بسا آنان در هموار سازی زمین برای انسان، نقش خود را انجام داده و سپس از بین رفته اند.
پی نوشتها:
[1] ملک،2.
[2] تفسیر نور الثقلین، ج1، ص62.
[3] تفسیر نمونه، ج1، ص187.
[4] تفسیر نمونه، ج13، ص333.
[5] بقره/24
منبع: www.islamquest.net
