لطفاً بفرمائید چرا پس از رحلت پیامبر(ص) ازدواج کردن با همسرانش حرام است؟

پاسخ اجمالی:
بنا بر آیه 6 از سوره احزاب، همسران پیامبر همانند مادران مؤمنین و در حکم آنا هستند. به همین خاطر، ازدواج با آنان حرام است. علت های متعددی درباره حرمت ازدواج با همسران پیامبر(ص)، ذکر شده است، از جمله عدم سوء استفاده توسط منافقان از جایگاه هسران پیامبر(ص)، و نگهداری حرمت ایشان و همسران آن حضرت.

پاسخ تفصیلی:
خداوند در آیه 6 از سوره احزاب می فرماید:" پیامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسران او مادران آنها ) مؤمنان‌ ( محسوب می‌ شوند." بر طبق این آیه، همسران وی در حکم مادران مؤمنان هستند و طبیعی است که ازدواج مؤمنان با مادرشان جایز نمی باشد. [1] اما از جایی که اصطلاح " ام المؤمنین " توسط خود قرآن برای همسران پیامبر، ایجاد شده است، باید محدوده احکام تابع آن نیز توسط شارع مقدس تبیین شود. به همین خاطر؛ خداوند در آیه 53 از سوره احزاب در ضمن بیان ادب برخورد با پیامبر(ص) می فرماید:" ....امّا خداوند از (بیان) حق شرم ندارد! و هنگامی که چیزی از وسایل زندگی را (بعنوان عاریت) از آنان ) همسران پیامبر ( می‌خواهید از پشت پرده بخواهید این کار برای پاکی دلهای شما و آنها بهتر است! و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسری خود درآورید که این کار نزد خدا بزرگ است.!"

برطبق صریح این آیه، ازدواج با همسران پیامبر، بعد از وفات ایشان جایز نمی باشد. علت این حکم را در چند مطلب می توان یافت:
1. اگر این مساله مجاز بود جمعی به عنوان اینکه همسر پیامبر (ص) را بعد از او در اختیار خود گرفته‌اند ممکن بود این کار را وسیله سوء استفاده قرار دهند، و به این بهانه موقعیت اجتماعی برای خویش دست و پا کنند، و یا به عنوان اینکه آگاهی خاص از درون خانه پیامبر (ص) و تعلیمات و مکتب او دارند به تحریف اسلام پردازند، و یا منافقین مطالبی را از این طریق در میان مردم نشر دهند که مخالف مقام پیامبر باشد. خداوندی که بر اسرار نهان و آشکار آگاه است برای بر هم زدن این توطئه زشت یک حکم قاطع صادر فرمود و جلو این امور را به کلی گرفت، و برای تحکیم پایه‌ های آن به همسران پیامبر (ص) لقب ام المؤمنین داد تا بدانند ازدواج با آنها همچون ازدواج با مادر خویش است! با توجه به آنچه گفته شد روشن می ‌شود که چرا همسران پیامبر(ص) لازم بود از این محرومیت استقبال کنند؟
در طول زندگی انسان گاه مسائل مهمی مطرح می‌شود که به خاطر آنها باید فداکاری و از خودگذشتگی نشان داد، و از بعضی از حقوق حقه خود چشم پوشید، به خصوص اینکه همیشه افتخارات بزرگ مسئولیتهای سنگینی نیز همراه دارد، بدون شک همسران پیامبر ص افتخار عظیمی از طریق ازدواجشان با پیامبر ص کسب کردند، داشتن چنین افتخاری نیاز به چنین فداکاری هم دارد.به همین دلیل زنان پیامبر ص بعد از او در میان امت اسلامی بسیار محترم می ‌زیستند، و ازوضع خود بسیار راضی و خشنود بودند، و آن محرومیت را در برابر این افتخارات ناچیز می‌ شمردند.
این خطر هنگامی ملموس‌تر می‌ شود که بدانیم گروهی خود را برای این کار آماده ساخته بودند بعضی آن را به زبان آورده و بعضی شاید تنها در دل داشتند.از جمله کسانی را که بعضی از مفسران اهل سنت در اینجا نام برده‌اند طلحه است. [2] ‌ به عقیده استاد مطهری؛ سرّ ممنوعیت ازدواج زنان پیامبر (ص) با اشخاص دیگر، این است که همسر بعدی از شهرت و احترام آن زن – که در میان مسلمان دارای احترام خاصی بود – سوء استفاده نکند و احیانا آن زنان ابزار عناصر خودخواه و ماجراجو در مسائل سیاسی و اجتماعی واقع نشوند. [3]
2. احترام نهادن به شخصیت خود پیامبر اکرم (ص) است. چنان که از شأن نزول آیه استفاده می شود تعدادی از مخالفان، به عنوان انتقام جویی و توهین به ساحت مقدس پیامبر (ص)، قصد داشتند بعد از رحلت آن حضرت با همسرانش ازدواج کنند.
3. به جهت احترام نهادن به زنان پیامبر (ص) است. از آن جا که آنان همسران رسول خدا (ص) و به او منسوب بوده و در بین مسلمانان از احترام خاصی برخوردار بودند. بدیهی است که با دیگر زنان هم نوع خود فرق داشتند، چنان که قرآن کریم فرموده است. [4]

پی نوشتها:
[1]. برای آگاهی از فلسفه این نسبت برای همسران پیامبر به سؤالislamquest.net/fa/archive/question/462 مراجعه کنید.
[2]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 17، ص 404، دار الکتب الاسلامیه، تهران،1374.
[3]. مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 19، ص 431. همچنین جهت اطلاع بیشتر، رک: تفسیر المیزان، ج 16، آیات 1- 54 سوره احزاب؛ تفسیر نمونه، ج 17، همان آیات، ص406 و 405. با استفاده از سؤال islamquest.net/fa/archive/question/462.
[4]. احزاب، 32.
منبع: www.islamquest.net