داستان سکنای حضرت آدم و حوا در بهشت و چرایی اخراج آنان از بهشت در قرآن کریم بیان شده است
اما این‌که آنان پس از خارج شدن از بهشت در کجای زمین فرود آمدند و چه می‌خوردند و چگونه زندگی می‌کردند از چیزهایی است که در قرآن کریم سخنی از آن به میان نیامده است. با توجه به این‌که تاریخ و تاریخ‌نگاری نیز نمی‌تواند در این مورد کمکی به ما نماید تنها منبع و مرجع مورد اعتماد ما روایات وارده از سوی معصومان(ع) است که با استناد به سه روایت پاسخ سؤال مورد نظر روشن خواهد شد.
در روایاتی از امام صادق(ع) نقل شده است:
1. (پس از آنکه آدم و حوا نسبت به دستور پروردگار کوتاهی کردند و از آن میوه ممنوعه خوردند پروردگار متعال فرمود: از کنار من فرود آیید و کسی که معصیت مرا نماید نباید همسایه من در بهشت باشد، از این‌رو؛ آنان را از بهشت بیرون نمود و بر روی زمین جای داد و از نظر زندگی و خوراک آنها را به خودشان واگذاشت).[1]
2. (وقتی که آدم به زمین نازل شد با خود صد و بیست شاخه و نهال درخت آورد، چهل تا از آنها میوه‌ای داشتند که هم داخلش و هم خارجش قابل خوردن بود و چهل تا از آنها داخلش خوردنی و خارجش دور افکندنی بود و چهل تای دیگر؛ بیرون آن خوردنی و داخلش دور افکندی بود و همچنین او خورجینی به همراه داشت که در آن دانه و بذر همه گیاهان وجود داشت).[2]
3. (همانا آدم(ع) وقتی که از بهشت نزول یافت میل فراوانی به میوه‌های بهشتی پیدا کرد، پس خداوند دو نهال انگور برایش نازل فرمود و او آنها را کاشت و وقتی که برگ و بر دادند و میوه‌هایشان رسید، ابلیس آمد و گرداگرد آن نهال‌ها دیواری کشید، آدم گفت: ای نفرین شده، اینها متعلق به تو نیست، چرا به این عمل مبادرت ورزیدی؟ ابلیس گفت: اینها متعلّق به من است، آدم گفت: دروغ گفتی و امر به مشاجره منجر شد، آن‌وقت آنها توافق کردند که روح القدس را میان خود حَکَم قرار دهند و آن‌گاه آدم ماجرا را برای آن ملک مقرّب بازگو کرد، روح القدس ابتدا شعله‌ای از آتش برگرفت و آن‌را به سوی دو نهال پرتاب کرد شاخه‌های آنها آتش گرفت تا آنجا که آدم و ابلیس هر دو گمان کردند که چیزی از آن باقی نمانده و همه آنها سوخته است، امّا آتش به امر خدا دو سوّم از آن دو درخت را سوزانید و یک سوّم آن باقی ماند آن وقت روح القدس گفت: آن مقداری که سوخت سهم ابلیس بود و آنچه باقی مانده سهم آدم است).[3]
از مجموع این روایات به‌دست می‌آید که امرار معاش حضرت آدم و حوا بر روی زمین از چیزهایی بود که می‌بایستی آنان شخصاً عهده‌دار آن باشند، اما بحث میوه‌های مورد استفاده آنان در روایت دوم و سوم بیان شده و برای رسیدن به جواب باید این دو روایت را با دقت بیشتری مورد ارزیابی قرار دهیم.
با توجه به روایت دوم، که می‌گوید: شاخه‌هایی که حضرت آدم با خود از بهشت آورده بود دارای میوه بودند، نمی‌توان آن میوه‌ها را میوه‌های زمینی به حساب آورد هر چند پس از آمدن به زمین آنها را خورده باشد. البته حتی اگر آن شاخه‌ها میوه‌دار هم نبودند و پس از کاشته شدن در زمین دنیا ثمره داده باشند باز نمی‌توان اظهار نظر کرد که کدام شاخه زودتر ثمر داد و آدم از میوه آن تناول کرده‌اند. اما روایت سوم را می‌توان به گونه‌ای توضیح و مُبیِن روایت دوم دانست و استنباط کرد؛ اولین میوه‌ای که بر روی زمین پرورش یافته و حضرت آدم در زمین از آن خوردند انگور بوده است.
پی نوشتها:
[1]. جزائری، نعمت الله بن عبد الله، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، ص 42، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، 1404ق.
[2]. همان، ص 48.
[3]. همان، ص 50.
منبع: www.islamquest.net
