حضرت عیسی
حضرت مسیح بن مریم (علیه‌السّلام)، چهارمین پیامبر اولوالعزم و دارای کتاب هستند. در زیر به پاره‌ای از اتفاقات مهم زندگی ایشان اشاره میشود.
با این که حضرت عیسی هم اکنون زنده است؛ چرا قرآن تعبیر "متوفّیک" را درباره آن حضرت به کار برده است؟
شرح پرسش: آیه 54 سوره آل عمران می گوید: "به یاد آر وقتی که خداوند فرمود: ای عیسی همانا روح تو را قبض نموده و بر آسمان بالا می برم و تو را پاک و منزه از معاشرت و آلایش کافران می گردانم و پیروان تو را بر کافران تا روز قیامت برتری می دهم، پس آن گاه بازگشت شما به سوی من خواهد بود...". طبق این آیه حضرت عیسی مرده است. آیا قبض روح به جز مردن معنای دیگری هم می تواند داشته باشد؟ شما که می گویید عیسی نمرده و در پیش خداوند است. این آیه را چگونه توجیه می کنید؟ پاسخ : آنچه موجب این سؤال شده، این است که تعداد محدودی از مترجمان قرآن، کلمه "متوفیک "را در آیه شریفه به "میراندن"معنا کرده اند، هر چند که بیشتر آنان، ترجمه ای را ارائه کرده اند که با زنده بودن عیسی (ع) منافاتی ندارد، از جمله: " [یاد کنید] هنگامی که خدا فرمود: ای عیسی! من تو را [از روی زمین و از میان مردم‌] بر می‌گیرم، و به سوی خود بالا می‌برم، و از بودن در میان اجتماع آلوده کافران پاک می‌کنم‌".[1] باید دانست که "توفی" از ماده "وفی" بوده و در معانی متعددی از آن استفاده می شود، از جمله "مردن"، "گرفتن"، "تکمیل کردن"و...[2]. در این راستا، عمل به عهد و پیمان را نیز وفا می گویند که به معنای تکمیل کردن و انجام دادن آن است و از این رو اگر کسی طلبش را از دیگری به طور کامل بگیرد در زبان عرب می گویند: "توفی دینه". مجمع البحرین که یکی از کتب لغوی است، در توضیح این آیه آورده است: "أی مستوف أجلک، و معناه إنی عاصمک من أن تصلبک الکفار و مؤخرک إلی أجل أکتبه لک و ممیتک حتف أنفک لا قتلا بأیدیهم و رافعک إلی سمائی". یعنی (ای عیسی) من اجل تو را استیفاء می کنم و معنایش آن است که تو را از گزند کافران حفظ می کنم، تا نتوانند تو را به صلیب بیاویزند و مرگ تو را تا اجل طبیعی که برایت نوشته شده است به تأخیر می اندازم.[3] بنابراین، واژه "توفی"، گرچه می تواند به معنای مرگ هم باشد چنان که در بعضی از آیات نیز به همین معنا آمده است،[4] اما لزوماً به این معنا نیست، بلکه آیاتی وجود دارند که معنای دیگری را از این واژه ارائه می کنند، از جمله، این آیه: "وَ هُوَ الَّذی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ وَ یَعْلَمُ ما جَرَحْتُمْ بِالنَّهارِ ثُمَّ یَبْعَثُکُمْ فیهِ لِیُقْضی‌ أَجَلٌ مُسَمًّی ثُمَّ إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ ثُمَّ یُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون"؛‌[5] او کسی است که شبانگاهان روح شما را به وقت خواب می‌گیرد، و آنچه را در روز [از نیکی و بدی‌] به دست می‌آورید می‌داند سپس شما را در روز [با برگرداندن روح به جسمتان از خواب‌] بر می‌انگیزد تا اجل مُعّین سر آید ... . مطمئناً، عبارت "یتوفاکم" در این آیه به معنای مرگ نبوده، بلکه به معنای خواب شبانگاهی است که در هر شبانه روز تکرار می شود! و قبض روح را به گونه ای دیگر، در خواب نیز می توان مشاهده کرد و بر همین اساس، نباید آیه موجود در پرسش را نشانی قطعی از مرگ عیسی (ع) تلقی کرد. اما در مورد این که سرانجام عیسی (ع) چه بوده، نکاتی قابل مطالعه است: 1. مسیحیان معتقدند که ایشان به دار آویخته شده و به دست دشمنانش کشته شده، اما قرآن صراحتاً این نوع از مرگ ایشان را منتفی دانسته است: "وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ ....وَ ما قَتَلُوهُ یَقینا".[6] 2. قرآن هر چند کشته شدن عیسی (ع) را انکار کرده است، اما هیچ آیه ای در آن نمی یابیم که به صراحت اعلام نماید که ایشان به گونه دیگر نیز وفات نیافته و اکنون زنده است. 3. آیاتی چون آیه 55 آل عمران (موجود در پرسش) و نیز آیه 117 سوره مائده وجود دارند که اگرچه نمی توان از آنها به صورت قطعی، مرگ این پیامبر بزرگ را استنباط کرد، اما نشانگر آن هستند که ارتباط کنونی ایشان با جهان مادی، متفاوت از ارتباطشان در زمان حضور مستقیم در میان پیروانشان است. 4. روایات فراوانی در کتاب های معتبر شیعیان و اهل سنت وجود دارد که زنده بودن عیسی (ع) را اعلام می کند و ما حتی اگر نتوانیم آیه صریحی از قرآن در این مورد بیابیم، می توانیم با استفاده از این روایات، به حیات ایشان پی ببریم. به دو مورد از این روایات توجه فرمایید: 1-4. قال رسول الله (ص) للیهود: "أن عیسی لم یمت و أنه راجع إلیکم قبل یوم القیامة"؛[7] پیامبر (ص)، خطاب به یهودیان فرمودند که عیسی نمرده و قبل از روز قیامت به میان شما بازخواهد گشت. 2-4. قال رسول الله (ص): "... و من ذریتی المهدی إذا خرج نزل عیسی ابن مریم لنصرته فقدمه و صلی خلفه"؛‌[8] پیامبر فرمودند: و مهدی از دودمان من است که هر گاه ظهور کند، عیسی بن مریم برای یاری او حاضر شده و در پی او نماز خواهد گزارد. 5. حتی اگر بر خلاف روایات موجود و نیز با نادیده گرفتن معانی دیگر "توفی"، معتقد باشیم که بر اساس آیات اشاره شده، مرگ ایشان حتمی است، باز هم این موضوع، منافاتی با زنده بودنشان در زمان حاضر ندارد؛ چراکه بر اساس آیاتی از قرآن، شخصی وجود داشت که صد سال بعد از مرگش زنده شد.[9] بنابر این ممکن است که این اتفاق برای عیسی (ع) نیز تکرار شده باشد. پی نوشت: [1] آل عمران، 54، ترجمه انصاریان. [2] ابن منظور، لسان العرب، ج 15،ص 398 و 399، چاپ اول، نشر ادب، حوزه، قم، 1405. [3] مجمع البحرین، ج‌1، ص 444،اده "وفی"، کتابفروشی مرتضوی، تهران، 1375 ش. [4] نساء، 97؛ محمد، 27؛ یونس، 46؛ سجده، 11. [5] انعام، 60. [6] نساء، 157. [7] ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج 4، ص 1110، ح 6232، مکتبة نزار الصطفی الباز، عربستان سعودی، 1419 ه ق. [8] شیخ صدوق، الامالی، ج 1، ص 218، انتشارات کتابخانه اسلامیه، تهران، 1362 ه ش. [9] بقره، 259؛ " فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَه‌". منبع:islamquest.net
شرح پرسش: آیه 54 سوره آل عمران می گوید: "به یاد آر وقتی که خداوند فرمود: ای عیسی همانا روح تو را قبض نموده و بر آسمان بالا می برم و تو را پاک و منزه از معاشرت و آلایش کافران می گردانم و پیروان تو را بر کافران تا روز قیامت برتری می دهم، پس آن گاه بازگشت شما به سوی من خواهد بود...". طبق این آیه حضرت عیسی مرده است. آیا قبض روح به جز مردن معنای دیگری هم می تواند داشته باشد؟ شما که می گویید عیسی نمرده و در پیش خداوند است. این آیه را چگونه توجیه می کنید؟ پاسخ : آنچه موجب این سؤال شده، این است که تعداد محدودی از مترجمان قرآن، کلمه "متوفیک "را در آیه شریفه به "میراندن"معنا کرده اند، هر چند که بیشتر آنان، ترجمه ای را ارائه کرده اند که با زنده بودن عیسی (ع) منافاتی ندارد، از جمله: " [یاد کنید] هنگامی که خدا فرمود: ای عیسی! من تو را [از روی زمین و از میان مردم‌] بر می‌گیرم، و به سوی خود بالا می‌برم، و از بودن در میان اجتماع آلوده کافران پاک می‌کنم‌".[1] باید دانست که "توفی" از ماده "وفی" بوده و در معانی متعددی از آن استفاده می شود، از جمله "مردن"، "گرفتن"، "تکمیل کردن"و...[2]. در این راستا، عمل به عهد و پیمان را نیز وفا می گویند که به معنای تکمیل کردن و انجام دادن آن است و از این رو اگر کسی طلبش را از دیگری به طور کامل بگیرد در زبان عرب می گویند: "توفی دینه". مجمع البحرین که یکی از کتب لغوی است، در توضیح این آیه آورده است: "أی مستوف أجلک، و معناه إنی عاصمک من أن تصلبک الکفار و مؤخرک إلی أجل أکتبه لک و ممیتک حتف أنفک لا قتلا بأیدیهم و رافعک إلی سمائی". یعنی (ای عیسی) من اجل تو را استیفاء می کنم و معنایش آن است که تو را از گزند کافران حفظ می کنم، تا نتوانند تو را به صلیب بیاویزند و مرگ تو را تا اجل طبیعی که برایت نوشته شده است به تأخیر می اندازم.[3] بنابراین، واژه "توفی"، گرچه می تواند به معنای مرگ هم باشد چنان که در بعضی از آیات نیز به همین معنا آمده است،[4] اما لزوماً به این معنا نیست، بلکه آیاتی وجود دارند که معنای دیگری را از این واژه ارائه می کنند، از جمله، این آیه: "وَ هُوَ الَّذی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ وَ یَعْلَمُ ما جَرَحْتُمْ بِالنَّهارِ ثُمَّ یَبْعَثُکُمْ فیهِ لِیُقْضی‌ أَجَلٌ مُسَمًّی ثُمَّ إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ ثُمَّ یُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون"؛‌[5] او کسی است که شبانگاهان روح شما را به وقت خواب می‌گیرد، و آنچه را در روز [از نیکی و بدی‌] به دست می‌آورید می‌داند سپس شما را در روز [با برگرداندن روح به جسمتان از خواب‌] بر می‌انگیزد تا اجل مُعّین سر آید ... . مطمئناً، عبارت "یتوفاکم" در این آیه به معنای مرگ نبوده، بلکه به معنای خواب شبانگاهی است که در هر شبانه روز تکرار می شود! و قبض روح را به گونه ای دیگر، در خواب نیز می توان مشاهده کرد و بر همین اساس، نباید آیه موجود در پرسش را نشانی قطعی از مرگ عیسی (ع) تلقی کرد. اما در مورد این که سرانجام عیسی (ع) چه بوده، نکاتی قابل مطالعه است: 1. مسیحیان معتقدند که ایشان به دار آویخته شده و به دست دشمنانش کشته شده، اما قرآن صراحتاً این نوع از مرگ ایشان را منتفی دانسته است: "وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ ....وَ ما قَتَلُوهُ یَقینا".[6] 2. قرآن هر چند کشته شدن عیسی (ع) را انکار کرده است، اما هیچ آیه ای در آن نمی یابیم که به صراحت اعلام نماید که ایشان به گونه دیگر نیز وفات نیافته و اکنون زنده است. 3. آیاتی چون آیه 55 آل عمران (موجود در پرسش) و نیز آیه 117 سوره مائده وجود دارند که اگرچه نمی توان از آنها به صورت قطعی، مرگ این پیامبر بزرگ را استنباط کرد، اما نشانگر آن هستند که ارتباط کنونی ایشان با جهان مادی، متفاوت از ارتباطشان در زمان حضور مستقیم در میان پیروانشان است. 4. روایات فراوانی در کتاب های معتبر شیعیان و اهل سنت وجود دارد که زنده بودن عیسی (ع) را اعلام می کند و ما حتی اگر نتوانیم آیه صریحی از قرآن در این مورد بیابیم، می توانیم با استفاده از این روایات، به حیات ایشان پی ببریم. به دو مورد از این روایات توجه فرمایید: 1-4. قال رسول الله (ص) للیهود: "أن عیسی لم یمت و أنه راجع إلیکم قبل یوم القیامة"؛[7] پیامبر (ص)، خطاب به یهودیان فرمودند که عیسی نمرده و قبل از روز قیامت به میان شما بازخواهد گشت. 2-4. قال رسول الله (ص): "... و من ذریتی المهدی إذا خرج نزل عیسی ابن مریم لنصرته فقدمه و صلی خلفه"؛‌[8] پیامبر فرمودند: و مهدی از دودمان من است که هر گاه ظهور کند، عیسی بن مریم برای یاری او حاضر شده و در پی او نماز خواهد گزارد. 5. حتی اگر بر خلاف روایات موجود و نیز با نادیده گرفتن معانی دیگر "توفی"، معتقد باشیم که بر اساس آیات اشاره شده، مرگ ایشان حتمی است، باز هم این موضوع، منافاتی با زنده بودنشان در زمان حاضر ندارد؛ چراکه بر اساس آیاتی از قرآن، شخصی وجود داشت که صد سال بعد از مرگش زنده شد.[9] بنابر این ممکن است که این اتفاق برای عیسی (ع) نیز تکرار شده باشد. پی نوشت: [1] آل عمران، 54، ترجمه انصاریان. [2] ابن منظور، لسان العرب، ج 15،ص 398 و 399، چاپ اول، نشر ادب، حوزه، قم، 1405. [3] مجمع البحرین، ج‌1، ص 444،اده "وفی"، کتابفروشی مرتضوی، تهران، 1375 ش. [4] نساء، 97؛ محمد، 27؛ یونس، 46؛ سجده، 11. [5] انعام، 60. [6] نساء، 157. [7] ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج 4، ص 1110، ح 6232، مکتبة نزار الصطفی الباز، عربستان سعودی، 1419 ه ق. [8] شیخ صدوق، الامالی، ج 1، ص 218، انتشارات کتابخانه اسلامیه، تهران، 1362 ه ش. [9] بقره، 259؛ " فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَه‌". منبع:islamquest.net
عنوان سوال:
با این که حضرت عیسی هم اکنون زنده است؛ چرا قرآن تعبیر "متوفّیک" را درباره آن حضرت به کار برده است؟
پاسخ:
شرح پرسش:
آیه 54 سوره آل عمران می گوید: "به یاد آر وقتی که خداوند فرمود: ای عیسی همانا روح تو را قبض نموده و بر آسمان بالا می برم و تو را پاک و منزه از معاشرت و آلایش کافران می گردانم و پیروان تو را بر کافران تا روز قیامت برتری می دهم، پس آن گاه بازگشت شما به سوی من خواهد بود...". طبق این آیه حضرت عیسی مرده است. آیا قبض روح به جز مردن معنای دیگری هم می تواند داشته باشد؟ شما که می گویید عیسی نمرده و در پیش خداوند است. این آیه را چگونه توجیه می کنید؟
پاسخ :
آنچه موجب این سؤال شده، این است که تعداد محدودی از مترجمان قرآن، کلمه "متوفیک "را در آیه شریفه به "میراندن"معنا کرده اند، هر چند که بیشتر آنان، ترجمه ای را ارائه کرده اند که با زنده بودن عیسی (ع) منافاتی ندارد، از جمله: " [یاد کنید] هنگامی که خدا فرمود: ای عیسی! من تو را [از روی زمین و از میان مردم] بر می‌گیرم، و به سوی خود بالا می‌برم، و از بودن در میان اجتماع آلوده کافران پاک می‌کنم".[1]
باید دانست که "توفی" از ماده "وفی" بوده و در معانی متعددی از آن استفاده می شود، از جمله "مردن"، "گرفتن"، "تکمیل کردن"و...[2]. در این راستا، عمل به عهد و پیمان را نیز وفا می گویند که به معنای تکمیل کردن و انجام دادن آن است و از این رو اگر کسی طلبش را از دیگری به طور کامل بگیرد در زبان عرب می گویند: "توفی دینه".
مجمع البحرین که یکی از کتب لغوی است، در توضیح این آیه آورده است: "أی مستوف أجلک، و معناه إنی عاصمک من أن تصلبک الکفار و مؤخرک إلی أجل أکتبه لک و ممیتک حتف أنفک لا قتلا بأیدیهم و رافعک إلی سمائی". یعنی (ای عیسی) من اجل تو را استیفاء می کنم و معنایش آن است که تو را از گزند کافران حفظ می کنم، تا نتوانند تو را به صلیب بیاویزند و مرگ تو را تا اجل طبیعی که برایت نوشته شده است به تأخیر می اندازم.[3]
بنابراین، واژه "توفی"، گرچه می تواند به معنای مرگ هم باشد چنان که در بعضی از آیات نیز به همین معنا آمده است،[4] اما لزوماً به این معنا نیست، بلکه آیاتی وجود دارند که معنای دیگری را از این واژه ارائه می کنند، از جمله، این آیه: "وَ هُوَ الَّذی یَتَوَفَّاکُمْ بِاللَّیْلِ وَ یَعْلَمُ ما جَرَحْتُمْ بِالنَّهارِ ثُمَّ یَبْعَثُکُمْ فیهِ لِیُقْضی أَجَلٌ مُسَمًّی ثُمَّ إِلَیْهِ مَرْجِعُکُمْ ثُمَّ یُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون"؛[5] او کسی است که شبانگاهان روح شما را به وقت خواب می‌گیرد، و آنچه را در روز [از نیکی و بدی] به دست می‌آورید می‌داند سپس شما را در روز [با برگرداندن روح به جسمتان از خواب] بر می‌انگیزد تا اجل مُعّین سر آید ... .
مطمئناً، عبارت "یتوفاکم" در این آیه به معنای مرگ نبوده، بلکه به معنای خواب شبانگاهی است که در هر شبانه روز تکرار می شود! و قبض روح را به گونه ای دیگر، در خواب نیز می توان مشاهده کرد و بر همین اساس، نباید آیه موجود در پرسش را نشانی قطعی از مرگ عیسی (ع) تلقی کرد. اما در مورد این که سرانجام عیسی (ع) چه بوده، نکاتی قابل مطالعه است:
1. مسیحیان معتقدند که ایشان به دار آویخته شده و به دست دشمنانش کشته شده، اما قرآن صراحتاً این نوع از مرگ ایشان را منتفی دانسته است: "وَ ما قَتَلُوهُ وَ ما صَلَبُوهُ وَ لکِنْ شُبِّهَ لَهُمْ ....وَ ما قَتَلُوهُ یَقینا".[6]
2. قرآن هر چند کشته شدن عیسی (ع) را انکار کرده است، اما هیچ آیه ای در آن نمی یابیم که به صراحت اعلام نماید که ایشان به گونه دیگر نیز وفات نیافته و اکنون زنده است.
3. آیاتی چون آیه 55 آل عمران (موجود در پرسش) و نیز آیه 117 سوره مائده وجود دارند که اگرچه نمی توان از آنها به صورت قطعی، مرگ این پیامبر بزرگ را استنباط کرد، اما نشانگر آن هستند که ارتباط کنونی ایشان با جهان مادی، متفاوت از ارتباطشان در زمان حضور مستقیم در میان پیروانشان است.
4. روایات فراوانی در کتاب های معتبر شیعیان و اهل سنت وجود دارد که زنده بودن عیسی (ع) را اعلام می کند و ما حتی اگر نتوانیم آیه صریحی از قرآن در این مورد بیابیم، می توانیم با استفاده از این روایات، به حیات ایشان پی ببریم. به دو مورد از این روایات توجه فرمایید:
1-4. قال رسول الله (ص) للیهود: "أن عیسی لم یمت و أنه راجع إلیکم قبل یوم القیامة"؛[7] پیامبر (ص)، خطاب به یهودیان فرمودند که عیسی نمرده و قبل از روز قیامت به میان شما بازخواهد گشت.
2-4. قال رسول الله (ص): "... و من ذریتی المهدی إذا خرج نزل عیسی ابن مریم لنصرته فقدمه و صلی خلفه"؛[8] پیامبر فرمودند: و مهدی از دودمان من است که هر گاه ظهور کند، عیسی بن مریم برای یاری او حاضر شده و در پی او نماز خواهد گزارد.
5. حتی اگر بر خلاف روایات موجود و نیز با نادیده گرفتن معانی دیگر "توفی"، معتقد باشیم که بر اساس آیات اشاره شده، مرگ ایشان حتمی است، باز هم این موضوع، منافاتی با زنده بودنشان در زمان حاضر ندارد؛ چراکه بر اساس آیاتی از قرآن، شخصی وجود داشت که صد سال بعد از مرگش زنده شد.[9] بنابر این ممکن است که این اتفاق برای عیسی (ع) نیز تکرار شده باشد.
پی نوشت:
[1] آل عمران، 54، ترجمه انصاریان.
[2] ابن منظور، لسان العرب، ج 15،ص 398 و 399، چاپ اول، نشر ادب، حوزه، قم، 1405.
[3] مجمع البحرین، ج1، ص 444،اده "وفی"، کتابفروشی مرتضوی، تهران، 1375 ش.
[4] نساء، 97؛ محمد، 27؛ یونس، 46؛ سجده، 11.
[5] انعام، 60.
[6] نساء، 157.
[7] ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج 4، ص 1110، ح 6232، مکتبة نزار الصطفی الباز، عربستان سعودی، 1419 ه ق.
[8] شیخ صدوق، الامالی، ج 1، ص 218، انتشارات کتابخانه اسلامیه، تهران، 1362 ه ش.
[9] بقره، 259؛ " فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَه".
منبع:islamquest.net
- [سایر] با این که حضرت عیسی هم اکنون زنده است؛ چرا قرآن تعبیر "متوفّیک" را درباره آن حضرت به کار برده است؟
- [سایر] من در خواب دیدم که تو مشهد انگشتری عقیق به من هدیه دادند که روی آن " یا فاطمه الزهرا" حکاکی شده بود. تعبیر این خواب چیه ؟
- [سایر] زنده شدن مردگان به دست حضرت عیسی چگونه بوده است؟
- [سایر] آیا حضرت عیسی که زنده است همانند امام زمان به مسیحیان مددرسانی می‌کند؟
- [سایر] چرا حضرت عیسی(ع) را روح الله (روح خدا) می نامیدند؟ و مقصود از این که خداوند متعال از روح خود در پیامبر خویش "حضرت آدم" دمیدند چه بود؟
- [سایر] از تعبیر "رب المشارق و المغارب" چگونه کرویت زمین استنباط میشود؟
- [سایر] آیا حضرت عیسی(علیه السلام) و اصحاب کهف در زمان امام زمان(علیه السلام) زنده می‌شوند؟
- [سایر] با توجه به ریشه عربی و معنای دقیق کلمه "ابتغی" آیا این کلمه برای یک نفر به کار برده میشود؟
- [سایر] "عالِیَهُمْ ثِیابُ سُندُسٍ خُضْر" در قرآن به چه معنا است؟
- [سایر] نام حضرت عیسی چند بار در قرآن آمده است؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: یا مُحْسِنُ قَدْ أَتاکَ المُسِیءُ وَقَدْ اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ أنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِیءِ أنْتَ الْمُحْسِنُ وَ اَنَا الْمُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَ تَجَاوَزْ عَنْ قَبِیحِ مَا تَعْلَمُ مِنِّی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی بنده گنه کار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار؛ به حق محمد وآل محمد:رحمت خود را بر محمد وآل محمد: بفرست و از بدی هایی که می دانی از من سرزده بگذر.
- [آیت الله اردبیلی] تخته یا سنگی که روی آن میّت را غسل می‌دهند و پارچهای که با آن عورت میّت را میپوشانند و دست کسی که او را غسل می‌دهد و همینطور کیسه و صابونی که با آن میّت شسته میشود و تا انتهای غسلهای سه گانه به کار برده می‌شوند، بعد از تمام شدن غسل پاک می‌شوند.
- [آیت الله اردبیلی] صدقه دادن که یک اقدام خالصانه و صادقانه می‌باشد، مورد سفارش قرآن کریم و احادیث فراوان قرار گرفته و موجب خیر و برکت در زندگی، دفع بلا و مرگهای ناگهانی و شفای بیماران میشود و همان طور که پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرموده: (کلّ معروف صدقه)(1) یعنی هر کار خیر و پسندیدهای، صدقه محسوب میشود و اقداماتی که موجب هدایت گمراهان، حمایت نیازمندان و عمران و آبادانی مادی و معنوی جامعه گردد، ماندگارتر و مفیدتر می‌باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر انسان بداند در صورتی که بخواهد جلوگیری از معصیتی بنماید منجر به ایجاد جرح و یا قتل خواهد شد، بنابر اظهر بدون اجازه امام معصوم علیه‌السلام یا کسی که از طرف آن حضرت مستقیماً نایب مخصوص است، نباید این کار را بکند. و آیا با اجازه مجتهد جامعالشرایط میتواند این کار را انجام دهد؟ مورد تأمل است، ولی اگر نمیداند که این کار منجر به مجروح کردن و یا قتل میشود ولی احتمال این را می‌دهد، بنابر احتیاط واجب باید مستقیماً از طرف امام معصوم علیه‌السلام و یا نایب مخصوص آن حضرت و یا از طرف مجتهد جامعالشرایط اجازه داشته باشد.
- [آیت الله اردبیلی] انسان میتواند برای بعضی از کارهای مستحبّی، مثل حج، عمره، طواف از طرف کسی که در مکه نیست، قرائت قرآن، زیارت قبر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و امامان علیهمالسلام و توابع آن مثل نماز زیارت، از طرف زندگان اجیر شود و ظاهرا نیابت تبرّعی (مجانی) در جمیع مستحبات از طرف افراد زنده اگر به قصد رجا باشد اشکال ندارد؛ اما صحّت اجیر شدن برای غیر از مثل مستحبات ذکر شده، محلّ تأمّل است و نیز انسان میتواند کار مستحبّی را انجام دهد و ثواب آن را به مردگان یا زندگان هدیه نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] قرآن خواندن در سجده مکروه است و نیز مکروه است برای برطرف کردن گرد و غبار، جای سجده را فوت کند و اگر در اثر فوت کردن، دو حرف از دهان بیرون آید چنانچه این کار از روی علم و عمد باشد نماز باطل است. غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتب مفصّل گفته شده است. سجده واجب قرآن
- [آیت الله مکارم شیرازی] انسان می تواند برای بعضی از کارهای مستحب مانند زیارت قبر پیغمبر(صلی الله علیه وآله) و امامان(علیهم السلام) از طرف زندگان اجیر شود، ولی احتیاط واجب آن است که پول را برای مقدمات کار بگیرد و نیز می تواند اعمال مستحبی را انجام دهد و ثواب آن را به اموات یا زنده ها هدیه نماید.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه شتر را به جای نحر کردن سر ببرند، یا گوسفند و گاو را به جای سر بریدن نحر کنند، گوشت آنها حلال نیست، ولی اگر بعد از این کار هنوز حیوان زنده باشد و فورا او را بر طبق دستور شرع بکشند گوشتش حلال است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در زمان ما گاه برای آسان شدن ذبح حیوانات به حیوان شوک می دهند، تا کمی بی حس شود و به راحتی یا به و سیله دستگاهها سر آن را ببرند، این کار در صورتی که حیوان بعد از شوک زنده باشد اشکالی ندارد.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه شتر را به جای نحر کردن سر ببرند، یا گوسفند و گاو را به جای سر بریدن نحر کنند، گوشت آنها حلال نیست، ولی اگر بعد از این کار هنوز حیوان زنده باشد و فورا او را بر طبق دستور شرع بکشند گوشتش حلال است.