اختلاف
اختلاف ضد اتفاق است.
آیا نسخ آیات که در قرآن نیز به آن تصریح شده است ( بقره - 106 )، نشان دهنده اختلاف نظر و اختلاف احکام قرآنی نیست ؟
نسخ از قبیل اختلاف نظر و اختلاف حکم نیست بلکه نسخ به دلیل اختلاف مصداق است . به این بیان که گاهی به سبب وجود مصلحتی در یک مصداق و یک موضوع ،حکمی بر آن منطبق می شود اما در زمانی دیگر یا در شرایطی دیگر به سبب وجود مصلحتی دیگر یااز میان رفتن مصلحت اول حکمی دیگر بر آن انطباق می یابد . شاهد این مطلب این است که آیات منسوخه در قرآن همراه با قرائن لفظیه است که بر موقت بودن حکم مذکور درآیه دلالت دارند . مانند آیه 14 سوره نساء [ و اللاتی یاتین الفاحشه من نسائکم فاستشهدوا علیهن اربعه منکم فان شهدوا فامسکوهن فی البیوت حتی یتوفیهن الموت او یجعل اللّه لهن سبیلا ] یا آیه 109 سوره بقره که در پایانش آمده است [ فاعفواواصفحوا حتی یاتی اللّه بامره ] که قسمت پایانی این دو آیه شریفه دلالت دارد براینکه حکم مذکور در این دو آیه موقت است . eporsesh.com
نسخ از قبیل اختلاف نظر و اختلاف حکم نیست بلکه نسخ به دلیل اختلاف مصداق است . به این بیان که گاهی به سبب وجود مصلحتی در یک مصداق و یک موضوع ،حکمی بر آن منطبق می شود اما در زمانی دیگر یا در شرایطی دیگر به سبب وجود مصلحتی دیگر یااز میان رفتن مصلحت اول حکمی دیگر بر آن انطباق می یابد . شاهد این مطلب این است که آیات منسوخه در قرآن همراه با قرائن لفظیه است که بر موقت بودن حکم مذکور درآیه دلالت دارند . مانند آیه 14 سوره نساء [ و اللاتی یاتین الفاحشه من نسائکم فاستشهدوا علیهن اربعه منکم فان شهدوا فامسکوهن فی البیوت حتی یتوفیهن الموت او یجعل اللّه لهن سبیلا ] یا آیه 109 سوره بقره که در پایانش آمده است [ فاعفواواصفحوا حتی یاتی اللّه بامره ] که قسمت پایانی این دو آیه شریفه دلالت دارد براینکه حکم مذکور در این دو آیه موقت است . eporsesh.com
عنوان سوال:
آیا نسخ آیات که در قرآن نیز به آن تصریح شده است ( بقره - 106 )، نشان دهنده اختلاف نظر و اختلاف احکام قرآنی نیست ؟
پاسخ:
نسخ از قبیل اختلاف نظر و اختلاف حکم نیست بلکه نسخ به دلیل اختلاف مصداق است . به این بیان که گاهی به سبب وجود مصلحتی در یک مصداق و یک موضوع ،حکمی بر آن منطبق می شود اما در زمانی دیگر یا در شرایطی دیگر به سبب وجود مصلحتی دیگر یااز میان رفتن مصلحت اول حکمی دیگر بر آن انطباق می یابد . شاهد این مطلب این است که آیات منسوخه در قرآن همراه با قرائن لفظیه است که بر موقت بودن حکم مذکور درآیه دلالت دارند . مانند آیه 14 سوره نساء [ و اللاتی یاتین الفاحشه من نسائکم فاستشهدوا علیهن اربعه منکم فان شهدوا فامسکوهن فی البیوت حتی یتوفیهن الموت او یجعل اللّه لهن سبیلا ] یا آیه 109 سوره بقره که در پایانش آمده است [ فاعفواواصفحوا حتی یاتی اللّه بامره ] که قسمت پایانی این دو آیه شریفه دلالت دارد براینکه حکم مذکور در این دو آیه موقت است .
eporsesh.com
- [سایر] نظر حضرت آیت الله خویی(ره) را درباره تعداد آیات ناسخ و منسوخ مرقوم فرمایید.
- [سایر] چگونه ممکن است حکمی از احکام الهی نسخ شود (علت نسخ)؟
- [سایر] آیا در آیات قرآن و دستورات الهی امکان نسخ وجود دارد؟
- [سایر] 1. قرآن کریم متن خودش را معجزه میداند و از جمله اعجازهایش را این میداند که از اول تا آخرش اختلافی نیست. 2. اختلاف دوگونه است؛ مستقر و غیر مستقر 3. اختلاف غیر مستقر سریع الزوال اشکالی ندارد و تهافت حساب نمیشود؛ مثل عام و خاص و وارد و مورود و .... 4. اما اختلاف مستقر که بدون اعراض از حرف قبل قابل توجیه نیست همان تهافت و اختلافی است که قرآن از خودش نفی کرده است. 5. در خود قرآن و همچنین در روایات در مورد نسخ و آیات ناسخ و منسوخ صحبت به میان آمده است. 6. بعضی از موارد آیات منسوخ که در روایت شمرده شده است، از جمله آیات الاحکام نیست، بلکه از جمله معارف است مثل این آیه: (وَ إِنْ مِنْکُمْ إِلاَّ وارِدُها کانَ عَلی رَبِّکَ حَتْماً مَقْضِیًّا) که توسط این آیه نسخ شده است: (إِنَّ الَّذینَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَّا الْحُسْنی أُولئِکَ عَنْها مُبْعَدُون). 7. اگر قرار باشد ما این آیات متهافت را هم با عنوان نسخ از اختلاف و تهافت مصون بدانیم که دیگر مصداقی برای اختلاف و تهافت متصور نخواهد بود. اصولا آیا اختلاف غیر از این است که کسی دو تا حرف بزند که یکی نسخ و اعراض از دیگری محسوب شود و با هم قابل جمع نباشند؟ در این صورت ما ابزار راستی آزمایی را از خصم گرفتهایم و بعد میگوییم حالا بیا راستی آزمایی کن!
- [سایر] در کدام آیات نسخ واقع شده است؟
- [سایر] آیا نسخ قرآن به سنّت جایز است؟
- [سایر] آیا نسخ قرآن به سنّت جایز است؟
- [سایر] معنا، شرایط و اقسام سخ و نسخ در قرآن چیست؟
- [آیت الله خامنه ای] آیا ولی فقیه ولایتی دارد که بر اساس آن بتواند احکام دینی را به هر دلیلی مانند مصلحت عمومی، نسخ نماید؟
- [سایر] آیا "لا مبدّل لکلمات ربّک" هرگونه نسخ، تخصیص و تبدیل آیات را به وسیله روایات حتی روایات قطعی نفی نمیکند؟
- [آیت الله سبحانی] هر یک از رکوع های نماز آیات رکن است که اگر عمداً یا اشتباهاً کم یا زیاد شود نماز باطل است. احکام نماز جمعه: نماز جمعه عبادتی است که در شرایط خاصی انجام می گیرد ودارای فضیلت زیادی می باشد و در قرآن مجید می فرماید:(مؤمنان هر موقع صدای مؤذن را شنیدند کارهای دیگر را ترک کنندو به سوی نمازجمعه حرکت کنند.(1)
- [آیت الله علوی گرگانی] احکام وطن بر جایی که صرف نظر از آن کرده است جاری نیست چه در آنجا ملک داشته باشد یا نه، وچه در آنجا شش ماه مانده باشدیانه.
- [آیت الله اردبیلی] خواندن قرآن در نماز به قصد قرائت قرآن، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارند و در احکام جنابت گفته شد، اشکال ندارد و همچنین دعا کردن در نماز جایز است، اگرچه به فارسی یا زبان دیگر باشد.
- [امام خمینی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیت زیاد میدهد مثل اصول دین یا مذهب و حفظ قرآن مجید و حفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریه، باید ملاحظه اهمیت شود، و مجرد ضرر، موجب واجب نبودن نمیشود، پس اگر توقف داشته باشد حفظ عقاید مسلمانان یا حفظ احکام ضروریه اسلام بر بذل جان و مال، واجب است بذل آن.
- [آیت الله نوری همدانی] اگر معروف یا منکر از اموری باشد که شارع مقدس به آن اهمیّت زیاد می دهد مثل اصول دین یامذهب و حفظ قرآن مجید وحفظ عقاید مسلمانان یا احکام ضروریّه ، باید ملاحظه اهمیّت شود ، و مجردّ ضرر ، موجب واجب نبودن نمی شود ، پس اگر توقّف داشته باشد ، حفظ عقائد مسلمانان یا حفظ احکام ضروریّه اسلام بر بذل جان و مال ، واجب است بذل آن
- [آیت الله مکارم شیرازی] فتوا دادن و اظهار نظر کردن در مسائل شرعی برای کسی که مجتهد نیست (یعنی قادر به استنباط احکام از مدارک و دلایل آن نمی باشد) حرام است و هرگاه بدون اطلاع اظهار نظر کند، مسؤول اعمال تمام کسانی است که به گفته او عمل می کنند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر آن نمازهای آیات احکام یکسان داشته باشند، - مانند: قضای نمازهایی که برای خورشید گرفتگیهای متعدد خوانده می‌شود - لازم نیست که در نیّت معیّن کند که برای کدام یک نماز میخواند و اگر نمازهایی بر عهده کسی باشد که احکام متفاوتی داشته باشد؛ مثلاً یکی قضای خورشیدگرفتگی باشد که لازم نیست فوراً به جا آورده شود و یکی برای زلزله است که فوریت دارد؛ یا یکی ادا و دیگری قضا باشد، باید موقع نیت معیّن کند که نماز آیاتی که میخواند برای کدام یک از آنها است.
- [آیت الله علوی گرگانی] خواندن قرآن در نماز، غیر از چهار سورهای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد3 و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد، ولی احتیاط واجب آن است که در نمازهای واجب دعای غیر عربی نخواند.
- [آیت الله نوری همدانی] خواندن قرآن در نماز ، غیر از چهار سوره ای که سجدة واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد (1) ، و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] خواندن قرآن در نماز؛ غیر از چهار آیه ای که سجده واجب دارد و در احکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد؛ ولی احتیاط مستحب آن است که به غیر عربی دعا نکند.