در کدام آیات نسخ واقع شده است؟
در رابطه با تعداد آیاتی که نسخ شده اختلاف نظر فراوان است. مرحوم آیت‌الله خویی در این رابطه می‌فرماید: (به نظر ما اکثر آیاتی که در آنها احتمال نسخ داده شده، هم اکنون نیز به قوت خود باقی است و نسخی در آنها راه نیافته است).[1] از جمله مواردی که اکثر علما بر نسخ آن اتفاق دارند عبارت است از: الف) نسخ آیة (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً...)[2] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که می‌خواهید با رسول خدا نجوا کنید (و سخن بگوئید) قبل از آن صدقه‌ای (در راه خدا) بدهید... به وسیله آیة (أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ...)[3] آیا ترسیدید فقیر شوید که از دادن صدقات قبل از نجوا خودداری کردید؟! اکنون که این کار را نکردید و خداوند توبة شما را پذیرفت پس... ب) نسخ آیاتی که در آن دستور مدارا و گذشت از کفار صادر شده بود،[4] به وسیله آیات جنگ و مقاتله با کفار[5]. ج) آیه‌ای که دستور حبس زنان زناکار را صادر کرده بود،[6] بعدها به وسیله دستور به تازیانه و سنگسار نسخ شد[7]. د) آیات مربوط به تغییر قبله را نیز از جمله آیات ناسخ و منسوخ شمرده‌اند...[8] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. قرآن در اسلام، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی. 2. شناخت قرآن، آیت‌الله خویی، تلخیص و ترجمة هاشم هریسی. 3. علوم قرآن، سعیدی روشن، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ اول. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . خویی، سیدابوالقاسم، شناخت قرآن، تلخیص و ترجمه هاشم هریسی، ص 265. [2] . مجادله/ 12. [3] . مجادله/ 13. [4] . جاشیه/ 14 و بقره/ 109. [5] . حج/ 39، انفال/ 65. [6] . توبه/ 29. [7] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء و التراث العربی، ج 93، ص 6؛ و طبری، فضل بن حسن، مجمع البیان، قم، مکتبة آیت‌الله مرعشی، ج 3، ص 21. [8] . ر.ک. سعیدی روشن، محمدباقر، علوم قرآن، قم، مؤسسه پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ اول، ص 30.
عنوان سوال:

در کدام آیات نسخ واقع شده است؟


پاسخ:

در رابطه با تعداد آیاتی که نسخ شده اختلاف نظر فراوان است. مرحوم آیت‌الله خویی در این رابطه می‌فرماید: (به نظر ما اکثر آیاتی که در آنها احتمال نسخ داده شده، هم اکنون نیز به قوت خود باقی است و نسخی در آنها راه نیافته است).[1]
از جمله مواردی که اکثر علما بر نسخ آن اتفاق دارند عبارت است از:
الف) نسخ آیة (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِذا ناجَیْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقَةً...)[2] ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که می‌خواهید با رسول خدا نجوا کنید (و سخن بگوئید) قبل از آن صدقه‌ای (در راه خدا) بدهید... به وسیله آیة (أَ أَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیْ نَجْواکُمْ صَدَقاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ تابَ اللَّهُ عَلَیْکُمْ...)[3] آیا ترسیدید فقیر شوید که از دادن صدقات قبل از نجوا خودداری کردید؟! اکنون که این کار را نکردید و خداوند توبة شما را پذیرفت پس...
ب) نسخ آیاتی که در آن دستور مدارا و گذشت از کفار صادر شده بود،[4] به وسیله آیات جنگ و مقاتله با کفار[5].
ج) آیه‌ای که دستور حبس زنان زناکار را صادر کرده بود،[6] بعدها به وسیله دستور به تازیانه و سنگسار نسخ شد[7].
د) آیات مربوط به تغییر قبله را نیز از جمله آیات ناسخ و منسوخ شمرده‌اند...[8]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. قرآن در اسلام، علامه طباطبایی، انتشارات اسلامی.
2. شناخت قرآن، آیت‌الله خویی، تلخیص و ترجمة هاشم هریسی.
3. علوم قرآن، سعیدی روشن، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ اول.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . خویی، سیدابوالقاسم، شناخت قرآن، تلخیص و ترجمه هاشم هریسی، ص 265.
[2] . مجادله/ 12.
[3] . مجادله/ 13.
[4] . جاشیه/ 14 و بقره/ 109.
[5] . حج/ 39، انفال/ 65.
[6] . توبه/ 29.
[7] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دارالاحیاء و التراث العربی، ج 93، ص 6؛ و طبری، فضل بن حسن، مجمع البیان، قم، مکتبة آیت‌الله مرعشی، ج 3، ص 21.
[8] . ر.ک. سعیدی روشن، محمدباقر، علوم قرآن، قم، مؤسسه پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ اول، ص 30.





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین