شبهه
شبهه (بر وزن شِبْه و شَبَه) به معنای مثل و نظیر است.
شبهه: اگر انسان اشرف مخلوقات است، پس چرا در قرآن آمده است ما انسان را بر بسیاری از مخلوقات برتری دادیم ؟
در رابطه ‌با آیه اشاره شده، تفاسیر متفاوتی‌ وجود دارد: علامه طباطبایی در جلد سیزدهم المیزان، صفحات 156 تا165 را به ‌بررسی پیرامون این‌آیه اختصاص داده است. یکی از دیدگاه‌هایی که در این رابطه مطرح است و قابل تأیید به وسیله دیگر نصوص دینی می‌باشد، تفکیک بین (ویژگی‌های اولیه خلقت انسان) و (کمالات اکتسابی ناشی از عمل اختیاری) می‌باشد. توضیح این که: الف) انسان از نظر ذاتی و در خلقت اولیه، بر موجودات زمینی برتری دارد؛ زیرا موجودی هوشمند،خردورز و دارای ویژگی‌های ممتازی است که جمادات، نباتات و حیوانات از آن بی ‌بهره‌اند؛ لیکن از ملائک برترنیست؛ زیرا آنان موجوداتی بالذات معصوم‌اند و به گونه‌ای آفریده شده‌اند که صرفا مطیع اوامر الهی‌اند؛ ولی انسان موجودی است که در او هم اطاعت راه دارد و هم نافرمانی. بنابراین چون آدمی ترکیبی از عواملی است که امکان نافرمانی خدا را فراهم می‌آورند، در مرتبه‌ای نازل‌تر از فرشتگان قرار می‌گیرد. ازاین‌رو انسان بر همه مخلوقات برتری ندارد؛ بلکه بر بسیاری از آفریدگان برتر است. ب ) از نظر عمل اختیاری، آدمی می‌تواند با وجود بهترین شرایط کمال‌بخش، راه انحطاط را در پیش گیرد - که درنتیجه از حیوانات نیز پست‌تر خواهد شد - و نیز می‌تواند با وجود همه زمینه‌ها و گرایش‌های شدید به سوی گناه، دربرابر خواسته‌ها و تمنیات نفسانی، یوسف‌وار مقاومت نموده و با تمام وجود سر به فرمان پروردگار نهد و هوای نفس خویش را در بند کشد. چنین کسی قطعا از ملایک نیز برتر می‌شود؛ زیرا آنان به سادگی و بدون مانع و رادع به عبادت می‌پردازند؛ ولی انسان با هزاران مانع سخت و دشوار روبه‌رو می‌شود که قهرمانانه باید با همه آنها پیکار کند. بنابراین کسی که راه عبودیت محضه الهی را در پیش گیرد، مقامی برتر از ملایک خواهد یافت. از این جا روشن می‌شود که تعبیرآیه شریفه یا در رابطه با ویژگی‌های اولیه و ذاتی خلقت انسان است و یا ناظر به افراد معمولی است که نه از حیوانات پست ‌ترند و نه از ملایک برتر. eporsesh.com
در رابطه ‌با آیه اشاره شده، تفاسیر متفاوتی‌ وجود دارد: علامه طباطبایی در جلد سیزدهم المیزان، صفحات 156 تا165 را به ‌بررسی پیرامون این‌آیه اختصاص داده است. یکی از دیدگاه‌هایی که در این رابطه مطرح است و قابل تأیید به وسیله دیگر نصوص دینی می‌باشد، تفکیک بین (ویژگی‌های اولیه خلقت انسان) و (کمالات اکتسابی ناشی از عمل اختیاری) می‌باشد. توضیح این که: الف) انسان از نظر ذاتی و در خلقت اولیه، بر موجودات زمینی برتری دارد؛ زیرا موجودی هوشمند،خردورز و دارای ویژگی‌های ممتازی است که جمادات، نباتات و حیوانات از آن بی ‌بهره‌اند؛ لیکن از ملائک برترنیست؛ زیرا آنان موجوداتی بالذات معصوم‌اند و به گونه‌ای آفریده شده‌اند که صرفا مطیع اوامر الهی‌اند؛ ولی انسان موجودی است که در او هم اطاعت راه دارد و هم نافرمانی. بنابراین چون آدمی ترکیبی از عواملی است که امکان نافرمانی خدا را فراهم می‌آورند، در مرتبه‌ای نازل‌تر از فرشتگان قرار می‌گیرد. ازاین‌رو انسان بر همه مخلوقات برتری ندارد؛ بلکه بر بسیاری از آفریدگان برتر است. ب ) از نظر عمل اختیاری، آدمی می‌تواند با وجود بهترین شرایط کمال‌بخش، راه انحطاط را در پیش گیرد - که درنتیجه از حیوانات نیز پست‌تر خواهد شد - و نیز می‌تواند با وجود همه زمینه‌ها و گرایش‌های شدید به سوی گناه، دربرابر خواسته‌ها و تمنیات نفسانی، یوسف‌وار مقاومت نموده و با تمام وجود سر به فرمان پروردگار نهد و هوای نفس خویش را در بند کشد. چنین کسی قطعا از ملایک نیز برتر می‌شود؛ زیرا آنان به سادگی و بدون مانع و رادع به عبادت می‌پردازند؛ ولی انسان با هزاران مانع سخت و دشوار روبه‌رو می‌شود که قهرمانانه باید با همه آنها پیکار کند. بنابراین کسی که راه عبودیت محضه الهی را در پیش گیرد، مقامی برتر از ملایک خواهد یافت. از این جا روشن می‌شود که تعبیرآیه شریفه یا در رابطه با ویژگی‌های اولیه و ذاتی خلقت انسان است و یا ناظر به افراد معمولی است که نه از حیوانات پست ‌ترند و نه از ملایک برتر. eporsesh.com
عنوان سوال:
شبهه: اگر انسان اشرف مخلوقات است، پس چرا در قرآن آمده است ما انسان را بر بسیاری از مخلوقات برتری دادیم ؟
پاسخ:
در رابطه با آیه اشاره شده، تفاسیر متفاوتی وجود دارد: علامه طباطبایی در جلد سیزدهم المیزان، صفحات 156 تا165 را به بررسی پیرامون این‌آیه اختصاص داده است. یکی از دیدگاه‌هایی که در این رابطه مطرح است و قابل تأیید به وسیله دیگر نصوص دینی می‌باشد، تفکیک بین (ویژگی‌های اولیه خلقت انسان) و (کمالات اکتسابی ناشی از عمل اختیاری) می‌باشد.
توضیح این که: الف) انسان از نظر ذاتی و در خلقت اولیه، بر موجودات زمینی برتری دارد؛ زیرا موجودی هوشمند،خردورز و دارای ویژگی‌های ممتازی است که جمادات، نباتات و حیوانات از آن بی بهره‌اند؛ لیکن از ملائک برترنیست؛ زیرا آنان موجوداتی بالذات معصوم‌اند و به گونه‌ای آفریده شده‌اند که صرفا مطیع اوامر الهی‌اند؛ ولی انسان موجودی است که در او هم اطاعت راه دارد و هم نافرمانی. بنابراین چون آدمی ترکیبی از عواملی است که امکان نافرمانی خدا را فراهم می‌آورند، در مرتبه‌ای نازل‌تر از فرشتگان قرار می‌گیرد. ازاین‌رو انسان بر همه مخلوقات برتری ندارد؛ بلکه بر بسیاری از آفریدگان برتر است.
ب ) از نظر عمل اختیاری، آدمی می‌تواند با وجود بهترین شرایط کمال‌بخش، راه انحطاط را در پیش گیرد - که درنتیجه از حیوانات نیز پست‌تر خواهد شد - و نیز می‌تواند با وجود همه زمینه‌ها و گرایش‌های شدید به سوی گناه، دربرابر خواسته‌ها و تمنیات نفسانی، یوسف‌وار مقاومت نموده و با تمام وجود سر به فرمان پروردگار نهد و هوای نفس خویش را در بند کشد. چنین کسی قطعا از ملایک نیز برتر می‌شود؛ زیرا آنان به سادگی و بدون مانع و رادع به عبادت می‌پردازند؛ ولی انسان با هزاران مانع سخت و دشوار روبه‌رو می‌شود که قهرمانانه باید با همه آنها پیکار کند. بنابراین کسی که راه عبودیت محضه الهی را در پیش گیرد، مقامی برتر از ملایک خواهد یافت. از این جا روشن می‌شود که تعبیرآیه شریفه یا در رابطه با ویژگی‌های اولیه و ذاتی خلقت انسان است و یا ناظر به افراد معمولی است که نه از حیوانات پست ترند و نه از ملایک برتر.
eporsesh.com
- [سایر] چرا انسان اشرف مخلوقات هست؟
- [سایر] چرا انسان به عنوان اشرف مخلوقات ذکر شده است؟
- [سایر] آیا جمله (انسان اشرف مخلوقات است) ریشه دینی(قرآنی و یا حدیثی) دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اینکه در السنه معروف است که انسان اشرف مخلوقات است آیا حدیثی موجود هست یا خیر؟
- [سایر] چه تفاوت بین اختیار شیطان با اختیار انسان وجود دارد که انسان اشرف مخلوقات شد ولی شیطان نشد ؟
- [سایر] چرا انسان اشرف مخلوقات شد در حالی که درخت و حیوانات و ... فایده بیشتری دارند و عبادت خدا را هم می کنند ولی ما بشر چه؟
- [سایر] آیا ترور شاعرانی همچون کعب بن اشرف و اصماء بنت مروان بخاطر برتری فصاحت شعرشان بر قرآن بدستور پیامبراسلام(ص)واقعیت دارد؟
- [سایر] چرا خداوند با داشتن آن همه مخلوق صالح، انسان را که موجودی خودپسند، طمعکار و جایز الخطا است، اشرف مخلوقات قرار داده است؟
- [سایر] این که می گوییم انسان اشرف مخلوقات است , آیا مقصود این است که انسان کاملترین موجودی است که خدا خلق کرده است - بطوری که حتی از فرشتگان هم بالاتر است ؟
- [سایر] آیا مقام قرآن بالاتر است یا مقام امام؟ آیا اینکه می گویند بشر اشرف مخلوقات است جنبه روایی دارد؟ مگر بشر از قرآن هم که بشر نیست، بالاتر است؟!
- [آیت الله بهجت] اگر زنی علم پیدا کرد که شوهرش مرده است و شوهر کرد و بعداً شوهر اولش پیدا شد، آن زن زوجه شوهر اول است و نسبت به دومی شبهه است و باید عدّه وطی به شبهه نگه دارد.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] باید از دادن قرآن به کافر خودداری کنند، و اگر قرآن در دست اوست در صورت امکان از او بگیرند ولی چنانچه مقصود از دادن قرآن و یا داشتن قرآن تحقیق و مطالعه در دین باشد و نیز انسان بداند که کافری که محکوم به نجاست است با دست تر قرآن را لمس نمی کند اشکالی ندارد.
- [آیت الله بهجت] مس نمودن خط قرآن، یعنی رساندن جایی از بدن به خط قرآن برای کسی که وضو ندارد، حرام است، ولی تماس موی انسان با خط قرآن، بنابر اظهر مانعی ندارد، حتی اگر کوتاه باشد. و اگر قرآن را به زبان فارسی یا به زبان دیگر ترجمه کنند، مس آن اشکال ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] هنگام تلاوت قرآن شایسته است انسان به آن گوش دهد و از صحبت کردن پرهیز کند؛ بلکه در صورتی که بیاحترامی و هتک به قرآن باشد صحبت کردن جایز نیست، ولی اگر کسی چیزی بپرسد می‌تواند جواب او را بدهد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر انسان از بچه غیر ممیز که خوب و بد را نمی فهمد یا از کسی که قصد خواندن قران ندارد یا مثلا از گرامافون یا نوار ضبط صوت ایه سجده را استماع کند سجده واجب نیست ولی اگر شخصی در ایستگاه رادیو ایه سجده را به قصد این که از قران است بخواند و انسان به وسیله رادیو گوش دهد سجده واجب است
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است در دادن زکاْ فطره، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدّم دارد و بعد همسایگان فقیر را، و بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند مستحبّ است آنها را مقدّم بدارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مستحب است در دادن زکات فطره، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم بدارد و بعد همسایگان فقیر را، بعد اهل علم فقیر را ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند، مستحب است آنها را مقدم بدارد.
- [آیت الله سبحانی] مستحب است در دادن زکات فطره، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را، بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند. مستحب است آنها را مقدم بدارد.
- [امام خمینی] مستحب است در دادن زکات فطره خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند مستحب است آنها را مقدم بدارد.
- [آیت الله خوئی] مستحب است در دادن زکات فطره خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را و بعد اهل علم فقیر را، ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند مستحب است آنها را مقدم بدارد.