آیا در زمان پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) کاتبان و حافظان زن بوده‌اند؟ - پرسش و پاسخ

پیامبر اکرم

مُحَمَّد بن عَبدُاللّه بن عَبدُالمُطّلِب بن هاشم (عام الفیل–۱۱ق)، پیامبر اسلام، از پیامبران اولوالعزم و آخرین پیامبر الهی. معجزه اصلی او قرآن است و مردم را به یکتاپرستی و اخلاق نیک دعوت کرد.

کاتبان

این ۴ صفحه در این رده قرار دارند؛ این رده در کل حاوی ۴ صفحه است.

سلم

سلم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • آیه سلم، یا «آیه صلح» آیه ۶۱ سوره انفال• بیع سلم، یا بیع سلف، به معنای معامله‌ی کالای مدّت‌دار به بهای نقد• سلم (آشتی)، به معنای صلح و آشتی و تأکید شده در قرآن کریم

زن

زن مقابل مرد است.

معاویه بن ابی‌سفیان

بنی امیه

تعداد کاتبان وحی

درباره تعداد کاتبان وحی، در منابع تاریخی اختلاف نظر زیادی وجود دارد.

طلحه بن عبیدالله

طلحة بن عبیدالله از اصحاب پیامبر(ص) و مسلمانان نخستین و پسرعموی ابوبکر بن ابوقحافه خلیفه اول که در جنگ‎های صدر اسلام حضور داشت و از خود رشادت‎هایی نشان داد.

عبدالله بن مسعود

عبدالله بن مسعود بن غافل بن حبیب الهُذَلی(درگذشته ۳۲ق) معروف به ابن مسعود از اصحاب پیامبر اکرم (ص) و از محدثان و مفسران قرآن کریم در صدر اسلام بود. به گفته خودش، او ششمین کسی است که اسلام آورد. ابن مسعود از نخستین گروه مهاجران به حبشه بود. وی از مکه به مدینه مهاجرت کرد و در جنگ‌های بدر و احد حضور داشت. بعد از رحلت پیامبر در جنگ‌های رِدّه و فتح شام شرکت کرد. در سال ۲۱ق، عمر، ابن مسعود را همراه عمار برای نظارت بر بیت المال و قضاوت به کوفه فرستاد. ابن مسعود در زمان خلافت عثمان با سعد بن ابی وقاص مشاجره کرد و عثمان وی را به مدینه احضار کرد. او دو سال پیش از کشته شدن عثمان در مدینه درگذشت.

عبدالله بن رواحه

عبدالله بن رواحه از انصار پیامبر اسلام (ص) كه در عقبه دوم به حضور ایشان رسيد. وی اهل مدينه و از طايفه خزرج بود که حضرت محمد (ص) او را به رياست قبيله بنی‎حارث از قبايل خزرج انتخاب كرد. عبدالله از نقباى دوازده‌گانه است. در بيش‌تر جنگ‌ها از جمله احد، خندق، حديبيه، خيبر و عمره قضا حضور داشت و در جنگ بدرالموعد جانشين پیامبر در مدينه بود. وی در جنگ موته به شهادت رسید.

حضرت فاطمه زهرا

فاطمه (س) دختر پیامبر اسلام و خدیجه کبری (س)، همسر امیرالمومنین (ع) و یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) است. او نزد شیعیانِ دوازده امامی یکی از چهارده معصوم است و امام دوم و سوم شیعیان از فرزندان اویند. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر (ص) در روز مباهله با نصارای نجران بود.

عبدالله بن زبیر

عَبْدُاللّه بْن الزُبَیْر بْن الْعَوام مشهور به ابن زبیر (۱-۷۳ق)، از داعیه داران خلافت پس از مرگ معاویه که حکومت آل زبیر را در مکه پایه‌گذاری کرد. او فرزند زبیر بن عوام است و به علت سن کمش در زمان حیات پیامبر(ص) او را جزو صحابه صغار قرار می‌دهند. او نخستین مولود مهاجران در مدینه بود. شهرت ابن زبیر بیشتر به واسطه بیعت نکردن با یزید بن معاویه، ادعای خلافت و پناه بردنش به مکه است که منجر به حمله سپاه یزید به این شهر شد. ابن زبیر در ۶۴ق خود را خلیفه خواند و بسیاری از اهالی شام و حجاز از جمله مکه و مدینه با او بیعت کردند. یکی از بازسازی‌های مشهور کعبه را به او نسبت می‌دهند. ابن زبیر از عوامل موثر در فتنه جنگ جمل بود و با امام علی(ع) جنگید ولی پس از شکست اصحاب جمل، مشمول عفو عمومی امام علی(ع) شد. او در هفتاد دو سالگی در مکه به دست سپاهیان شام به فرماندهی حجاج بن یوسف ثقفی کشته شد.

عبدالله بن عباس

عبداللّه بن عباس بن عبدالمطلب مشهور به ابن عباس (۳ سال پیش از هجرت-۶۸ق) ، فرزندعباس بن عبدالمطلب و پسر عموی پیامبر(ص) و امام علی(ع)، از صحابه پیامبر (ص) و یاران سه امام اول شیعیان.

ابو ایوب انصاری

خالدبن زید بن کُلَیب بن نجار مشهور به ابوایوب اَنصاری، (درگذشته ۵۲ق/۶۷۲م)، از صحابه پیامبر اکرم(ص) و از اصحاب و شیعیان امام علی(ع) بود. وی در بیعت دوم عقبه شرکت کرد، و پیامبر(ص) پس از هجرت به مدینه در خانه او سکونت کرد. ابوایوب در جنگ‌های دوره پیامبر(ص) و امام علی(ع) شرکت داشت. او پس از قتل عثمان از نخستین کسانی بود که دست بیعت به علی(ع) داد، علمای اهل سنت او را ثقه می‌دانند اما رجالیون شیعه تنها به مدح وی اکتفا کرده‌اند.

علی بن ابی‌طالب

علی بن ابی طالب (۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق.)، امام اول شیعیان، صحابی، راوی، پسرعمو و داماد پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، کاتب وحی و چهارمین خلیفه از خلفای راشدین نزد اهل سنت است.

عبدالله بن عمرو

عبدالله بن عمرو ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبدالله بن عمرو بن عیاش، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن عمرو بن عاص، از تیره‌ی قریش و مادرش، ریطه دختر منبه بن حجاج

عبدالله بن یزید

عبدالله بن یزید بن ثُبَیط قیسی از اصحاب امام حسین علیه السلام و از شهیدان کربلا است. . [۱] [۲]

عبدالله بن عمر

عبدالله بن عمر ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبدالله بن عمر کندی، بنابر نظر برخی مورخان، یکی از شهدای کربلا• عبدالله بن عمر بن خطاب، پسر عمر بن خطاب و فردی مفرط در احتیاط• عبدالله بن عمر بیضاوی، مکنّی به ابوالخیر و ابوسعید و ملقب به ناصرالدین، قاضی، فقیه شافعی، مفسر و متکلم اشعری قرن هفتم

شرحبیل بن حسنه

شُرَحْبیل بن حَسَنه، یا شرحبیل بن عبداللّه (درگذشت ۱۸ق)، از نخستین صحابۀ پیامبر(ص) بود. شرحبیل در غزوات صدر اسلام شرکت کرد. از او در شمار کاتبان پیامبر(ص) یاد شده است و او کاتب نامه پیامبر(ص) به مردم سرزمین ایله بود. شرحبیل در زمان ابوبکر و عمر، به‌عنوان فرمانده در اکثر جنگ‌ها و فتوحات شرکت داشت.

حنظله بن ربیع

حَنظَلَة بن رَبیع بن صَیفی اُسَیدی(درگذشت ۵۰ق بنا به نقلی)، از صحابه پیامبر(ص) و از راویان حدیث. وی گرایش عثمانی داشت و از مخالفان امیرالمومنین در جنگ جمل و صفّین بود. در جنگ صفین به سوی معاویه گریخت، اما در جنگ در مقابل امام شرکت نکرد. حنظلة از معدود کسانی بود که می‌توانست بنویسد و گاهی برای پیامبر(ص) کتابت می‌کرد؛ از همین رو به کاتب ملقب شد.

ابوموسی اشعری

عبدالله بن قیس (درگذشت۵۲ق) مشهور به ابوموسی اشعری که یکی از صحابی پیامبر(ص) بود. شهرت ابوموسی در منابع تاریخی عمدتاً به خاطر نقش وی در امر حکمیت پس از جنگ صفین است که به نمایندگی از طرف امام علی(ع) برای حکمیت انتخاب شد. امام، از انتخاب او راضی نبود، ولی با اصرار و اجبار برخی از لشکریانش به این کار مجبور شد. سرانجام ابوموسی از عمرو عاص (نماینده معاویه در حکمیت) فریب خورد.

حذیفه بن یمان

حُذَیفة بن یمان، صحابی و صاحب سرّ پیامبر اکرم(ص) و از نخستین اسلام‌آورندگان که در بسیاری از جنگ‌های صدر اسلام پیامبر(ص) را همراهی کرد. وی از اصحاب و شیعیان خاص حضرت علی(ع) بود. در برخی از روایات به عنوان یکی از ارکان چهارگانه صحابی امام علی (ع) از او یاد شده است.

مغیره بن شعبه

مُغِیرَة بن شُعبَه از اصحاب پیامبر(ص) و از افرادی که در ماجرای هجوم به خانه فاطمه زهرا(س) نقش داشته است. او از سوی خلیفه دوم به حکومت بحرین و بصره و کوفه‌ گمارده شد و در حکومت معاویه نیز حاکم کوفه بود. او بر منبر مسجد کوفه، امام علی(ع) و شیعیانش را لعن می‌کرد. ابولؤلؤ قاتل عمر بن خطاب، غلام مغیره بوده است.

مصعب بن عمیر

مُصعَب بن عُمَیر بن هاشم بن عبدمناف بن عبدالدار قُصی، (درگذشت ۳ق) از صحابه پیامبر که در جنگ بدر شرکت داشت و در جنگ احد به شهادت رسید.

اسید بن حضیر

ابویحیی ، اُسَید بْن حُضَیرِ بْن سِماک (درگذشته شعبان ۲۰ق)، از بزرگان قبیله اوس، یار پیامبر(ص) و یکی از نقبای دوازده گانه در بیعت دوم عقبه بود. پس از رحلت پیامبر(ص)، در واقعۀ سقیفۀ بنی ساعده، جانب مهاجران را گرفته و نقش تأثیرگذاری در خلافت ابوبکر داشت. وی در سال ۲۰ق در مدینه درگذشت و در بقیع مدفون شد.

پیامبر اسلام

مُحَمَّد بن عَبدُاللّه بن عَبدُالمُطّلِب بن هاشم (عام الفیل–۱۱ق)، پیامبر اسلام، از پیامبران اولوالعزم و آخرین پیامبر الهی. معجزه اصلی او قرآن است و مردم را به یکتاپرستی و اخلاق نیک دعوت کرد.

خالد بن سعید

خالد بن سعید بن عاص بن امیة بن عبدشمس، از نخستین ایمان آورندگان به اسلام واز جمله کاتبان و منشیان پیامبر (ص). وی کارگزار پیامبر(ص) در یمن بود و پس از وفات .ایشان، از این کار کنار کشید و حاضر به همکاری با خلفاء نشد. خالد بن سعید جزء دوازده نفری بود که با ابوبکر بیعت نکرد و این عاملی بود تا خلیفه دوم علیه او موضع‌گیری کند. در مورد زمان و محل شهادت او در میان مورخان اختلاف است.

خالد بن ولید

خالد بن ولید بن مُغیرةبن عبداللّه بن عمر(عُمَیر) بن مَخزوم قرشی مخزومی از سرداران مشهور صدر اسلام، که در نزد اهل سنت به سیف الله یا سیف الله المسلول مشهور است. وی قبل از مسلمان شدن، در جنگ‌های بدر، احد و احزاب در مقابل مسلمانان جنگید و پیش از فتح مکه، اسلام آورد. وی در جنگ موته و فتح مکه شرکت کرد و در جنگ حنین جزو فراریان بود.

حصین بن نمیر

حُصَین بن نُمَیر( درگذشت ۶۶ یا ۶۷ق)، از سرداران بنی‌امیه در دوران معاویه، یزید و مروان بن حکم. وی را از سرسخت‌ترین دشمنان امام علی (ع) و همچنین از کسانی دانسته‌اند که معاویه را به انتخاب یزید به جانشینی خود تشویق می‌کرد. حصین بن نمیر در واقعه حره و حمله شامیان به مکه و آتش زدن کعبه، نقش داشت. او با شروع قیام توابین، به عین الورده رفت و این قیام را سرکوب کرد. وی در سال ۶۶ یا ۶۷ق در جنگ با سپاه مختار به فرماندهی ابراهیم بن مالک اشتر، کشته شد.

تاریخ القران

تاریخ القرآن، تألیف ابوعبدالله زنجانی، از کتاب‌های مهم درباره تاریخ قرآن است. تاریخ القرآن با وجود حجم اندک، شامل بحث‌های نزول، جمع آوری، نقطه‌گذاری و ترجمه قرآن به زبان‌های مختلف است. در این کتاب نظرات شرق شناسان درباره تاریخ سوره‌های قرآنی و فواتح سوره‌ها است.

محمود رامیار

محمود رامیار (۱۳۶۳-۱۳۰۱ ش)، قرآن پژوه، مترجم و استاد دانشگاه مشهد.

زبیر بن عوام

زُبیر بن عَوّام بن خُوَیلَد از صحابه رسول خدا(ص) و برادر زاده حضرت خدیجه همسر پیامبر(ص) که در ۸ یا ۱۵ سالگی اسلام آورد و همواره در کنار پیامبر بود. پس از رحلت حضرت محمد(ص)، زبیر حکم شورای سقیفه را نپذیرفت و از خلافت حضرت علی(ع) دفاع و با عمر بن خطاب بحث‌های بسیاری کرد. او همچنین جزء اعضای ۶ نفره منتخب خیلفه دوم بود که در آن شورا نیز به نفع حضرت علی(ع) رأی داد. وی در شورش و قتل عثمان نقش مؤثری داشت و برای خلافت حضرت علی(ع) کوشید. اما در همان اوایل خلافت حضرت علی(ع) به همراهی طلحه و عایشه و برخی دیگر که به ناکثین شهرت یافتند، جنگ جمل را علیه حضرت علی(ع) سامان داد و در همین جنگ به قتل رسید.

سید محمدباقر

سید محمدباقر ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • سید محمد باقر شفتی، از نوادگان امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) و از علمای بزرگ شیعه• سید محمد باقر حکیم‌، از فقها و علمای معاصر• سید محمد باقر درچه ای، از علمای شیعه در قرن سیزدهم هجری• سید محمدباقر رضوی کشمیری، فرزند عالم جليل سيد ابوالحسن و از احفاد سید حسین قمی صاحب مزار معروف در کشمیر• سید محمد باقر سلطانی، از فقها و علمای بزرگ شیعه• سید محمد باقر شفتی، از علمای شیعه در قرن دوازدهم هجری• سید محمد باقر صدر، از علمای بزرگ و مبارز شیعه در قرن چهاردهم هجری• سید محمد باقر موسوی همدانی، مترجم تفسیر المیزان، از شاگردان مرحوم علامه طباطبایی• سید محمد باقر میرداماد، مشهور به «میرداماد»، از علمای نیمه دوم قرن دهم• سید میر محمد باقر رفیعی، از بزرگان و علمای ایران در قرن سیزدهم هجری

سعید بن عاص

در کتب تاریخی ما به خاندان‌هایی بر می‌خوریم که بعضا افراد آن دارای اسم‌های مشابه هستند که بعضی از این افراد مهم و مشهورند و بعضی دیگر نه؛ از جمله این خاندان‌ها قبیله سعید بن عاص است که نام پدر بزرگ سعید هم سعید بن ‌عاص بود که به پیامبر ایمان نیاورد و بعد در حال کفر مرد.

زنان پیامبر

زنان پیامبر دارای احکام ویژه ای هستند که در این مقاله از ان بحث شده است

عمرو بن عاص

عمرو بن عاص (عاصی) سهمی یکی از معاصران پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و از تبار قریش بود که در سال ۸ هجری/۳۰-۶۲۹ میلادی در سنین میان سالی اسلام آورد و در سال ۴۲ هجری/۶۶۳ میلادی در سن ۹۰ سالگی درگذشت و یکی از زیرک‌ترین سیاست‌مداران و مخالفین سرسخت امام علی (علیه‌السلام) زمان خود بود.

معاذ بن جبل

معاذ بن جبل یکی از اصحاب پیامبر اسلام است.

زید بن ثابت

زید بن ثابت بن ضحاک (درگذشتۀ ۴۵ق.) از اصحاب پیامبر اکرم(ص). او را انصاری نجاری نیز گفته‌اند، چرا که هرچند در مکه رشد یافته بود، اما در اصل از طایفه بنی نجار خزرج یثرب بود. در گزارشها از وی به عنوان کاتب وحی در میان انصار یاد شده است. وی در زمان خلفای ثلاثه از همراهان آنان بود ولی با حضرت علی(ع) بیعت نکرد. زید هنگام هجرت ۱۱ سال داشته و در حدود ۵۶ سالگی درگذشته است.

پیامبر اکرم

مُحَمَّد بن عَبدُاللّه بن عَبدُالمُطّلِب بن هاشم (عام الفیل–۱۱ق)، پیامبر اسلام، از پیامبران اولوالعزم و آخرین پیامبر الهی. معجزه اصلی او قرآن است و مردم را به یکتاپرستی و اخلاق نیک دعوت کرد.

انس بن مالک

از شخصیت‌های نامی دوران صدر اسلام که هم افتخار مصاحبت رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را داشته و هم تا دوران اموی در قید حیات بوده است، شخصیتی نامی به نام انس بن مالک است.

تمیم بن اوس

تمیم داری از صحابی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و نخستین قصه گوی مسلمان و اهل فلسطین می‌باشد.

پیغمبر اکرم

صفحه ای یافت نشد

ثابت بن قیس

ابومحمد (ابوعبدالرحمن) ثابت بن قیس بن شمّاس، انصاری و صحابی سخنور از قبیله خزرج بود. [۱] [۲]

تاریخ قران

کتاب تاریخ قرآن کتابی است به زبان آلمانی در حوزه پژوهشهای قرآنی و منسوب به تئودور نولدکه.

زنان صحابی

این ۳ زیررده در این رده قرار دارند؛ این رده در کل حاوی ۳ زیررده است.

ابی بن کعب

اُبَیّ بن کَعب، از اصحاب پیامبر(ص) و از کاتبان وحی. او در قرائت، گردآوری، تفسیر و آموزش قرآن و فقه تخصص داشت. وی از گروه هفتاد نفره انصار بود که در عقبه دوم با پیامبر(ص) بیعت کرد. همچنین در غزواتی مانند بدر، احد و خندق همراه پیامبر(ص) بود. در دوره خلافت عثمان، به همراه زید بن ثابت، برجسته‌ترین اعضای هیأت ۱۲ نفره تدوین مصحف عثمانی بود.

فاطمه زهرا

فاطمه (س) دختر پیامبر اسلام و خدیجه کبری (س)، همسر امیرالمومنین (ع) و یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) است. او نزد شیعیانِ دوازده امامی یکی از چهارده معصوم است و امام دوم و سوم شیعیان از فرزندان اویند. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر (ص) در روز مباهله با نصارای نجران بود.

حضرت فاطمه

فاطمه (س) دختر پیامبر اسلام و خدیجه کبری (س)، همسر امیرالمومنین (ع) و یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) است. او نزد شیعیانِ دوازده امامی یکی از چهارده معصوم است و امام دوم و سوم شیعیان از فرزندان اویند. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر (ص) در روز مباهله با نصارای نجران بود.

معانی قران

در کتب علوم قرآنی برای معنای لفظ قرآن وجوه پنج گانه‌ای گفته شده است.

علوم قرانی

علوم قرآن عبارت است از مجموعه علومی كه برای فهمیدن و شناخت هرچه بیشتر و دقیق‌تر قرآن، آموختن آن لازم است. لذا برای هر مفسر و محقق قرآنی شناخت این علوم لازم است.

کاتبان وحی

وقتی قرآن کریم توسط پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای مردم خوانده می‌شد، افراد زیادی آن را به حافظه می‌سپردند تا از گزند فراموشی در امان باشد. در این میان برخی به کتابت وحی پرداختند که به «کاتبان وحی» شهرت یافتند.

کتاب الهی

قرآن در اصل مصدر است و به کتابی که بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم اختصاص پیدا کرده است. و چنان که برخی علما گفته اند : وجه نامگذاری این کتاب مقدس به قرآن ، آن است که این کتاب، جامع فوائد و آثار تمامی کتب آسمانی است بلکه جامع آثار تمامی علوم است. [۱]

کتابت وحی

نگارش آیات قرآن در عصر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم صورت می گرفته است.

علوم قران

براي شناخت هر دانشي، بررسي تعريف و شناخت قلمرو آن امري ضروري است. از سوي ديگر، در نظر گرفتن پيوند و ارتباط آن با ديگر منظومه‌هاي معرفتي، ما را در شناخت بهتر جايگاه آن دانش کمک مي‌کند. شناخت فوايد مترتب بر هر دانش و اثبات ضرورت آن، ميل به فراگيري آن را برمي‌انگيزد و ارزش و جايگاه آن را بيشتر نمايان مي‌کند.در اين مقاله برآنيم تا مفهوم علوم قرآن را بررسي کرده، دانش علوم قرآن را تعريف، قلمرو آن را معين و جايگاه آن را در ميان ديگر علوم مشخص کنيم. براي نيل به اين مقصود، ابتدا ترکيب «علوم القرآن» را مفهوم‌شناسي کرده، در پي آن پيشينة کاربرد اين واژه را بيان خواهيم کرد و در ادامه، گسترة مباحث اين دانش، ضرورت و فوايد شناخت آن و در نهايت جايگاه آن در ميان ديگر دانش‌ها را بررسي خواهيم کرد.هدف اين پژوهش، شناخت و شناسايي بهتر دانش علوم قرآن و اثبات اهميت و ضرورت اهتمام به آن به عنوان پيش‌نياز دانش تفسیر است.

رسول اکرم

مُحَمَّد بن عَبدُاللّه بن عَبدُالمُطّلِب بن هاشم (عام الفیل–۱۱ق)، پیامبر اسلام، از پیامبران اولوالعزم و آخرین پیامبر الهی. معجزه اصلی او قرآن است و مردم را به یکتاپرستی و اخلاق نیک دعوت کرد.

ابی سفیان

صَخر بن حَرب بن اُمَی‍ـَّة بن عبدالشمس بن عبدمَناف، معروف به اَبوسُفیان، از چهره‌های مشهور عرب همزمان با ظهور اسلام.

ابی‌سفیان

ابوسفیان ممکن است اسم یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابو سفیان صخر، ابوسفیان صخر‌ بن‌ حرب‌ بن‌ امیة‌ بن عبد شمس، از سران مشرک مکّه• ابوسفیان مغیره، اَبوسُفْیان، مغیرة بن حارث بن عبدالمطلب، از شعرای صدر اسلام، پسر عموی و صحابی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم)

ابو ایوب

ابوایوب ممکن است اسم و یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابوایوب انصاری، اَبواَیّوبِ اَنصاری، خالد بن زید بن کُلَیب بن نجار (د ۵۲ق/ ۶۷۲م)، از صحابه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم) و از اصحاب امام علی (علیه‌السلام)• ابوایوب بطلیوسی، ‌بَطَلْیَوْسی، ابوایوب سلیمان بن محمد، معروف به ابن بطّال، فقیه، ادیب و شاعر مالکی قرن چهارم

ابوهریره

عبدالله (یا عبدالرحمان) بن عامر (یا صخر) دَوسی (درگذشت ۵۹ق) مشهور به ابوهُرَیره از اصحاب پیامبر(ص) و محدّثان مشهور اهل سنت که شخصیت او به دفاع یا ردّ همواره شایان توجه است. ابوهریره از پیامبر اکرم(ص) بسیار حدیث نقل می‌کرده و این موجب شد تا حتی در همان دهه‌های نخستین اسلامی نسبت به او حساسیت‌هایی برانگیخته شود؛ به عنوان مثال عمر، ابوهریره را به علت زیادی روایت از پیامبر(ص)، از نقل حدیث بر حذر داشت.[۱] همچنین حضرت علی(ع) و برخی دیگر از اصحاب نیز در همین مورد زبان به اعتراض گشودند. شیعه امامیه در آثار مختلف خود به انتقاد از شخصیت ابوهریره پرداخته‌اند.

ابوسفیان

صَخر بن حَرب بن اُمَی‍ـَّة بن عبدالشمس بن عبدمَناف، معروف به اَبوسُفیان، از چهره‌های مشهور عرب همزمان با ظهور اسلام.

ابوالفضل

عباس (۲۶ - ۶۱ق)، مشهور به ابوالفضل و قمر بنی‌هاشم، فرزند امام علی(ع) و ام البنین و سردار و پرچمدار سپاه امام حسین (ع) در واقعه کربلا است. او در کربلا سقّای سپاه بود؛ از این رو، در بین شیعیان به «سقای دشت کربلا» معروف است.

محمدباقر

سید محمّدباقر خوانساری (۱۲۲۶-۱۳۱۳ق)، معروف به صاحب روضات، از شرح‌حال‌نویسان شیعه در قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم قمری است. خوانساری تحصیلاتش را در خوانسار، نزد جدش جعفر بن حسین خوانساری آغاز کرد و در اصفهان نزد محمد باقر شفتی و در کربلا نزد سید ابراهیم موسوی قزوینی شاگردی کرد. شریعت اصفهانی، ابوتراب خوانساری و سید محمد کاظم طباطبائی یزدی نزد او شاگردی کردند. مهمترین اثر خوانساری روضات الجنات است. او آثاری نیز در فقه و اصول نوشته است. خوانساری در ۱۳۱۳ق در اصفهان درگذشت و در تخت فولاد به خاک سپرده شد.

حضرت علی

نخستین امام شیعیان علی(ع)

عبیدالله

عبیدالله ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • عبیدالله بن یزید بن ثبیط، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن بشیر، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن عبدالله بن جعفر طیار، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن عباس، نخستین عامل علی (علیه‌السّلام) و فرمانده فریب خورده امام حسن (علیه‌السلام)• عبیدالله بن عبدالله طاهر، از خاندان طاهریان و نویسنده‌ای زبردست و شاعری لطیف‌گوی• عبیدالله بن علی حلبی، صحابی امام صادق (علیه‌السلام)• عبیدالله بن عمرو کندی، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن قیس، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن مسلم بن عقیل، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله بن یقطر، از اصحاب امام حسین (علیه‌السلام) و شهیدان کربلا• عبیدالله سندی، از علمای نام‌آور مجاهد هند در قرن چهاردهم هجری/نوزدهم و بیستم میلادی• عبیدالله بن زیاد، اِبْن زیاد، ابوحفص عبیدالله (م ۶۷ق /۶۸۶م)، سردار مشهور امویان و والی خراسان و عراق

ام سلمه

هند دختر ابوامیة بن مغیرة که به أُمّ سَلَمه شناخته می‌شود و از همسران پیامبر اکرم(ص) که ام المومنین خوانده شده‌اند.

اهل سنت

توحيد ایمان به ملائکه ایمان به کتاب‎های آسمانی ایمان به انبیاء ایمان به روز رستاخیز ایمان به قضا و قدر عدالت صحابه

فتح مکه

فتح مکه واقعه فتح شهر مکه در سال هشتم هجری به دست مسلمانان و به فرماندهی پیامبر اکرم(ص) در واکنش به نقض پیمان حدیبیه توسط قریشیان بود و نتایجی همچون روی‌آوردن مشرکان شبه‌جزیره عربستان به اسلام در سال‌های بعد را در پی داشت. سران مشرکان قریش از جمله ابوسفیان قبل از ورود مسلمانان به شهر مکه، اسلام آوردند. پیامبر با ندای الیوم یوم المرحمه (امروز، روز رحمت و گذشت است) فرمان عفو عمومی صادر کرد.

عبدالله

عبدالله بن جعفر معروف به عبدالله اَفطَح دومین پسر امام صادق(ع) که پس از شهادت ایشان، ادعای امامت کرد و پیروان او به فطحیه معروف شدند. بخشی از کسانی که به عبدالله گرویدند، به دلیل بی‌بهره بودن او از علوم دینی، بزودی از او برگشتند. عبدالله هفتاد روز پس از ادعای امامت، درگذشت و چون فرزندی نداشت باقیمانده پیروانش نیز به امامت امام کاظم(ع) بازگشتند.

ابو زید

ابوزید ممکن است اسم یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابو زید انصاری، سعید بن اوس بن ثابت خزرجی انصاری (۱۲۱ ـ ۲۱۵ق/ ۷۳۹ ـ ۸۳۰م)، لغوی، راوی و نحوی• ابوزید بلخی، احمد بن سهل (ح ۲۳۵ ـ ۳۲۲ق/ ۸۴۹ ـ ۹۳۴م)، ادیب، متکلم، فیلسوف و جغرافی‌دان و متفنن در علوم گوناگون• ابوزید تاجوری، تاجوری، ابوزید عبدالرحمان بن محمد بن احمد مغربی طرابلسی، مشهور به تاجوری، فقیه مالکی و عالم علم میقات

ابوسلمه

ابوسلمه ممکن است اسم یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابوسلمه مخزومی، ابوسَلَمه مخزومی، عبداللّه بن عبدالاسد بن هلال بن عبدالله، پسرعمّه و برادر رضاعی پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• ابوسلمه عبدالله بن عبدالرحمن، اَبوسَلَمه، عبدالله بن عبدالرحمن بن عوف (ح ۲۲ ـ ۹۴ق/ ۶۴۳ ـ ۷۱۳م)، از تابعین و محدث و فقیه• ابوسلمه خلال، ابوسلمه حفص بن سلیمان، مشهور به ابوسلمه خلال، از موالی بنی مسلیة

ابوموسی

ابوموسی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابوموسی اشعری، از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و تأثیرگذار در امر حکمیت پس از جنگ صفین و انتقال خلافت به بنی امیه• ابوموسی امین، اَمین‌، ابوموسی‌محمد بن‌ هارون‌ ( شوال ‌ ۱۷۰ - محرم ‌ ۱۹۸/آوریل‌ ۷۸۷- سپتامبر ۸۱۳)، ششمین‌ خلیفه عباسی‌• ابوموسی جابر، دانشمند سده دوم و دارای مجموعه بزرگی از آثار در کیمیا، فلسفه، طب، ریاضیات، نجوم، شیمی و موسیقی

مهاجرین

مهاجرین مسلمانان شهر مکه که پس از فشار قریش، به دستور پیامبر(ص) به شهر یثرب مهاجرت کردند. به نظر می‌رسد عنوان مهاجرین از قرآن گرفته شده باشد که اشاره به مسلمانان شهر مکه در مقابل انصار (مسلمانان شهر یثرب) داشته است.

نامه‌ها

امام حسین(ع)

ابی بکر

ابوبکر ممکن است اسم و یا کنیه برای اشخاص ذیل باشد: • ابوبکر بن ابی قحافه، از صحابه پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• ابوبکر آجری، ابوبکر محمد بن حسین بن عبدالله آجُرّی، (ح ۲۸۰ـ۳۶۰ق/۸۹۳ ـ۹۷۱م)، فقیه و محدث• ابوبکر ابن‌انباری، ادیب‌، نحوی‌، لغت‌شناس‌، مفسّر و عالم‌ به‌علم‌ قرائات‌• ابوبکر ابن‌اهدل، زاهد، مدرس‌، مفتی‌ و شاعر• ابوبکر ابن‌حداد، فقیه‌ و قاضی‌ شافعی‌• ابوبکر محمد ابن‌خیاط، محدث‌ و نحوی‌ سمرقندی‌• ابوبکر ابن داود، فقیه‌ ظاهری‌، ادیب‌، شاعر و گردآورنده جُنگی‌ از سروده‌های‌ عاشقانه‌• ابوبکر ابن‌سیدالناس، فقیه‌، محدث‌، مورخ‌ و ادیب‌ اندلسی• ابوبکر ابن‌عاصم، ادیب‌ و فقیه‌ مالکی‌• ابوبکر ابن‌عربی، فقیه‌ مالکی‌ و محدث‌ نامدار اندلس‌• ابوبکر ابهری، زاهد، عارف و عالم• ابوبکر احمد بن محمد بن اسحاق همدانی، ابن فقیه، ابوبکر، احمد بن محمد بن اسحاق، معروف به ابن فقیه همدانی، جغرافی دان قرن سوم هجری• ابوبکر اسحاق‌ملتانی، صوفی و فقیه حنفی شبه قارۀ هند• ابوبکر اسماعیلی، محدث‌ و فقیه‌ شافعی‌ • ابوبکر اصم، فقیه، متکلم و مفسر معتزلی• ابوبکر باقلانی، از بزرگان متکلمان اشعری و از حامیان بزرگ عقاید اهل سنت• ابوبکر بالسی، معروف به ابن قوام (۵۸۴-۶۵۸ق/۱۱۸۸-۱۲۶۰م)، از عارفان و زاهدان شام• ابوبکر بردعی، فقیه اصولی، از خوارج قرن سوم و چهارم• ابوبکر بردیجی، محدث، فقیه و رجالی قرن سوم و چهارم• ابوبکر برقانی، محدّث، نحوی، و فقیه مکتب شافعی• ابوبکر بطلیوسی، ادیب، لغوی و نحوی سده پنجم/ یازدهم هجری• ابوبکر بن حزم، از محدثان تابعین ، قاضی و والی مدینه در دورۀ خلافت مروانیان• ابوبکر بن حسن، یکی از شهدای کربلا و از فرزندان امام حسن (علیه‌السلام)• ابوبکر بن حسین، از فرزندان امام حسین ‌(علیه‌السلام) و از شهدای کربلا• ابوبکر بن علی، از فرزندان امام علی (علیه‌السلام) و از شهدای کربلا • ابوبکر بن عیاش، یکی از دو تن راوی قرائت کوفی عاصم و از اصحاب حدیث• ابوبکر بن محمد حصنی، محدّث و زاهد و فقیه شافعی قرن هشتم و نهم• ابوبکر تایبادی، عارف ایرانی قرن هشتم• ابوبکر جصاص، فقیه‌، محدّث‌ و مفسر بزرگ‌ حنفی‌ قرن‌ چهارم‌• ابوبکر جوزقی، محدّث شافعی‌ قرن‌ چهارم‌• ابوبکر جومی، عالم، مبلغ و مفتی بزرگ نیجریه در قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی• ابوبکر حدادی، فقیه و زاهد حنفی قرن هشتم• ابوبکر حصنی، محدّث و زاهد و فقیه شافعی قرن هشتم و نهم• ابوبکر خرائطی، معروف به ابوبکر الخرائطی از علمای اهل‌سنت• ابوبکر خلال، عالم و فقیه حنبلی قرن سوم و یکی از مهم‌ترین تدوین ‌کنندگان آرای فقهی ـ کلامی احمد بن حنبل• ابوبکر خوارزمی، ادیب، کاتب و شاعر سدۀ چهارم• ابوبکر سجستانی، مفسر، ادیب و مؤلف در زمینۀ غریب القرآن • ابوبکر شبلی، ملقب به تاج‌الصوفیه، عارف و فقیه و شاعر قرن سوم و چهارم• ابوبکر شیبانی جوزقی، محدّث شافعی‌ قرن‌ چهارم‌• ابوبکر صنهاجی بیذق، نویسنده خاطراتی درباره نخستین دوره های تاریخ موحّدون• ابوبکر طمستانی، از عرفای مشهور سدۀ ۴ق (د پس از ۳۴۰ق/۹۵۱م)• ابوبکر فراء، عارف و صوفی• ابوبکر کتانی، عارف اهل بغداد در سدۀ سوم • ابوبکر کلاباذی، محدّث و صوفی قرن چهارم• ابوبکر محمد ابن منذر، فقیه‌، محدث‌ و مفسر مکی• ابوبکر واسطی، مشهور به ابن فرغانی، از مشایخ مشهور صوفیه در قرن چهارم هجری• ابوبکر وراق، عارف بزرگ ایرانی سده ۳ق

الاتقان

اتقان، به راستی خوش نظم ترین، خواندنی‌ترین و مشهورترین کتاب علوم قرآنی است.

الکریم

کریم (الکریم)، یکی از اسمای حسنای خداوند است .

انصاری

انصاری ممکن است اسم برای اشخاص ذیل بوده و یا در معانی ذیل به کار رفته باشد: • انصاری، اَنْصار، یا انصار النبی‌ (ص‌) لقب‌ مسلمانان‌ مدینه‌ از تیره‌های اوس‌ و خزرج‌ • ابوقتاده انصاری، ابوقتاده حارث بن ربعی بن بلدمه انصاری خزرجی، از صحابه پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم)• ابوحصین انصاری، از تیره بنی سالم بن عوف، از مسلمانان صدر اسلام• ابوایوب انصاری، از صحابه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) و از اصحاب امام علی (علیه‌السلام)• ابوحتوف بن حارث انصاری، از یاران امام حسین (علیه‌السلام) و یکی از شهدای کربلا• ابوخیثمه انصاری، از قبیله خزرج، تیره بنی سالم و از مسلمانان صدر اسلام• ابودجانه انصاری، از اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و از ثابت قدمان در جنگ احد و جانشین ایشان در مدینه در حجة الوداع• ابودحداح انصاری، از اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و از ترغیب کنندگان انصار به پایداری در غزوه احد• ابودرداء انصاری، معروف به ابودرداء خزرجی انصاری از معلّمان قرآن و صحابی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)• ابوزمعه انصاری، اسود بن مطّلب (عبدالمطّلب) بن اسد بن عبدالعزّی از تیره بنی‌اسد از مشرکان مکه• ابوزید انصاری، اَبوزِیدِ اَنصاری، سعید بن اوس بن ثابت خزرجی انصاری (۱۲۱ ـ ۲۱۵ق/ ۷۳۹ ـ ۸۳۰م)، لغوی، راوی و نحوی• ابوطلحه انصاری، زید بن سهل بن اسود بن حزام انصاری خزرجی از اصحاب پیامبر ابوطلحه، از تیره بنی‌نجّار• ابوعقیل انصاری، معروف به صاحب‌الصاع از تیره بنی‌انیف اراشی و از هم پیمانان بنی‌عمرو بن عوف• ابولبابه انصاری، اَبولُبابه انصاری، بشیر بن عبدالمنذر بن رفاعه، صحابی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• احمد بن عبدالرحمان خزرجی‌انصاری، کنیه‌اش ابوالعباس، مورخ، محدّث و فقیه مالکی قرن پنجم و ششم• شیخ احمد انصاری، فرزند مرحوم آیةالله آقا شیخ منصور، سبط شیخ انصاری• شیخ مرتضی انصاری، عالم، فقیه و اصولی بزرگ شیعه• شیخ یحیی انصاری، از علمای معاصر شیعه

اختلاف

اختلاف ضد اتفاق است.

اشتغال

اشتغال ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • اشتغال (اصول فقه)، اشتغال در علم اصول به معنای احتیاط• اشتغال (نحو)، اشتغال، بر وزن إفتعال از ماده‌ "شغل" و در لغت به معنای سرگرم شدن• اشتغال (علوم قرآنی)، یکی از فنون بلاغت و مورد کاربرد در قرآن

پنج تن

پنج تن، عنوانی برای حضرت محمّد، حضرت علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهم السّلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد شیعه امامیه شده است. اینان به آل عبا، اصحاب کساء یا آل کسا، خمسه آل عبا و خمسه طیبه نیز مشهورند.

معاویه

بنی امیه

کاتبان

این ۴ صفحه در این رده قرار دارند؛ این رده در کل حاوی ۴ صفحه است.

پیغمبر

صفحه ای یافت نشد

ابوبکر

اَبوبَکْر بن ابی قُحافه (درگذشت ۱۳ق)، از صحابه پیامبر. او پس از درگذشت رسول خدا، به همراه تعداد دیگری از صحابه در سقیفه بنی ساعده گرد آمدند تا علی‌رغم وصیت رسول خدا درباره خلافت علی(ع)، دست به انتخاب خلیفه مسلمین بزنند. حاضران در سقیفه بنی ساعده، سرانجام با ابوبکر به عنوان خلیفه رسول خدا (ص) بیعت کردند. وی اولین خلیفه از خلفای راشدین از نگاه اهل سنت است. او در نخستین سال‌های ظهور اسلام در مکه، مسلمان شد و در دیدگاه مشهور تاریخ‌نویسان، در هنگام هجرت پیامبر به مدینه، با آن حضرت هم‌سفر بود و به همراه ایشان در غار ثور پنهان شد. در طول حکومت کوتاه او، حوادث بحث‌برانگیزی در تاریخ اسلام رخ داد؛ از جمله گرفتن فدک از حضرت زهرا (س)، جنگ‌های ردّه و شروع فتوحات.

تفسیر

تفسیر از دانش‌های مرتبط با قرآن کریم است که تعریف‌های متعددی از آن ارائه شده، مانند «بيان معانى آيات قرآنى و كشف مقاصد و مداليل آن». واژه تفسیر همچنین برای اشاره به کتاب‌های حاوی تفسیر قرآن به کار می‌رود.

اشعری

ابوالحسن علی بن اسماعیل بن اسحاق اشعری (۲۶۰ - ۳۲۴ق/ ۸۷۴ - ۹۳۶م)، متکلم و بنیان گذار مکتبی در عقاید اسلامی است که پیروانش اشاعره خوانده شده‌اند. وی از دودمان ابوموسی اشعری بود. اشعری در بصره زاده شد و در همان شهر به درس ابوعلی جبائی (درگذشت ۳۰۳ق)، متکلم معتزلی، راه یافت. وی همچنین در حلقه درس فقیه شافعی، ابواسحاق مروزی (درگذشت۳۴۰ق)، حاضر می‌شد.

عایشه

عایشه (درگذشت ۵۸ق) دختر ابوبکر بن ابی قحافه، همسر پیامبر اسلام(ص) و از جمله زنان تاثیرگذار تاریخ صدر اسلام. از میان همسران پیامبر، عایشه به دلیل فعالیت‌ها و جهت گیری‌های سیاسی و همچنین نقش بارزی که در روایت از پیامبر(ص) داشته، از شهرت زیادی برخوردار است. اهل سنت با استناد به روایاتی که از فضایل عایشه و محبوبیت او نزد پیامبر خبر می‌دهند، برای او جایگاه ارزشمندی قائلند. در مقابل، شیعیان به دلیل موضع گیری‌های خصمانه او در دوران خلافت امام علی(ع) نقدهای زیادی به رفتار و سیره وی وارد می‌کنند.

صحابی

صَحابَه به مسلمانانی گفته می‌شود که پیامبر اکرم(ص) را ملاقات کرده‌اند و تا پایان عمر به او ایمان داشته‌اند. شمار صحابه پیامبر (ص) را بیش از ۱۰۰ هزار نفر دانسته‌اند. بنابر نظریه رسمی اهل سنت، همه صحابه عادل بوده‌اند و چنانچه عملی خلاف عدالت از آنان سر زده باشد، به سبب خطای در اجتهاد بوده است، ولی از نظرگاه شیعه، صحابه از این لحاظ با دیگر مسلمانان فرقی ندارند و عدالت هر یک از آنها باید به طریق معتبر ثابت شود. برای زنان نیز تعبیر صحابیات به کار رفته است.

عثمان

عثمان بن عفان (کشته شده در ۳۵ق) سومین خلیفه از خلفای راشدین نزد اهل سنت و از اصحاب پیامبر اکرم(ص). عثمان بنابر شورایی که عمر بن خطاب پیش از مرگ خود برای انتخاب خلیفه تعیین کرد، به خلافت رسید و از ۲۳ق.(یا۲۴ق.)تا هنگام کشته شدنش در سال ۳۵ق. حکومت کرد. او در پی یک شورش علیه شیوه حکومتی‌اش در مدینه به دست شورشیان کشته شد.

فاطمه

فاطمه (س) دختر پیامبر اسلام و خدیجه کبری (س)، همسر امیرالمومنین (ع) و یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) است. او نزد شیعیانِ دوازده امامی یکی از چهارده معصوم است و امام دوم و سوم شیعیان از فرزندان اویند. فاطمه، تنها زن همراه پیامبر (ص) در روز مباهله با نصارای نجران بود.

مدینه

مدینه یا مَدینَةُ النَّبی، به معنای شهر پیامبر، دومین شهر مهم مذهبی مسلمانان که در عربستان واقع است. هجرت پیامبر اکرم(ص) به این شهر، مبدأ تاریخ مسلمانان گشت. مسجد و مرقد پیامبر اکرم(ص)، قبرستان بقیع، مدفن چهار امام شیعه و بسیاری از بزرگان اسلام و نیز مکان‌های مقدس دیگری در آن جای گرفته است. با هجرت پیامبر اسلام(ص) به این شهر، نام آن از یثرب به مدینة النبی تغییر کرد و تا سال ۳۶ق پایتخت نخستین حکومت اسلامی بود. جنگ‌های مسلمانان با مشرکان، نبرد پیامبر با یهودیان مدینه، شورش علیه خلیفه سوم مسلمانان و کشته شدن او، واقعه حره، قیام نفس زکیه و قیام شهید فخ از حوادث بسیار مهم در تاریخ این شهر به شمار می‌روند. اکثر امامان شیعه در مدینه ساکن بوده‌اند.

انصار

اَنْصار، یا انصار النبی(ص) لقب مسلمانان مدینه از تیره‌های اوس و خزرج که پیش از هجرت، با پیامبر اکرم(ص) هم پیمان شدند و پس از هجرت در حمایت و یاری آن حضرت و مهاجران، پایداری کردند. در دوره خلافت امیرالمؤمنین(ع) جایگاه خاصی نزد حضرت داشتند و آنان نیز همواره از ایشان حمایت می‌کردند.

ترتیب

ترتیب به معنای قرار دادن چیزهایی که بین آنها نسبت تقدیم و تأخیر وجود دارد در جای خود است. در فقه اسلامی، رعایت ترتیب در اجزای اعمالی مثل وضو، غسل، نماز و حج واجب است. درباره ترتیب در کتاب‌های فقهی در باب‌های طهارت، نماز، حج، کفّارات، ارث و دیات سخن رفته است.

حذیفه

حُذَیفة بن یمان، صحابی و صاحب سرّ پیامبر اکرم(ص) و از نخستین اسلام‌آورندگان که در بسیاری از جنگ‌های صدر اسلام پیامبر(ص) را همراهی کرد. وی از اصحاب و شیعیان خاص حضرت علی(ع) بود. در برخی از روایات به عنوان یکی از ارکان چهارگانه صحابی امام علی (ع) از او یاد شده است.

توثیق

توثیقات ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • توثیقات عام، توثیق راویان به صورت عام و به صورت ضمنی در قالب عناوینی كلّی، هم‌چون اصحاب اجماع• توثیقات خاص، توثیق در مورد یک راوی مشخص، با الفاظ دال بر وثاقت

حلیمه

سیره‌نویسان در کتب خود، حلیمه سعدیه را جزء مادران رضاعی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و در شمار بانوانی قرار داده‌اند که به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شیر داده است.

حنظله

حنظلة ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • حنظلة بن ربیع، پسر رَبیع بن صَیْفی اُسَیِّدی معروف به حنظله کاتب، از صحابه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• حنظلة بن ربیع صیفی، کنیه‌اش ابو رِبْعی، معروف به حنظله کاتب، از صحابه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• حنظلة بن اسعد شبامی، پسر اسعد شِبامی باوفای امام حسین (علیه‌السلام) و شهید کربلا از قبیله هَمْدان• حنظلة بن عمرو شیبانی، پسر عمرو شیبانی یکی از شهدای کربلا• حنظلة بن ابی‌عامر، معروف به غسیل الملائکه، از اصحاب پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است و از شهدای جنگ اُحُد

حضرمی

حضرمی ممکن است اسم برای اشخاص ذیل بوده و یا در معانی ذیل به کار رفته باشد: • خاندان بافضل حضرمی، خاندانی از مشایخِ تَریم در حضرموت از تیره سعدالعشیرة قبیله مَذْحِج • بشیر بن عمر حضرمی، از یاران شهید امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• جندب حضرمی، به نظر برخی از مورخین، از شهدای کربلا• سعد بن بشر بن عمر حضرمی، از شهدای کربلا• سلیمان بن عوف حضرمی، از شهدای کربلا• عمر بن جندب حضرمی، از شهدای کربلا• عمرو بن احدوث حضرمی، از شهدای کربلا• حفص بن ولید حضرمی، کنیه‌اش ابوبکر، از امرای اموی و از والیان مصر• عبدالله بن عمرو حضرمی، ابْن‌ِ حَضْرَمی‌، عبدالله‌ بن‌ عمرو (عامر؟) بن‌ عبدالله‌ بن‌ عماد (مق ۳۸ ق‌/۶۵۸م‌)، از امرای‌ طرف‌دار بنی امیه‌• اخنس بن مرثد حضرمی، از غارتگران خیام امام حسین (علیه‌السلام) در روز عاشورا• اسحاق بن حویه حضرمی، از غارتگران خیام امام حسین (علیه‌السلام) در روز عاشورا• جریر بن مسعود حضرمی، از لشکریان عمر بن سعد در جنگ با امام حسین (علیه‌السلام)

دلالت

دلالت ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • دلالت (اصول)، ویژگی موجب انتقال ذهن از یک مفهوم به مفهوم دیگر و دارای کاربرد در اصول فقه• دلالت (منطق)، ویژگی موجب انتقال ذهن از یک مفهوم به مفهوم دیگر و دارای کاربرد در منطق

دوران

دوران یکی از طرق کشف علت حکم شرعی در قیاس فقهی است.

تایید

تأیید به معنای تقویت و پشتیبانى كردن است. ازعنوان تأیید، در باب امر به معروف و نهی از منکر سخن گفته شده است.

تقسیم

تقسیم (بلاغت)، استیفای اقسام موجود برای یک شیء و بیان وضع آن‌ها است.

تاریخ

زمان وقوع یک پدیده را، تاریخ گویند. از عنوان تاریخ در فقه در باب هایى نظیر طهارت، حج، نکاح و ارث و نیز در اصول فقه سخن رفته است.

پژوهش

بیش از ربع قرن از پیروزی بزرگ ‌ترین انقلاب دوران معاصر می‌گذرد. انقلابی که در اوج حاکمیت الگوهای برخاسته از اندیشه‌ها و ایدئولوژی‌های غربی و شرقی و استیلای بلامنازع مدل حکومتی دموکراسی لیبرال در یک سوی جهان و مدل حکومتی سوسیالیسم در دیگر سوی آن، راه سومی را پیش پای جهانیان نهاد و الگوی دیگری را برای اداره جامعه و حکومت در عصر حاضر مطرح کرد.

ابهام

ابهام به معنی پوشیدگی می باشد و نیز به انگشت شست دست و پا هم اطلاق می شود. ابهام به معنای اول در باب‏های گوناگون اعم از عبادات، عقود، ایقاعات و احکام مورد بحث و موضوع احکامی قرار گرفته است.

منابع

جهت بحث مربوط به قابل اعتماد بودن یک منبع خاص ویکی‌شیعه:تابلوی اعلانات منابع معتبر را ببینید.

افراد

حج افراد از اقسام حج است. از این عنوان در باب حج سخن گفته‌اند.

اجمال

اجمال، مبهم بودن مراد گوینده از لفظ و مراد فاعل از فعل را گویند.

سیوطی

حافظ جلال الد ين عبد الرحمن بن ابي بكر سيوطي شافعي از عالمان اهل سنت و مؤلف آثار بسيار در حدیث و تاریخ و علوم ديگر است.

کتابی

مقصود از اهل کتاب، پیروان مذاهب و ادیانی می‌باشند که پیامبر آنان دارای کتابی بوده است که از سوی خداوند برای هدایت انسان‌ها به او وحی شده باشداز آن در بسیاری از باب‌های فقهی مانند طهارت، صلات، جهاد، نکاح و صید و ذباحه، از جهات مختلف بحث شده است.

صحابه

بحث پیرامون صحابه از این جهت ضروری می‌نماید که دین از طریق این افراد به نسل بعدی انتقال یافته است. به همین جهت صحابه در طریق ارسال پیام دین واقع می‌شوند. شیعه با توجه به تبعیت از مکتب اهل بیت (علیه‌السّلام) به هر صحابی و گفته‌هایش از رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اعتماد نمی‌کند. اما در یک دیدگاه افراطی به دلیل نقص در مبانی اعتقادی، عده‌ای قائل به عدالت تمام صحابه شده‌اند. قبل از بیان این احکام باید به موضوع بحث یعنی صحابی پرداخت که در این مقاله به آن می‌پردازیم.

صدقات

یکی از انواع عطاهای مستحبه، صدقات مستحبه است و ثواب آن بسیار، و فواید آن بی‌شمار است.

مغیره

مغیره ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • مغیرة بن حارث، اَبوسُفْیان، مغیرة بن حارث بن عبدالمطلب، از شعرای صدر اسلام، پسر عموی و صحابی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌واله‌وسلم)• مغیرة بن سعید، مؤسس فرقۀ غالی مغیریه و از غلات فعال عصر اموی در کوفه و از موالی خالد بن عبد الله قسری و حاکم عراق بین سال‌های ۱۰۵ تا۱۲۰ هجری• مغیرة بن شعبه، مغیرة بن شعبه پسر ابی عامر بن مسعود ثقفی

معانی

این علم یکی از ارکان بلاغت محسوب می‌شود و اصول و قواعدی را آموزش می‌دهد که می‌توان با آنها لفظ را مطابق با مقتضای حال، به کار برد، اموری هم چون تقدیم، تأخیر و حذف و یا ذکر هر یک از ارکان جمله و نیز ایجاز و اطناب و فصل و وصل کلام به هم.... مباحث این علم را تشکیل می‌دهند. [۱]مقتضای حال، رکن اساسی این علم است. چرا که موقعیت مخاطب نقش فراوانی در شکل دهی به جمله دارد و گوینده و نویسنده باید کلام خود را به نوعی شکل دهد که مخاطب هم آن را به خوبی بفهمدو هم آزرده نشود. و این وظیفه علم معانی است.به عبارت بهتر مراد از معانی در علم معانی، معانی ثانویه است. یعنی اغراضی که متکلم دارد و به خاطر همان اغراض، اسلوب خاصی به کلام خود می‌دهد. [۲] و مثلاً یک جمله‌امری مثل «برف را ببین» به جای جمله خبری «برف زیادی باریده است» به کار برده می‌شود. تا تعجب متکلم ابراز شود. [۳]

قسمت

قسمت به تمییز حقوق گویند. [۱]

نیاز

حاجت‌ در نیاز و احتیاج استعمال شده است.از اين عنوان در بسياری ابواب فقهی از قبيل طهارت، صلات، حج، امر به معروف و نهی از منکر، تجارت، دین و نکاح سخن رفته است.

ولید

ولید بن یزید بن عبد الملک بن مروان بن حکم بن ابی العاص بن امیه اموی دمشقی، یازدهمین خلیفه اموی که فردی بی‌بندوبار و عیاش در حدود یک سال و چند ماه، حکومت کرد.

اثار

اثر به معنی باقی مانده از چیزی و نتیجه شی‌ء است. از اثر به مناسبت در باب‌های طهارت، صلات و صید و ذباحه بحث شده است.

عادی

عادی به معنای متجاوز است.

علوم

منظور از علوم در این نوشته، دانش‌های بشری است که همواره مورد توجه اکید دین اسلام نیز بوده است.

عوام

عوام، توده مردم عادی، مقابل خواص غیر مجتهد است.

عهده

عُهده به معنای ظرف مسئوليتها و تعهدات است.

گذشت

کلید واژگان: مدارا، عفو، خشم، قرآن، حدیث.

گروه

واژه حزب ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • حزب (فقه)، به معنای گروه و دارای کاربرد در فقه اسلامی• حزب (سیاست)، به معنای گروه، گردآورده برای اهداف سیاسی

مالک

مالکیت، یکی از عناصری است که در تعیین نوع نظام اقتصادی نقش بسزایی دارد.

مجمل

مجمل، لفظ فاقد معنای روشن است.

دسته

واژه حزب ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • حزب (فقه)، به معنای گروه و دارای کاربرد در فقه اسلامی• حزب (سیاست)، به معنای گروه، گردآورده برای اهداف سیاسی

شرکت

به اجتماع حقوق چند مالک در یک‏ چیز به صورت مشاع شرکت گفته می شود .

زهرا

حضرت فاطمه سلام الله علیها، دختر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و محبوب‌ترین فرد نزد رسول خدا بود. ایشان معصوم سوم و یکی از پنج بانوی قدسی جهان به شمار می‌رود. مشهورترین لقب آن حضرت «زهرا» است. کنیه ایشان ام‌ابیها بوده همچنین آن حضرت، دختر معصوم، همسر معصوم و مادر معصوم نیز هست. و سرانجام رحلت پدر بزرگوار، مظلومیت همسر، از دست رفتن حق، روح و جسم فاطمه را سخت آزرد و به شهادت رسید. بنابر وصیت خویش شبانه و به صورت پنهانی دفن گردید. به طوری‌ که محل قبر شریفش نیز نامعلوم است.

رافع

رافع ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • رافع بن عبدالله، از یاران امام حسین (علیه‌السلام) و یکی از شهدای کربلا• رافع بن هرثمه، یا ابن نومَرْد، یکی از سرداران آل طاهر و حاکم خراسان من جانب محمد بن طاهر

رحلت

مرگ یعنی انتقال از دنیا به آخرت. مرگ‌از قوانین فراگیر جهان هستی است که همه موجودات طعم آن را خواهند چشید. [۱] [۲]

اسید

اسید ممکن است در معانی ذیل و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • اسید بن حضیر، اُسید بن حُضیر بن سِماک‌ بن عتیک اوسی، یکی از صحابه پیامبر اکرم (ص) و از جمله راویان• اسید بن عمرو، از متولیان کعبه در روزگار جاهلیت• اسید بن مالک، یکی از قاتلین عبدالله بن مسلم بن عقیل

امیه

امیه ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • امیّة بن عبد شمس، مشهور به امیه اکبر از اشراف و بزرگان قریش در روزگار جاهلیت• امیة بن خلف، از سران‌قریش‌ و یکی‌از مخالفان‌ مشهور پیامبراکرم‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در مکه‌• امیّة بن ابی‌صلت ثقفی، شاعر معروف دوران جاهلی• امیة بن اسکر، امیة بن‌ حُرثان‌ بن‌ اَسکر (د ح‌ ۲۰ق‌/۶۴۱م‌)، شاعر مخضرم‌ و از معاصران‌ پیامبر اسلام‌ (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)• امیة بن سعد طائی، مکنّی به ابوصمصام از قبیله طی و از یاران شهید امام حسین (علیه‌السلام)

عقبه

بیعت عَقَبه، به بیعت مردم یثرب با رسول خدا(ص)، پیش از هجرت آن حضرت اشاره دارد. دو بیعت بین مردم مدینه و پیامبر اکرم (ص) انجام شد که اولی در سال دوازدهم و دومی در سال سیزدهم بعثت بود و هر دو به بیعت عقبه معروف است. بعضی بیعت اول را بیعت النساء و بیعت دوم را بیعت الحرب نامیده‌اند ولی بیشتر مورخان بیعت نساء را پس از فتح مکه دانسته‌اند. این دو بیعت، مقدمه هجرت پیامبر(ص) و مسلمانان از مکه به مدینه را فراهم نمود.

معقل

معقل غلام عبیدالله بن زیاد بود که به دستور او، خود را در کوفه، شیعه و طرفدار حسین بن علی(ع) جلوه داد و توانست به وسیله مسلم بن عوسجه محل اختفای مسلم بن عقیل را پیدا کند. گزارش‌های او منجر به شهادت هانی بن عروه و مسلم بن عقیل شد.

زنان

فاطمه بنت اسد

ایوب

ایوب ممکن است اسم برای اشخاص و شخصیت‌های ذیل باشد: • حضرت ایوب، اَیوب‌، پیامبری‌ از ذریه اسحاق‌ نبی‌• ایوب بن مشرح، از قاتلان امام حسین (علیه‌السلام) در کربلا• ایوب صبری پاشا، حنفی مذهب و از فضلای دولت عثمانی

باعث

الباعِث، از نام‌های خداوند است.

بدین

بُدین (بُدون/ بِدین/ بِدون/ بُدیم، از صورت اسلاویِ بُدین)، در لاتینی و مجاری بُدا، هسته بخشی از بوداپست کنونی در ساحل راست رودخانه دانوب می‌باشد.

برده

برده ممکن است در دو معنی به کار رود:۱. بردگی، به معنای غلامي يا کنیز بودن۲. برده (قصیده)، به ضم باء و فتح دال، مشهورترین قصیده در مدح رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)

تمیم

تمیم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • تمیم، یکی از بزرگترین قبایل اعراب عدنانی (شمالی) اشخاص و اعلام• تمیم بن مر، جد قبیله بنی تمیم، از کارگزاران کعبه در روزگار جاهلیت• تمیم بن معز فاطمی، تَمیم بن مُعِزّ فاطمی (یا تمیم بن مَعَدّ) شاعر تونسی و امیرزاده خاندان فاطمی در سده چهارم• تمیم‌الداری، تَمیمَ الدّاری، صحابی مشهور، اهل فلسطین

تعصب

تعصب ازعناوینی است که در علم اخلاق به آن پرداخته می‌شود.

خالد

خالد ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • خالد بن عمرو ازدی، یکی از شهدای کربلا• خالد بن سنان عبسی، از شخصیت‌های دوره فترت و از حنفا• خالد بن سعید، از نخستین ایمان‌آورندگان به اسلام• خالد بن ابی‌اسماعیل کوفی، راوی امامی قرن سوم• خالد بن ابی کریمه، از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیهم‌السلام) و راوی امامی• خالد بن برمک، از خاندان برمکیان از خاندانی دولتمرد و غالباً ادب پیشه در دوره اول عباسیان، بویژه در زمان هارون الرشید• خالد بن جریر بجلی، راوی و محدّث شیعی در قرن دوّم و از اصحاب امام صادق (علیه‌السلام)• خالد بن جعفر بن کلاب، شاعر و رئیس قبیله هَوازِن در دوره جاهلی عرب• خالد بن عبدالرحمان عطار، کنیه‌اش ابوالهیثم و راوی امامی• خالد بن عبدالله قسری، امیر مکه و عراق در عصر اموی• خالد بن عتاب، از اشراف کوفه و بخشنده‌ترین مرد قبیله بنی ریاح بن یربوع• خالد بن کثیر، حکمران قهستان در زمان خلافت منصور عباسی (حک : ۱۳۶ـ۱۵۸)• خالد بن ماد قلانسی، راوی و محدّث امامی• خالد بن معدان کلاعی، راوی و تابعی اهل شام• خالد بن نجیح جوان، کنیه‌اش ابوعبدالله و از راویان امامی• خالد بن ولید مخزومی، از سرداران مشهور صدر اسلام• خالد بن یزید بن معاویه، خلیفه زاده اموی• خالد نقش‌بندی، لقب خالد بن احمد بن حسین شهرزوری، صوفی و عالم بزرگ شافعی مذهب قرن سیزدهم

خرما

واژه خرما ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد‌: • خرما (میوه)، میوه درخت نخل و دارای کاربرد در فقه اسلامی• خرماء، به فتح خاء، بینی یا گوش سوراخ یا شکافته شده و دارای کاربرد در فقه اسلامی

ثابت

ثابِت، اصطلاحی است در کلام معتزله که بحث‌های مختلفی را در فلسفه و کلام به همراه داشته، و در شکل‌گیری نظریات عرفانی مؤثر بوده است.

حسنه

واژه حسنه در دو معنی متفاوت استعمال شده:۱. حَسَنِه به معنی عمل صالح۲. حَسَنِه به معنی حدیث حسن

جراح

جراح ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • جراح بن عبدالله حکمی، جَرّاحِ بْنِ عَبْدُاللـهِ حَکَمی، ابوعُقبه، سردار و حاکم معروف دورۀ اموی• جراح محمدپاشا، معروف به جراح پاشا، صدر اعظم و دولتمرد عثمانی

حفصه

حفصه ممکن است به یکی از اشخاص زیر اشاره داشته باشد:

رسول

رسول در اصطلاح دینی به معنای فرستاده خداوند و کسی است که پیام الهی را برای بندگان می‌آورد. گفته شده تفاوت‌های با نبی دارد. چند نظر در مورد این تفاوت گفته شده، از جمله گفته شده که نبی، تبلیغ کننده دینی است که توسط رسولان آورده شده است و نیز او برخلاف رسول، فرشته وحی را فقط در خواب میبیند.

کتاب

قرآن، کتاب مقدس دین اسلام. به باور مسلمانان، قرآن کلام خداوند است که از طریق وحی بر پیامبر اسلام(ص) نازل شده است. آنها هم محتوای قرآن و هم الفاظ آن را نازل‌شده از سوی خداوند می‌دانند. قرآن به وسیله جبرئیل به پیامبر وحی می‌شده است. آیات قرآن در زمان پیامبر(ص) به صورت پراکنده بر روی پوست حیوانات، چوب درخت خرما، کاغذ و پارچه نوشته می‌‌شد. پس از پیامبر(ص) صحابه قرآن را به صورت یک‌جا جمع‌آوری کردند.

مالی

جمهوری مالی کشوری است در آفریقای غربی. مسلمانان بیش از ۷۵ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. اغلب مسلمانان سنی مذهب و پیرو مذهب مالکی هستند. نخستین شیعیان ساکن در این کشور مهاجرانی از لبنان بودند.

زکات

زکات از واجبات مالی در دین اسلام است که بر اساس آن، مسلمانان باید مقدار معینی از ۹ قلم کالا برای مصرف در زندگی فقرا و سایر امور عمومی اجتماعی بپردازند. این ۹ کالا عبارتند از نقدین (طلا و نقره)، انعام ثلاثه ( گاو، گوسفند و شتر) و غلات اربعه (گندم، جو، کشمش و خرما). مقدار پرداختی هر یک از این کالاها متفاوت است و در فقه تعیین شده است.

سالم

سالم غلام عامر بن مسلم عبدی از شهدای کربلا است. سالم به همراه مولای خود عامر بن مسلم عبدی و یزید بن ثبیط عبدی در ابطح در نزدیکی مکه به امام حسین پیوستند.[۱] و در کربلا به شهادت رسید.[۲] نام او در زیارت الشهدا آمده است.[۳]

یزید

عنوان

طلحه

طلحة بن عبیدالله از اصحاب پیامبر(ص) و مسلمانان نخستین و پسرعموی ابوبکر بن ابوقحافه خلیفه اول که در جنگ‎های صدر اسلام حضور داشت و از خود رشادت‎هایی نشان داد.

عباس

عباس ممکن است به یکی از اشخاص زیر اشاره داشته باشد:

زبیر

زُبیر بن عَوّام بن خُوَیلَد از صحابه رسول خدا(ص) و برادر زاده حضرت خدیجه همسر پیامبر(ص) که در ۸ یا ۱۵ سالگی اسلام آورد و همواره در کنار پیامبر بود. پس از رحلت حضرت محمد(ص)، زبیر حکم شورای سقیفه را نپذیرفت و از خلافت حضرت علی(ع) دفاع و با عمر بن خطاب بحث‌های بسیاری کرد. او همچنین جزء اعضای ۶ نفره منتخب خیلفه دوم بود که در آن شورا نیز به نفع حضرت علی(ع) رأی داد. وی در شورش و قتل عثمان نقش مؤثری داشت و برای خلافت حضرت علی(ع) کوشید. اما در همان اوایل خلافت حضرت علی(ع) به همراهی طلحه و عایشه و برخی دیگر که به ناکثین شهرت یافتند، جنگ جمل را علیه حضرت علی(ع) سامان داد و در همین جنگ به قتل رسید.

قرشی

قریش، از مشهورترین و مهم‌ترین قبایل عرب در حجاز که پیامبر اکرم(ص) نیز از آن قبیله بوده است. بیشتر نسب‌شناسان عقیده دارند که قریش لقب نضر بن کنانه، جد دوازدهم پیامبر(ص) است؛ از این رو هر طایفه‌ای که نسب‌اش به «نضر بن کنانه» برسد، قرشی خوانده می‌شود و از قبیله قریش به شمار می‌آید.

الهی

اللّه، اسم خاصی که بر ذات دارای جمیع اوصاف کمالی خداوند اطلاق می‌شود. این واژه که مشهورترین اسم خداوند است، در اصل عربی است و احکام خاصی دارد؛ مانند ممنوعیت لمس کردن لفظ نوشته شده آن بدون طهارت. از جمله مهمترین خصوصیات این واژه می‌توان به قرار گرفتن در کلمه توحید و شهادت به توحید و ممنوعیت استفاده از آن برای غیر خداوند اشاره کرد.

حافظ

خواجه شمس الدین محمد متخلص به حافظ و ملقّب به لسان الغیب از شاعران پارسی زبان در قرن هشتم هجری. او را بزرگ‌ترین غزل‌سرای این زبان برشمرده‌اند. برخی گفته‌اند وجه تخلص و شهرت او به حافظ، آن است که او، حافظ قرآن بوده و بسیاری از ابیات او ترجمان مفاهیم قرآنی است. حافظ‌شناسان مذهب حافظ را شافعی دانسته‌اند ولی در عین حال با استناد به برخی ابیات دیوانش، بر گرایش و علاقه او به اهل بیت تاکید کرده‌اند.

ابی

آبی صفت منسوب به شهر آبه (آوه) است و ممکن است به یکی از افراد زیر اشاره کند:

جزء

جزء یکی از معیارهای تقسیم قرآن. هر جزء معادل یک سی‌ام قرآن کریم و تقریباً معادل بیست صفحه از آن به خط عثمان طه است. هر جزء به چهار حزب و هر حزب به چهار ربع حزب تقسیم می‌شود. جزء سی‌ام با داشتن ۳۷ سوره بیشترین تعداد سوره را دارا است. در برخی فرهنگ‌ها، جزء‌های قرآنی را به نام شماره آن جزء یا به نام کلمه آغازکننده جزء می‌خوانند.

وحی

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

سعد

سَعد غلام عَمرو(عُمر) بن خالد صَیداوی (شهادت: عاشورای ۶۱ق) از شهدای کربلا. سعد در واقعه کربلا به همراه مولایش عمرو بن خالد صیداوی، در عذیب هجانات به کاروان امام حسین(ع) پیوست. وی در روز عاشورا در حمله نخست به شهادت رسید.

سنت

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

عمر

عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل (درگذشت ۲۳ق) از صحابه پیامبر اکرم(ص) و خلیفه دوم (خلافت: ۱۳ - ۲۳ق) که در مکه اسلام آورد. عمر بن خطاب به وصیت مستقیم خلیفه اول، به خلافت رسید، حدود ده سال حکومت کرد و در سال ۲۳ق توسط ابولؤلؤ به قتل رسید.

حسن

ابو محمد حسن‌ بن سعید، از اصحاب امام رضا علیه‌السلام و برادر حسین بن سعید اهوازی است. وی در کوفه متولد شد و بعدا به اهواز هجرت کرد و در آنجا می‌زیست. وی تا سال ۲۲۰ق. زنده بوده است. رجالیان او را توثیق کرده‌اند.

اوس

اوس‌ْ وَ خَزْرَج‌، دو تیره مهم‌ از اعراب‌ یمانی كه‌ از مدتها پیش‌ از ظهور اسلام، در شهر یثرب (مدینه‌) ساكن‌ شدند و پس‌ از هجرت، آنها را «انصار» خواندند. نقش این دو قبیله در تاریخ اسلام مخصوصا در جریان هجرت پیامبر(ص) وجنگ‌های مختلف برجسته است. عده ای از مورخین گفته‌اند بعضی آیات قرآن در شأن انصار نازل شده است.

چهل

چهل، از مهم‌ترین و پربسامدترین رمزهای عددی رایج در میان تقریبآ همه اقوام و فرهنگها است.

ثبت

ثبت اسناد و املاک چنان‌که از نام آن برمی‌آید، مربوط به ثبت‌ نوشته‌هایی است که باید رسماً توسط مأموران ثبت صورت گیرد و هدف از آن، مستند کردن اسناد مربوط است و ثبت احوال یعنی ثبت وقایع چهارگانۀ تولد، وفات، ازدواج و طلاق (جعفری، مبسوط، ذیل ثبت احوال).بدین اعتبار ادارات ثبت اسناد و املاک، امر اول، و ادارات ثبت احوال، امر دوم را عهده‌دار هستند.

حفظ

حفظ در دو معنا استعمال شده است.از حفظ به معنای نخست به مناسبت در بابهایی نظیر جهاد، ودیعه، اطعمه و اشربه و حدود سخن گفته‌اند.۱-مراقبت و نگهداری کردن از کسی یا چیزی.۲-به یاد سپردن.

بکر

واژه بکر ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اسم برای اشخاص ذیل باشد: • بکر(شتر جوان)، به فتح باء و سکون کاف استفاده شده در معنای شتر جوان• بکر (استعمال نشده)، به کسر باء و سکون کاف در معانی استعمال نشده (تازه و نو)• باکره، غیرمحصن و نیز دوشیزه (باکره)• اتحادیه بکر بن وائل، نام اتحادیه‌ای قدیمی متشکل از قبایل عربِ مرکز، مشرق ، و پس از آن‌ها اعراب شمال جزیرة‌العرب • بکر بن حی تیمی، بکر پسر حَیّ تیمی شهید والامقام پیکار عاشورا، از قبیله بنی ‌تیم الله بن ثعلبه• بکر بن عبدالله مزنی‌بصری، مکنّی به ابوعبدالله، محدث و فقیه قرن اول و دوم• بکر بن علی، یکی از فرزندان امام علی (علیه‌السلام)• بکر بن محمد، بَکْرِ بْن‌ِ مُحَمَّدِ بْن‌ِ عَلاءِ قُشِیْری، ابوالفضل‌ ربیع‌الاول‌ ۴۴/ ژوئیه ۵۵، فقیه‌ و قاضی‌ مالکی‌ مصر

بنا

بناء ممکن است اسم در معانی ذیل به کار رفته باشد: • بناء (فقه)، معانی و کاربردهای بناء در فقه• بناء (نحو)، مقابل اعراب• ساختمان، به معنی بنا یا عمارت ساخته شده بر روی زمین• ساختن، بنا کردن ساختمان

بحث

سلام و عرض ادب.امام زمان(عج) منتظر شماست. شتاب کنید. موفق باشید و سربلند.

مکه

مکه، مقدس‌ترین شهر مسلمانان و زادگاه اسلام و پیامبر اکرم(ص)، واقع در شبه جزیره عربستان. بکّه، بلدالحرام، بلدالامین و ام‌القری از نام‌های دیگر آن است.

الف

اَلِف‌ (آ، ا)، نخستین‌ حرف‌ از حروف‌ الفبای‌ زبان‌ فارسی ‌.

انس

انس ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • انسان، انسان از «إِنْسیان»، موجود دو پا و اشرف مخلوقات• انس (به ضم الف)، به معنای آرام و قرار یافتن قلب بر اثر نزدیک شدن به چیزی

اهل

اهل در معانی همسر و نیز خانواده و همچنین خویشاوندان به کار رفته است.

عدد

مصداق کمّ منفصل را عدد می‌گویند.

فتح

سوره فتح، چهل و هشتمین سوره قرآن بوده و در جزء بیست و ششم واقع شده و از سوره‌های مدنی است. [۱] [۲]

نفر

نَفْر در لغت به معنی اعراض‏ كردن، پيش ‏دويدن، پراكنده ‏شدن و رم ‏كردن آمده است. [۱]

نقل

نقل به معنای حالت حاصل از انتقال لفظ از معنای اصلی به معنای دیگر می‌باشد.

نص

کلام آشکار در معنای واحد، بدون احتمال خلاف و تاویل را نص گویند.

شر

یکی از موضوعاتی که از دیرباز ذهن فیلسوفان و متکلمان را به خود مشغول ساخته، مسأله شرور و ناملایمات در جهان آفرینش است.

زن

زن مقابل مرد است.

تن

بدن به معنای اندام و تن انسان یا حیوان می باشد که در باب هاى طهارت، صلاة، حج، تجارت، نکاح، صید و ذباحه و حدود از آن سخن رفته است.