سوره فصلت
فُصِّلَت، چهل و یکمین سوره قرآن کریم می‌باشد. [۱]
مفهوم سوره فصلت چیست؟
1. این سوره مبارک، دارای دو نام است؛ یکی "حم السجده" و دیگری "فُصّلت". 2. دلیل نام گذاری بسیاری از سوره‌های قرآن، وجود واژه‌هایی به همان اسم، در متن همان سوره است. در این سوره نیز، واژه "فصّلت"، در آیه سوّم آن بیان شده است. 3. واژه "فصّلت" که از مصدر تفصیل می‌باشد، در برابر اصطلاح اِحکام و نیز واژه ِاجمال به کار می‌رود؛ احکام یعنی محکم گویی و بیان سخن با استحکام، و اجمال نیز، هم چنان که از ظاهر آن پیداست، به معنایی کوتاه گویی و بیان مختصر مطلب می‌باشد. از تقابل و تضاد میان تفصیل از یک سو و احکام و اجمال از سوی دیگر، این نکته به دست می‌آید که قرآن کریم، با تفصیل و به صورت باز و گسترده، مطالب خود را عرضه کرده، نه آن که روش اجمال گویی را در پیش گرفته باشد. مراد از سخن گویی به صورت غیر مُجمل و مفصّل نیز، آن است که خداوند، در بیان مطالب خود، اجزا و قسمت‌های آن را از یک دیگر جدا و مشخص کرده است؛ این جدا سازی بخش‌های مختلف سخن و مشخص نمودن دقیق آنها، همان است که گاهی از آن به نزول قرآن، تعبیر می‌شود. نزول قرآن هم بدان معنا است که محتوای قرآن، آن قدر نزول یافته، و مفاهیم بلند آن که به عالم ملکوت مربوط می‌باشد، در سطحی عرضه شده که در خور فهم شنونده باشد، به گونه‌ای که شنونده آشنا به ساختار بیان و کلمات، به درک معانی آنها توانایی داشته، مراد گوینده سخن را دریابد.(تفسیر المیزان، مرحوم علامه طباطبایی؛، ج 17، ص 359، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.) به این حقیقت؛ یعنی انتخاب شیوه تفصیل گویی در قرآن، در آیات دیگری نیز اشاره شده است، از جمله: الف "اُحکِمَت ءایَتُه‌ُ ثُم‌َّ فُصِّلَت مِن لَدُن حَکیم‌ٍ خَبیر؛ (هود، 1) این کتابی است که آیاتش استحکام یافته، سپس تشریح شده، و از نزد خداوند حکیم و آگاه، ]نازل گردیده[ است." ب "والکِتَب‌ِ المُبین # اِنّا جَعَلنَه‌ُ قُرءَنًا عَرَبیًّا لَعَلَّکُم تَعقِلون # واِنَّه‌ُ فی اُم‌ِّ الکِتَب‌ِ لَدَینا لَعَلی‌ُّ حَکیم؛ (زخرف، 2 4) سوگند به کتاب مبین [و روشن‌گر]، که ما آن را قرآنی فصیح و عربی قرار دادیم، شاید شما [آن را] درک کنید. و آن در "ام الکتاب" [لوح محفوظ]، نزد ما بلند پایه و استوار است." شیوه سخن گویی تفصیلی قرآن کریم، در آیات یاد شده، به روشنی درک‌پذیر است. 4. خلاصه‌ای از محتوای این سوره مبارک، به قرار زیر است: این سوره، درباره دوری گزیدن کفار از کتابی که بر آنان نازل شده؛ یعنی از قرآن کریم، سخن گفته و اساساً، هدف اصلی سوره مزبور، بررسی همین موضوع است. این مطلب از آغاز سوره نیز پی گرفته شده، در لابه لای آیات، بدان مرتب اشاره می‌فرماید.(همان.) eporsesh.com
1. این سوره مبارک، دارای دو نام است؛ یکی "حم السجده" و دیگری "فُصّلت". 2. دلیل نام گذاری بسیاری از سوره‌های قرآن، وجود واژه‌هایی به همان اسم، در متن همان سوره است. در این سوره نیز، واژه "فصّلت"، در آیه سوّم آن بیان شده است. 3. واژه "فصّلت" که از مصدر تفصیل می‌باشد، در برابر اصطلاح اِحکام و نیز واژه ِاجمال به کار می‌رود؛ احکام یعنی محکم گویی و بیان سخن با استحکام، و اجمال نیز، هم چنان که از ظاهر آن پیداست، به معنایی کوتاه گویی و بیان مختصر مطلب می‌باشد. از تقابل و تضاد میان تفصیل از یک سو و احکام و اجمال از سوی دیگر، این نکته به دست می‌آید که قرآن کریم، با تفصیل و به صورت باز و گسترده، مطالب خود را عرضه کرده، نه آن که روش اجمال گویی را در پیش گرفته باشد. مراد از سخن گویی به صورت غیر مُجمل و مفصّل نیز، آن است که خداوند، در بیان مطالب خود، اجزا و قسمت‌های آن را از یک دیگر جدا و مشخص کرده است؛ این جدا سازی بخش‌های مختلف سخن و مشخص نمودن دقیق آنها، همان است که گاهی از آن به نزول قرآن، تعبیر می‌شود. نزول قرآن هم بدان معنا است که محتوای قرآن، آن قدر نزول یافته، و مفاهیم بلند آن که به عالم ملکوت مربوط می‌باشد، در سطحی عرضه شده که در خور فهم شنونده باشد، به گونه‌ای که شنونده آشنا به ساختار بیان و کلمات، به درک معانی آنها توانایی داشته، مراد گوینده سخن را دریابد.(تفسیر المیزان، مرحوم علامه طباطبایی؛، ج 17، ص 359، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.) به این حقیقت؛ یعنی انتخاب شیوه تفصیل گویی در قرآن، در آیات دیگری نیز اشاره شده است، از جمله: الف "اُحکِمَت ءایَتُه‌ُ ثُم‌َّ فُصِّلَت مِن لَدُن حَکیم‌ٍ خَبیر؛ (هود، 1) این کتابی است که آیاتش استحکام یافته، سپس تشریح شده، و از نزد خداوند حکیم و آگاه، ]نازل گردیده[ است." ب "والکِتَب‌ِ المُبین # اِنّا جَعَلنَه‌ُ قُرءَنًا عَرَبیًّا لَعَلَّکُم تَعقِلون # واِنَّه‌ُ فی اُم‌ِّ الکِتَب‌ِ لَدَینا لَعَلی‌ُّ حَکیم؛ (زخرف، 2 4) سوگند به کتاب مبین [و روشن‌گر]، که ما آن را قرآنی فصیح و عربی قرار دادیم، شاید شما [آن را] درک کنید. و آن در "ام الکتاب" [لوح محفوظ]، نزد ما بلند پایه و استوار است." شیوه سخن گویی تفصیلی قرآن کریم، در آیات یاد شده، به روشنی درک‌پذیر است. 4. خلاصه‌ای از محتوای این سوره مبارک، به قرار زیر است: این سوره، درباره دوری گزیدن کفار از کتابی که بر آنان نازل شده؛ یعنی از قرآن کریم، سخن گفته و اساساً، هدف اصلی سوره مزبور، بررسی همین موضوع است. این مطلب از آغاز سوره نیز پی گرفته شده، در لابه لای آیات، بدان مرتب اشاره می‌فرماید.(همان.) eporsesh.com
پاسخ:
1. این سوره مبارک، دارای دو نام است؛ یکی "حم السجده" و دیگری "فُصّلت".
2. دلیل نام گذاری بسیاری از سوره‌های قرآن، وجود واژه‌هایی به همان اسم، در متن همان سوره است. در این سوره نیز، واژه "فصّلت"، در آیه سوّم آن بیان شده است.
3. واژه "فصّلت" که از مصدر تفصیل می‌باشد، در برابر اصطلاح اِحکام و نیز واژه ِاجمال به کار می‌رود؛ احکام یعنی محکم گویی و بیان سخن با استحکام، و اجمال نیز، هم چنان که از ظاهر آن پیداست، به معنایی کوتاه گویی و بیان مختصر مطلب می‌باشد. از تقابل و تضاد میان تفصیل از یک سو و احکام و اجمال از سوی دیگر، این نکته به دست می‌آید که قرآن کریم، با تفصیل و به صورت باز و گسترده، مطالب خود را عرضه کرده، نه آن که روش اجمال گویی را در پیش گرفته باشد. مراد از سخن گویی به صورت غیر مُجمل و مفصّل نیز، آن است که خداوند، در بیان مطالب خود، اجزا و قسمت‌های آن را از یک دیگر جدا و مشخص کرده است؛ این جدا سازی بخش‌های مختلف سخن و مشخص نمودن دقیق آنها، همان است که گاهی از آن به نزول قرآن، تعبیر می‌شود. نزول قرآن هم بدان معنا است که محتوای قرآن، آن قدر نزول یافته، و مفاهیم بلند آن که به عالم ملکوت مربوط می‌باشد، در سطحی عرضه شده که در خور فهم شنونده باشد، به گونه‌ای که شنونده آشنا به ساختار بیان و کلمات، به درک معانی آنها توانایی داشته، مراد گوینده سخن را دریابد.(تفسیر المیزان، مرحوم علامه طباطبایی؛، ج 17، ص 359، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.) به این حقیقت؛ یعنی انتخاب شیوه تفصیل گویی در قرآن، در آیات دیگری نیز اشاره شده است، از جمله:
الف "اُحکِمَت ءایَتُه‌ُ ثُم‌َّ فُصِّلَت مِن لَدُن حَکیم‌ٍ خَبیر؛ (هود، 1) این کتابی است که آیاتش استحکام یافته، سپس تشریح شده، و از نزد خداوند حکیم و آگاه، ]نازل گردیده[ است."
ب "والکِتَب‌ِ المُبین # اِنّا جَعَلنَه‌ُ قُرءَنًا عَرَبیًّا لَعَلَّکُم تَعقِلون # واِنَّه‌ُ فی اُم‌ِّ الکِتَب‌ِ لَدَینا لَعَلی‌ُّ حَکیم؛ (زخرف، 2 4) سوگند به کتاب مبین [و روشن‌گر]، که ما آن را قرآنی فصیح و عربی قرار دادیم، شاید شما [آن را] درک کنید. و آن در "ام الکتاب" [لوح محفوظ]، نزد ما بلند پایه و استوار است." شیوه سخن گویی تفصیلی قرآن کریم، در آیات یاد شده، به روشنی درک‌پذیر است.
4. خلاصه‌ای از محتوای این سوره مبارک، به قرار زیر است:
این سوره، درباره دوری گزیدن کفار از کتابی که بر آنان نازل شده؛ یعنی از قرآن کریم، سخن گفته و اساساً، هدف اصلی سوره مزبور، بررسی همین موضوع است. این مطلب از آغاز سوره نیز پی گرفته شده، در لابه لای آیات، بدان مرتب اشاره می‌فرماید.(همان.)
eporsesh.com
- [سایر] مفهوم کلی سوره مرسلات چیست؟
- [سایر] مفهوم کلی سوره "دخان" چیست؟
- [سایر] مفهوم کلی سوره "فتح" چیست؟
- [سایر] مفهوم کلی سوره "احزاب" چیست؟
- [سایر] مفهوم کلی سوره "احقاف" چیست؟
- [سایر] مفهوم کلّی سوره "روم" چیست؟
- [سایر] مفهوم محتوای کلی سوره نمل چیست؟
- [سایر] مفهوم و محتوای سوره "غاشیه" چیست؟
- [آیت الله سیستانی] سوره حم سجده چه سوره ای است؟
- [سایر] معرفی اجمالی از سوره فصلت ارایه نمایید.
- [آیت الله سبحانی] زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند، ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند. 1. سوره های: الم سجده، فصّلت، نجم و علق.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه در نماز واجب یکی از چهار سوره ای را که آیه سجده دارد(1) عمداً بخواند بنابراحتیاط واجب باید سجده را به جا آورد سپس برخیزد و حمد و سوره دیگری بخواند و نماز را تمام کند و بعد اعاده نماید و چنانچه سهواً مشغول خواندن سوره سجده شود اگر قبل از رسیدن به آیه سجده متوجه گردد باید آن سوره را رها کرده و سوره دیگری بخواند و اگر از نصف گذشته باشد احتیاطاً نماز را اعاده کند اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد باید به ترتیب بالا عمل کند. 1. سوره الم سجده سوره حم سجده (فصلت) سوره والنجم و سوره اقرأ (علق).
- [آیت الله جوادی آملی] .در چهار سوره قرآن, آیه سجده هست: آیه 15 سوره (سجده), آیه 37 سوره (فصّلت), آیه 62 سوره (نجم) و آیه 19 سوره (علق). هر کس یکی از این چهار آیه را بخواند یا گوش فرا دهد، پس از تمام شدن آیه، فوراً باید سجده کند و اگر آن را فراموش کرده، هر وقت یادش آمد, باید سجده نماید.
- [آیت الله بهجت] در هریک از چهار سوره: (سجده) (سوره32)، (فصّلت) (سوره?1)، (نجم) (سوره?3)، (علق) (سوره9?)، یک آیه سجده است که اگر انسان بخواند یا به آن گوش دهد، بعد از تمام شدن آن آیه، باید فوراً سجده کند؛ و اگر فراموش کرد هر وقت یادش آمد باید سجده نماید.
- [آیت الله شبیری زنجانی] آیههای: 15 سوره سجده و 37 سوره فصّلت و 62 سوره نجم و 19 سوره علق، آیات سجده واجب است که اگر انسان بخواند یا گوش دهد بعد از تمام شدن آن آیه باید فوراً سجده کند، هر چند هنگام خواندن یا گوش دادن به قرآن بودن آن توجّه نداشته باشد و اگر فراموش کرد هر وقت یادش آمد باید سجده کند و کسی که گوش نمیدهد ولی آیه را میشنود بنا بر احتیاط مستحب سجده کند.
- [آیت الله وحید خراسانی] در هر یک از چهار سوره والنجم و اقرا الم تنزیل حم سجده فصلت یک ایه سجده است که اگر انسان بخواند یا گوش دهد بعد از تمام شدن ان ایه باید فورا سجده کند و اگر فراموش کرد هر وقت یادش امد باید سجده نماید مگر در حال نماز باشد که در این صورت باید به دستوری که در مساله و و گذشت عمل کند و اما اگر بدون اختیار ایه سجده را بشنود احتیاط مستحب این است که سجده کند
- [آیت الله بروجردی] در هر یک از چهار سورهی وَ النَّجم [نجم]، اِقرَأْ [علق] و الم تَنزیل [سجده] و حم سَجدِه [فصلت]، یک آیة سجده است که اگر انسان بخواند یا بشنود، بعد از تمام شدنِ آن آیه باید فوراً سجده کند و اگر فراموش کرد هر وقت یادش آمد باید سجده نماید.
- [آیت الله علوی گرگانی] در هریک از چهار سوره نجم و علق و فصّلت و سجده یک آیه سجده است، که اگر انسان بخواند یا بشنود، بعد از تمام شدن آن آیه، باید فوراً سجده کند و اگر فراموش کرد، هر وقت یادش آمد باید سجده نماید و اگر در بین نماز بشنود به دستوری که در )مسأله 994) گذشت باید عمل نماید.
- [آیت الله اردبیلی] در هر یک از چهار سوره (و النجم (نجم)، اقرء (علق)، الم تنزیل (سجده) و حم تنزیل (فصّلت))، یک آیه سجده وجود دارد که اگر انسان آن را بخواند یا به آن گوش دهد، بعد از تمام شدن آن آیه باید فورا سجده کند و اگر فراموش کرد، هر وقت به خاطر آورد، باید سجده نماید.
- [آیت الله مظاهری] سه چیز بر جنب حرام است: اوّل: رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا و اسم پیغمبران و امامان و حضرت زهراعلیهم السلام. دوّم: گذاشتن چیزی یا توقف در مساجد و حرم ائمّه طاهرینعلیهم السلام، ولی اگر از یک در مسجد یا حرم داخل شود و از در دیگر خارج شود مانعی ندارد مگر مسجدالحرام و مسجد پیغمبراکرمصلی الله علیه وآله وسلم، ولی توقف در جاهایی که مربوط بهمسجد است ولی مسجد نیست و توقف در صحنها و رواقهای پیامبران و ائمه علیهم السلام و حرمهای امامزادهها مانعی ندارد. سوّم: خواندن هر یک از آیاتی که سجده واجب دارد و آن آیات در چهار سوره است: 1 - آیه پانزده، سورة سجده 2 - آیه سی و هفت، سورة فصّلت. 3 - آیه شصت و دو، سورة النّجم. 4 - آیه نوزده، سورة علق.