مفهوم کلّی سوره "روم‌" چیست‌؟ - پرسش و پاسخ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی (امین)

مفهوم

دلالت باواسطه و غیرمطابقی کلام را مفهوم گویند.

سوره

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

کلی

عام، غير معين

اسمان و زمین

خداوند متعال در قرآن کریم آسمان را منشأ خیر و برکت، تأمین کننده روزی انسان ها و بارش باران از آسمان را منشأ حیات زمین توصیف می کند.

افرینش اسمان

طبق آیات قرآن ، آفرینش آسمان‌ها در چهار دوره و مرحله که خداوند در برخی آیات از آن‌ها به یوم تعبیر می‌کند، صورت گرفته است. [۱] [۲]آفرینش آسمان‌ها از چنان عظمت و شگفتی برخوردار است که خداوند در برخی آیات به عظمت آن اشاره می‌فرماید و آفرینش انسان با تمام عظمت و پیچیدگی را در برابر آفرینش آسمان‌ها کوچک قلمداد می‌کند. [۳] [۴]

خلقت انسان

خلقت انسان از خاک است که اولین موجود -حضرت آدم- با آن ساخته شده هست، و خلقت انسان‌هایی از نسل او به وسیله نطفه؛ که در ذیل به این موضوع پرداخته می‌شود.

ترتیب مصحف

ترتیب مصحف ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • ترتیب مصحف امام صادق، ترتیب چینش سوره‌ها در مصحف منسوب به امام صادق علیه‌السّلام• ترتیب مصحف ابی بن کعب، ترتیب سوره‌ها در مصحف ابی بن کعب• ترتیب مصحف عبدالله بن عباس، ترتیب سوره‌ها در مصحف ابن عباس• ترتیب مصحف عبدالله بن مسعود، ترتیب سوره‌ها در مصحف ابن مسعود

ترتیب نزول

فهرست سوره‌های قرآن:

ایت‌الله

آیَتُ اللّه، یا آیة الله به معنای نشانه خداوند، عنوانی عام برای نشان دادن جایگاه علمی فقیهان طراز اول و دوم شیعه از اوایل قرن چهاردهم است.

ایرانیان

نام حکومت

سوره روم

سوره روم به خاطر خبر دادن از غیب، در مورد شکست‌خوردن ایرانیان در جنگ با رومیان، «روم» نامیده شده است. منظور از روم در آیه یعنی «امپراطوری بیزانس» که برشام وفلسطین تسلّط داشته در بعضی از قبایل جزیرة العرب هم نفوذ وقدرتی به هم رسانیده بود.

چهارمین

ابوالحسن علی بن محمد سَمُری چهارمین و آخرین نایب از نوّاب خاص امام زمان(ع) است، که بعد از حسین بن روح نوبختی، عهده‌دار مقام «‌نیابت‌» گردید. مکاتبات وی با امام حسن عسکری(ع)، نشانگر این است که وی از اصحاب آن حضرت هم بوده است.

افرینش

آنچه در این مقاله بدان توجه خواهیم کرد، چگونگی شکل‌گیری طبیعت در ابتدای خلقت است و اینکه خداوند طبیعت را از چه خلق کرده است می باشد. حضرت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه به تفضیل به این موضوع پرداخته، که در ادامه بدان خواهیم پرداخت.

اختلاف

اختلاف ضد اتفاق است.

بازگشت

بازگشت، اصطلاحی در طریقه نقشبندی است.

پیروزی

موفقیت در نبرد و شکست دشمن به یاری خداوند را پیروزی گویند.

تفسیر

تفسیر از دانش‌های مرتبط با قرآن کریم است که تعریف‌های متعددی از آن ارائه شده، مانند «بيان معانى آيات قرآنى و كشف مقاصد و مداليل آن». واژه تفسیر همچنین برای اشاره به کتاب‌های حاوی تفسیر قرآن به کار می‌رود.

ترتیب

ترتیب به معنای قرار دادن چیزهایی که بین آنها نسبت تقدیم و تأخیر وجود دارد در جای خود است. در فقه اسلامی، رعایت ترتیب در اجزای اعمالی مثل وضو، غسل، نماز و حج واجب است. درباره ترتیب در کتاب‌های فقهی در باب‌های طهارت، نماز، حج، کفّارات، ارث و دیات سخن رفته است.

تسبیح

تَسْبیح، پاک و منزه دانستن خدا از آنچه شایسته او نیست؛ یاد کردن خداوند به پاکی.

تلاوت

تَلاوَت، به معنای خواندن قرآن و اندیشیدن در معانی آن است. مادّۀ تلاوت فقط یک بار در قرآن کریم آمده، اما مشتقات آن بیش از پنجاه بار به کار رفته است. در بسیاری از احادیث پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار بر تلاوت قرآن تأکید شده است. در حدیثی نبوی آمده است که تلاوت قرآن، نور و مایه برکت و وسعت روزی است. تلاوت قرآن آدابی دارد. از آداب ظاهری آن وضو گرفتن خواند با صوت نیکو و از آداب باطنی آن، اخلاص، خشوع و تدبر در آیات است.

توحید

توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 

تبیین

بیان به معنای رافعِ ابهام یا اجمال یک شیء است. اجمال و بیان به بحثی اصولی پیرامون مبهم و مبیّن اطلاق می‌شود و از مباحث علم اصول است.

تربیت

تربیت یعنی پرورش در جهت رشد و کمال.

جبران

جبران و تدارک کردن را تلافی گویند و از آن در باب صلات سخن گفته شده است.

افراد

حج افراد از اقسام حج است. از این عنوان در باب حج سخن گفته‌اند.

افاقی

آفاقی، اصطلاح فقهی مربوط به حج (منسوب به آفاق ، جمع افق : آنچه از اطراف زمین ظاهر است) به معنی کسانی که از خارج مواقیت به حرم آیند و احکام آن در باب حج آمده است.

خوردن

يکي از موضوعاتي که در فقه از احکام آن صحبت شده ،‌خوردن مي باشد.

اسمان

آسمان در مقابل و بالای زمین قرار دارد و از آن با کلمه سماء نیز یاد می شود.

شناخت

شناخت مجموع حالت‌ها و فرآیندهای روانی مانند تفکر، استدلال، درک و تولید زبان، دریافت حواس پنجگانه، آموزش، آگاهی، احساسات و… می‌باشد.

فضیلت

فضیلت، شرف و برتری ؛ مقابل نقیصه است.

زوجیت

پیوند برآمده از عقد نکاح که بین زن و شوهر ایجاد می‌شود را زوجیّت گویند. از احکام آن به تفصیل در باب نکاح و به مناسبت در دیگر بابها همچون طهارت، صوم، حج، تجارت، هبه، طلاق، یمین، نذر، ارث و قضاء سخن گفته‏اند.

نکوهش

سرزنش سخن ‌توبیخ آمیز گفتن به کسى و بازخواست کردن او در برابر لغزشى است که از او سر زده است. سرزنش‌ از الفاظی است که در فقه کاربرد دارد.

هدایت

هدایت، شناختن درست و صحیح هدف ، انتخاب راه و طریق صحیح برای رسیدن به هدف و پایداری در مسیر است.

نزول

یکی از مباحث مهم در حوزه قرآن‌شناسی، بحث از نزول قرآن و چگونگی آن است که از دیر زمان تاکنون مورد توجه دانشمندان، مفسران و پژوهشگران حوزه قرآن قرار داشته است

خلقت

آنچه در این مقاله بدان توجه خواهیم کرد، چگونگی شکل‌گیری طبیعت در ابتدای خلقت است و اینکه خداوند طبیعت را از چه خلق کرده است می باشد. حضرت علی (علیه السلام) در نهج البلاغه به تفضیل به این موضوع پرداخته، که در ادامه بدان خواهیم پرداخت.

زمین

زمین جایی است که همه موجودات زنده روی آن زندگی می کنند.

مصحف

مُصْحَف، واژه ای عربی، به معنای نوشته‌هایی است که در یک مجلد جای گرفته است. مصحف به معنای کتاب و کتاب آسمانی به کار می رود. مصحف همچنین از نام های قرآن است. در ادبیات فارسی نیز مصحف‌ گاه مترادف با قرآن به کار رفته است. در فرهنگ و هنر اسلامی، مراد از مصحف یاقوت، قرآن به خط یاقوت (خوشنویس قرن ۷ق) است، و مراد از مصحف امام، قرآن و مصحفی است که به نام عثمان معروف است.[۱]

حسنه

واژه حسنه در دو معنی متفاوت استعمال شده:۱. حَسَنِه به معنی عمل صالح۲. حَسَنِه به معنی حدیث حسن

خاطر

خواطر (جمع‌ خاطر)، اصطلاحی‌ در تصوف ‌ و عرفان ‌، به‌ معنای‌ اندیشه‌ و خطابی‌ که‌ به‌ سرعت‌ بر دلِ سالک ‌ می‌گذرد بدون‌ اینکه‌ خود او اراده ‌ کرده‌ باشد، هرچند قدرت ‌ دفع ‌ آن‌ را از دل ‌ دارد.

سوره

سوره در اصطلاح قطعه ای از قرآن است که از انسجام محتوایی برخوردار بوده و دارای مطلع و مقطع است. قرآن کریم ۱۱۴ سوره دارد که اول آن فاتحه و آخر آن سوره ناس است.

ایات

آیه، عبارت، جمله یا جملات تشکیل‌دهنده قرآن که با ترتیب خاصی از یکدیگر تفکیک شده‌اند و سوره‌های قرآن را به وجود آورده‌اند. در قرآن کریم، کلمه آیه به همین معنا استفاده شده و آیات قرآن، «‌بیّنات‌» یعنی آشکار و واضح دانسته شده‌اند.

جزء

جزء یکی از معیارهای تقسیم قرآن. هر جزء معادل یک سی‌ام قرآن کریم و تقریباً معادل بیست صفحه از آن به خط عثمان طه است. هر جزء به چهار حزب و هر حزب به چهار ربع حزب تقسیم می‌شود. جزء سی‌ام با داشتن ۳۷ سوره بیشترین تعداد سوره را دارا است. در برخی فرهنگ‌ها، جزء‌های قرآنی را به نام شماره آن جزء یا به نام کلمه آغازکننده جزء می‌خوانند.

مکی

سوره‌های مکی و مدنی، تعبیری است در علوم قرآنی و برخی رشته‌های مطالعات اسلامی که مراد از آن، دو دسته سوره‌های قرآن است که به اعتبار محل نزول دسته‌بندی شده‌اند. مکه و مدینه محل نزول آیات قرآن کریم بوده‌اند و شناخت آیات نازل شده در این دو شهر از دغدغه‌های مسلمانان از قرون نخستین تا امروز بوده و موجب پدید آمدن دانشی به نام «علم المکی و المدنی» شده است. اینکه آیات و سوره‌های مکی و مدنی کدام‌اند، چه معیارها و سنجه‌هایی برای تمایز نهادن میان دو دوره نزول وجود دارد و ویژگی‌های آیات مکی و مدنی چیست، از مهم‌ترین مسائل این دانش به شمار می‌آیند که به اعتقاد دانشمندان علوم قرآنی، تحصیل آن از شریف‌ترین و پرفایده‌ترین علوم قرآنی است.

خبر

خبر به دو معنای مقابل انشاء و حدیث آمده است. از عنوان یاد شده در فقه، در بابهایی نظیر اجتهاد و تقلید، طهارت و صلات و در اصول فقه، بحث تعادل و تراجیح، سخن گفته‌اند.

روم

روم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره روم، سى‌امین سوره قرآن کریم• سرزمین روم، در منابع عربی و اسلامی قدیم، سرزمین‌های آسیای صغیر

سلم

سلم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • آیه سلم، یا «آیه صلح» آیه ۶۱ سوره انفال• بیع سلم، یا بیع سلف، به معنای معامله‌ی کالای مدّت‌دار به بهای نقد• سلم (آشتی)، به معنای صلح و آشتی و تأکید شده در قرآن کریم

وجه

پول، مبلغ صورت، چهره شيوه، طريق

شب

شب زمان بین غروب آفتاب تا طلوع فجر صادق و مقابل روز هست؛ و از احکام آن در بابهای زیادی نظیر طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، جهاد، نکاح، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.