آیا کلمه "شی‌ءٍ قدیر" بعد از کسره قرار گرفت ترقیق می‌شود؟
حرف "رأ" دو صفت تفخیم و ترقیق دارد که هر کدام شرایط خاصی دارند: شرایط تفخیم "رأ" الف‌: رأ متحرکه‌: 1. رأ مفتوحه‌، مانند: رَب‌ِّ ذومرَّة‌ 2. رأ مضمومه‌، مانند: رُحمأُ رُوح‌ ب‌: رأ ساکنه‌ 1. رأ ساکنه ما قبل مفتوح‌، مانند: یَرضی القَمَر 2. رأ ساکنه ما قبل مضموم‌; مانند: قُربان دُسُر. 3. رأ ساکنه ما قبل‌، ساکن‌، ما قبل‌، مفتوح‌; مانند: الفَجر عَشر 4. رأ ساکنه ما قبل‌، ساکن‌، ما قبل‌، مضموم‌; مانند: عُسر یُسر 5. رأ ساکنه ما قبل الف مدی‌; مانند نَار اَبصَار 6. رأ ساکنه ما قبل واو مدی‌; مانند: نُور غَفُور استثنأ اگر در حالت سوم‌، حرف ساکن قبل از رأ ساکنه‌، حرف یأ باشد، دراین صورت حرف "رأ" به جای تفخیم‌، ترقیق می‌شود. مانند; خَیر سَیر شرایط ترقیق "رأ" الف‌: رأ متحرکه‌ 1. رأ مکسوره‌، مانند: رجال اَرِنا ب‌: رأ ساکنه‌: 1. رأ ساکنه ما قبل‌; مکسور مانند: الاِرْبَه عَسِرْ 2. رأ ساکنه ما قبل‌، ساکن‌، ما قبل‌، مکسور; مانند: ذِکْرْ سِحْرْ 3. رأ ساکنه ما قبل‌، یأ مدی‌; مانند: قدیرْ یَسیرْ استثنائات‌ 1. رأ ساکنه ما قبل‌، مکسور که بعد از آن "حرف مستعلیه‌" بیاید، تفخیم می‌شود; البته مشروط به این که در یک کلمه قرار گیرند. مانند، مِرْصَادْ، قِرْطَاس‌. 2. رأ ساکنه ما قبل‌، مکسور که بعد از همزه وصل بیاید نیز تفخیم می‌شود مانند: إرْتبتم إرْجعُون‌.(حلیة‌القرآن‌، سیدمحسن موسوی بلده‌، سطح 2، ص 70، سازمان تبلیغات اسلامی‌.) از نکات پیشین معلوم می‌شود که "رأ" در کلمه "قدیر" ترقیق می‌شود. eporsesh.com
عنوان سوال:

آیا کلمه "شی‌ءٍ قدیر" بعد از کسره قرار گرفت ترقیق می‌شود؟


پاسخ:

حرف "رأ" دو صفت تفخیم و ترقیق دارد که هر کدام شرایط خاصی دارند:
شرایط تفخیم "رأ"
الف‌: رأ متحرکه‌:
1. رأ مفتوحه‌، مانند: رَب‌ِّ ذومرَّة‌
2. رأ مضمومه‌، مانند: رُحمأُ رُوح‌
ب‌: رأ ساکنه‌
1. رأ ساکنه ما قبل مفتوح‌، مانند: یَرضی القَمَر
2. رأ ساکنه ما قبل مضموم‌; مانند: قُربان دُسُر.
3. رأ ساکنه ما قبل‌، ساکن‌، ما قبل‌، مفتوح‌; مانند: الفَجر عَشر
4. رأ ساکنه ما قبل‌، ساکن‌، ما قبل‌، مضموم‌; مانند: عُسر یُسر
5. رأ ساکنه ما قبل الف مدی‌; مانند نَار اَبصَار
6. رأ ساکنه ما قبل واو مدی‌; مانند: نُور غَفُور
استثنأ
اگر در حالت سوم‌، حرف ساکن قبل از رأ ساکنه‌، حرف یأ باشد، دراین صورت حرف "رأ" به جای تفخیم‌، ترقیق می‌شود.
مانند; خَیر سَیر
شرایط ترقیق "رأ"
الف‌: رأ متحرکه‌
1. رأ مکسوره‌، مانند: رجال اَرِنا
ب‌: رأ ساکنه‌:
1. رأ ساکنه ما قبل‌; مکسور مانند: الاِرْبَه عَسِرْ
2. رأ ساکنه ما قبل‌، ساکن‌، ما قبل‌، مکسور; مانند: ذِکْرْ سِحْرْ
3. رأ ساکنه ما قبل‌، یأ مدی‌; مانند: قدیرْ یَسیرْ
استثنائات‌
1. رأ ساکنه ما قبل‌، مکسور که بعد از آن "حرف مستعلیه‌" بیاید، تفخیم می‌شود; البته مشروط به این که در یک کلمه قرار گیرند. مانند، مِرْصَادْ، قِرْطَاس‌.
2. رأ ساکنه ما قبل‌، مکسور که بعد از همزه وصل بیاید نیز تفخیم می‌شود مانند: إرْتبتم إرْجعُون‌.(حلیة‌القرآن‌، سیدمحسن موسوی بلده‌، سطح 2، ص 70، سازمان تبلیغات اسلامی‌.)
از نکات پیشین معلوم می‌شود که "رأ" در کلمه "قدیر" ترقیق می‌شود.
eporsesh.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین