این که چرا کلمة "ملک" در برخی جاهای قرآن، (مانند: حمد،4) "مَالِک" و در جاهای دیگر، (مانند: ناس،2) "مَلِک" خوانده میشود، از دو جهت قابل بررسی است: 1. از جهت لفظی 2. از جهت معنا و مفهوم از جهت لفظی، قرّأ سبعه و عموم مسلمانان، در سورة ناس، به صورت "مَلِک الناس" میخوانند; ولی در سورة حمد اختلافی است; برخی "مَلِک یوم الدین"; و برخی دیگر "مَالِک یوم الدین" قرائت نمودهاند. در قرائت الفاظ قرآن کریم، ما تابع قرائت صحیح، یعنی قرائت عموم مسلمانان که نسل به نسل به ما رسیده، و مطابق با قرائت حفص از عاصم است، میباشیم.( ر.ک: تاریخ قرآن، آیت اللّه معرفت، ص 152 153، نشر سمت) قرائت معروف بین مسلمانان، یعنی قرائت حفص از عاصم در سورة حمد به صورت "مَالِک یوم الدین"، و در سورة ناس، "مَلِک الناس" میباشد; لذا ما هم همان گونه میخوانیم، و آن را درستتر میدانیم. اما از جهت معنا; واژه "مَلِک" و "مَالِک"، هر دو از اسمای حسنای الهی; و دربارة خداوند به یک معنا، یعنی حاکم، حکمران، صاحب حکومت و متصرّف (تصرف کننده) میباشد.( ر.ک: قاموس قرآن، سیدعلی اکبر قرشی، ج 6، ص 274، دارالکتب الاسلامیه / مجمع البحرین، الطریحی، ج 4، ص 229، واژه "ملک"، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ) اما موارد کاربرد آن دو متفاوت است; برخی از دانشمندان گفتهاند در واژة "مَلِک" ]صفت مشبهه[ نظر به جهت ثبوت مالکیت; و در واژه "مَالِک" نظر به جهت قیام صفتِ مالکیت به خداوند است. بنابراین "مَلِک" در مواردی به کار میرود که نظر به مطلق مالکیت ثابت، است، مانند: "هو الملک القدوس" (حشر، 23)، "فتعالی اللّه الملک الحق" (مؤمنون، 116)، "مَلِک الناس" (ناس، 2) اما "مَالِک" در مواردی به کار میرود که تنها نظر به قیام مالکیت به او ]که معنای اسم فاعلی[ است دارد، مانند "مَالِک یوم الدین" (حمد، 4)، "قل اللهم مَالِک الملک" (آل عمران، 26).( ر.ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن المصطفوی، ج 11، ص 172، نشر وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی. ) آنچه گفته شد در صورتی است که این دو واژه در مورد خداوند به کار روند، اما اگر این دو واژه در مورد انسان ها استعمال شوند، از جهت معنا با یکدیگر متفاوتند; آن چه در حیطه و اختیار "مَلِک" است، بیشتر از "مَالِک" میباشد، و قدرت و استیلای "مَلِک" از "مَالِک" بیشتر است; لذا "مَلِک" اعم از "مَالِک" است.( مجمع البحرین، همان. ) جهت آگاهی بیشتر در این مورد به "چهارده روایت در قرائت قرآن مجید، دکتر محمد جواد شریعت، ص 43 46، نشر معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی" مراجعه فرمایید. eporsesh.com
چرا کلمه "ملک"، در سوره حمد "مَالِک"، و در سورة ناس "مَلِک" تلفّظ میشود؟ کدام درستتر است چرا؟
این که چرا کلمة "ملک" در برخی جاهای قرآن، (مانند: حمد،4) "مَالِک" و در جاهای دیگر، (مانند: ناس،2) "مَلِک" خوانده میشود، از دو جهت قابل بررسی است: 1. از جهت لفظی 2. از جهت معنا و مفهوم
از جهت لفظی، قرّأ سبعه و عموم مسلمانان، در سورة ناس، به صورت "مَلِک الناس" میخوانند; ولی در سورة حمد اختلافی است; برخی "مَلِک یوم الدین"; و برخی دیگر "مَالِک یوم الدین" قرائت نمودهاند. در قرائت الفاظ قرآن کریم، ما تابع قرائت صحیح، یعنی قرائت عموم مسلمانان که نسل به نسل به ما رسیده، و مطابق با قرائت حفص از عاصم است، میباشیم.( ر.ک: تاریخ قرآن، آیت اللّه معرفت، ص 152 153، نشر سمت)
قرائت معروف بین مسلمانان، یعنی قرائت حفص از عاصم در سورة حمد به صورت "مَالِک یوم الدین"، و در سورة ناس، "مَلِک الناس" میباشد; لذا ما هم همان گونه میخوانیم، و آن را درستتر میدانیم.
اما از جهت معنا; واژه "مَلِک" و "مَالِک"، هر دو از اسمای حسنای الهی; و دربارة خداوند به یک معنا، یعنی حاکم، حکمران، صاحب حکومت و متصرّف (تصرف کننده) میباشد.( ر.ک: قاموس قرآن، سیدعلی اکبر قرشی، ج 6، ص 274، دارالکتب الاسلامیه / مجمع البحرین، الطریحی، ج 4، ص 229، واژه "ملک"، دفتر نشر فرهنگ اسلامی. ) اما موارد کاربرد آن دو متفاوت است; برخی از دانشمندان گفتهاند در واژة "مَلِک" ]صفت مشبهه[ نظر به جهت ثبوت مالکیت; و در واژه "مَالِک" نظر به جهت قیام صفتِ مالکیت به خداوند است.
بنابراین "مَلِک" در مواردی به کار میرود که نظر به مطلق مالکیت ثابت، است، مانند: "هو الملک القدوس" (حشر، 23)، "فتعالی اللّه الملک الحق" (مؤمنون، 116)، "مَلِک الناس" (ناس، 2) اما "مَالِک" در مواردی به کار میرود که تنها نظر به قیام مالکیت به او ]که معنای اسم فاعلی[ است دارد، مانند "مَالِک یوم الدین" (حمد، 4)، "قل اللهم مَالِک الملک" (آل عمران، 26).( ر.ک: التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن المصطفوی، ج 11، ص 172، نشر وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی. ) آنچه گفته شد در صورتی است که این دو واژه در مورد خداوند به کار روند، اما اگر این دو واژه در مورد انسان ها استعمال شوند، از جهت معنا با یکدیگر متفاوتند; آن چه در حیطه و اختیار "مَلِک" است، بیشتر از "مَالِک" میباشد، و قدرت و استیلای "مَلِک" از "مَالِک" بیشتر است; لذا "مَلِک" اعم از "مَالِک" است.( مجمع البحرین، همان. )
جهت آگاهی بیشتر در این مورد به "چهارده روایت در قرائت قرآن مجید، دکتر محمد جواد شریعت، ص 43 46، نشر معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی" مراجعه فرمایید.
eporsesh.com
- [سایر] منظور از سوره "مُلک" در قرآن چیست؟ لطفاً توضیح کامل دهید.
- [سایر] چرا در آیه 10 سوره فتح "بما عاهدوا علیه الله "کلمه علیه مضموم شده است ؟
- [سایر] معنای لغوی کلمه "الله" چیست؟
- [سایر] حرف "اً" در کلمة "کفواً" به چه معناست؟
- [سایر] نکتههای اخلاقی سوره ناس چیست؟
- [سایر] معرفی اجمالی از سوره ناس ارایه نمایید.
- [سایر] آیا کلمه "شیءٍ قدیر" بعد از کسره قرار گرفت ترقیق میشود؟
- [سایر] چرا در کلمة "یا أللّه" همزة وصل ساقط نمیشود؟
- [سایر] معنای کلمة "قرآن" چیست؟ و چه کسی این نام را بر قرآن گذاشته است؟
- [سایر] چگونه کلمه "انفسنا " در آیه مباهله بر امیر مؤمنان (ع) دلالت می کند ؟
- [آیت الله اردبیلی] در رکعت اوّل و دوم نمازهای واجب شبانهروزی، انسان باید نخست سوره حمد و بعد از آن بنابر احتیاط یک سوره کامل بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .کسی که نمی تواند تسبیحات را صحیح ادا کند , باید در رکعت سوم و چهارم سوره حمد را بخواند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] هرگاه کلمه یا تلفظ آیه یا ذکری را صحیح می دانسته و مدتی در نمازها خوانده وبعد می فهمد غلط بوده، نمازش اعاده ندارد، هرچند احتیاط مستحب اعاده یا قضای آن است.
- [آیت الله بهجت] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، انسان باید اول سوره حمد و بعد از آن بنابر احتیاط در صورتی که میداند یا میتواند یاد بگیرد، یک سوره تمام بخواند. و بنابر اظهر اگر سوره ضُحی را میخواند باید سوره (الم نشرح) را هم به دنبال آن بخواند و اگر سوره فیل را خواند سوره قریش را هم بخواند.
- [آیت الله جوادی آملی] .بر نمازگزار مرد واجب است عمداً هیچ کلمه یا حرف حمد و سوره رکعت اول و دوم نماز های صبح و مغرب و عشاء را آهسته نخواند , به صورتی که حرف آخر هیچ کلمه ای عمداً آهسته ادا نشود ; همچنین واجب است که عمداً هیچ کلمه یا حرف حمد و سورهّ نماز های ظهر و عصر بلند ادا نشود.
- [آیت الله اردبیلی] کسی که نمیتواند تسبیحات اربعه را یاد بگیرد یا درست بخواند، باید در رکعت سوم و چهارم سوره حمد را بخواند.
- [امام خمینی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید نیت آن را به زبان نیاورد، و احتیاط واجب آن است که سوره حمد و "بسم الله" آن را هم آهسته بگوید.
- [آیت الله اردبیلی] نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و نباید نیّت آن را به زبان آورند و احتیاط واجب آن است که سوره (حمد) و حتی (بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم) آن را نیز آهسته بخوانند.
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اوّل و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را بخواندن. و باید توجّه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضّحی) و (الم نشرح).
- [آیت الله مکارم شیرازی] در رکعت اول و دوم نمازهای واجب روزانه باید بعد از تکبیرة الاحرام سوره حمد را قرائت کند و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سوره تمام از قرآن مجید را و خواندن یک یا چند آیه کافی نیست. و باید توجه داشت که سوره (فیل) و (ایلاف) یک سوره حساب می شود و همچنین سوره (والضحی) و (الم نشرح).