ارزیابی آیات و سور قرآن از جهت قرائت و تجوید اولاً از آن جا که بخش مهم از آن به مخاطب باز می‌گردد، نادرست و غیرممکن است؛ زیرا توانائی‌های مخاطبان قرآن در زمینه قرائت و تجوید بسیار متفاوت است و حتی در یک واژه ممکن است در مخاطبان مختلف، ارزیابی متفاوتی داشته باشد، ممکن است شخصی فارس زبان برخی حروف را به دشواری ادا کند: مانند "ط" یا "ظ" و در نتیجه سوره‌ای که این حروف در آن بیشتر به کار رفته برای او دشوارتر است؛ همین طور کسی که برای مثال، تلفظ کلمات طولانی و یا تشدیدهای مکرر برای او دشوار باشد، طبیعی است آیاتی که در آنها از این گونه ترکیب‌ها به کار رفته، برای او دشوارتر است، بنابراین، نمی‌توان ارزیابی مشخصی ارائه نمود.
از سوی دیگر، الفاظ و حروف قرآن و ترکیب‌ها معمولاً تکراری است؛ به دیگر سخن کلمات از تعداد محدودی حروف به وجود می‌آیند و معمولاً در همه قرآن سطحی یکسان دیده میشود. قواعد تجویدی نیز محدود است که معمولاً در همة سوره‌ها تکرار شده‌اند (البته نسبت به شمار آیات آنها). و اگر کسی با آنها آشنا باشد، محل کاربرد آنها برای او تأثیر ندارد.
گذشته از مطالب یاد شده، قرآن از بالاترین حد فصاحت برخوردار است و یکی از ویژگی‌های واژه‌ها و ترکیب‌های فصیح، خوش خوان بودن آن‌هاست؛ در نتیجه اگر مشکلی نیز در تلفظ احساس شود، عیب از ساختار واژه نیست، بلکه مشکل در خود مخاطب است که به دلیلی مانند ناآشنایی به زبان عربی، در انتقال به سبک تلفظ با مشکل روبه رو میشود و البته این مشکل‌ها با کمی روخوانی و مداومت بر آن و استفاده از قرائت استادان، حضوری یا با استفاده از نوار آنها، برطرف میشود.
به طور کلّی می‌توان سخت‌ترین سوره‌ها را قرائت و تجوید بر دو ملاک تقسیم کرد:
الف سختی از جهت وقف و ابتدا
ب سختی از جهت مخارج و صفات حروف
شایسته است پرسشگر گرامی خود به بازشناسی سوره‌ها بر این دو اساس اقدام نماید.
امّا برای راهنمایی بیشتر به دقت نظر در قرائت قاریان مسابقات کشوری و بین‌المللی در جمهوری اسلامی ایران فرامی‌خوانیم که دو ملاک یاد شدة بالا در قرائت‌های آنان لحاظ شده است.
eporsesh.com
