چرا در آیه 21 سوره مبارکه نبأ، از جهنّم به عنوان "کمینگاه‌" نام برده شده است‌؟
در قرآن کریم‌، برای جهنّم و آتش و عذاب در آن‌، نام‌ها و تعبیرهای گوناگونی به کار رفته است که هر یک از آن‌ها به نوعی حکایت از فرجام بد دوزخیان دارد. یکی از نام‌های جهنّم‌، "مرصاد" است که به معنی جایگاهی است که در آن کمین می‌کنند و انتظار می‌کشند". مفسرین در حکمت این نام‌گذاری وجوهی را بیان داشته‌اند، از جمله این که‌: در جهنّم‌، فرشتگان عذاب الهی در کمین طغیان‌گران می‌باشند; زیرا طبق آیة 71 سوره مریم‌، که خداوند می‌فرماید: "وَ إِن مِّنکُم‌ْ إِلآ وَارِدُهَا کَان‌َ عَلَی‌َ رَبِّکَ حَتْمًا مَّقْضِیًّا" و همه شما ]بدون استثنأ[ وارد جهنّم می‌شوید; این امری است حتمی و قطعی بر پروردگارت‌." همة انسان‌ها، اعم از نیکوکار و بدکردار، از کنار یا بالای دوزخ عبور می‌کنند و در این گذرگاه عمومی و همگانی‌، فرشتگان عذاب در کمینند تا دوزخیان را بربایند و در جهنّم بکشانند. وجه دیگر این که‌، خود دوزخ در کمین آن‌ها قرار دارد و هر کدام از طغیان‌گران به آن نزدیک شوند، آنها را به سوی خود می‌کشاند و در کام خود فرو می‌برد. وجه دیگری را که می‌توان گفت این است که تعبیر کمینگاه برای جهنّم‌، تعبیری است کنائی که کنایه از غفلت و عدم توجه جهنمیان‌، نسبت به عواقب کارشان بوده و از جهتی نیز حکایت از مراقبت و تحت‌نظر بودن آنان دارد که همین امر، موجب گرفتاری آن‌ها می‌شود. به هر جهت جهنّم به خاطر شدّت غضب و خشمش نسبت به دشمنان خداوند متعال‌، در انتظار و کمین آنان است و در واقع خود خداوند متعال‌، مترصّد و منتظر حقیقی برای عذاب کفّار است‌; می‌فرماید: "إِن‌َّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ ;(فجر،14) به یقین‌، پروردگار تو در کمینگاه ]ستمگران‌[ است‌."(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 26، ص 39، دارالکتب الاسلامیة / ترجمه تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی‌، ج 20، ص 429، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی‌.) eporsesh.com
عنوان سوال:

چرا در آیه 21 سوره مبارکه نبأ، از جهنّم به عنوان "کمینگاه‌" نام برده شده است‌؟


پاسخ:

در قرآن کریم‌، برای جهنّم و آتش و عذاب در آن‌، نام‌ها و تعبیرهای گوناگونی به کار رفته است که هر یک از آن‌ها به نوعی حکایت از فرجام بد دوزخیان دارد. یکی از نام‌های جهنّم‌، "مرصاد" است که به معنی جایگاهی است که در آن کمین می‌کنند و انتظار می‌کشند". مفسرین در حکمت این نام‌گذاری وجوهی را بیان داشته‌اند، از جمله این که‌: در جهنّم‌، فرشتگان عذاب الهی در کمین طغیان‌گران می‌باشند; زیرا طبق آیة 71 سوره مریم‌، که خداوند می‌فرماید: "وَ إِن مِّنکُم‌ْ إِلآ وَارِدُهَا کَان‌َ عَلَی‌َ رَبِّکَ حَتْمًا مَّقْضِیًّا" و همه شما ]بدون استثنأ[ وارد جهنّم می‌شوید; این امری است حتمی و قطعی بر پروردگارت‌." همة انسان‌ها، اعم از نیکوکار و بدکردار، از کنار یا بالای دوزخ عبور می‌کنند و در این گذرگاه عمومی و همگانی‌، فرشتگان عذاب در کمینند تا دوزخیان را بربایند و در جهنّم بکشانند.
وجه دیگر این که‌، خود دوزخ در کمین آن‌ها قرار دارد و هر کدام از طغیان‌گران به آن نزدیک شوند، آنها را به سوی خود می‌کشاند و در کام خود فرو می‌برد.
وجه دیگری را که می‌توان گفت این است که تعبیر کمینگاه برای جهنّم‌، تعبیری است کنائی که کنایه از غفلت و عدم توجه جهنمیان‌، نسبت به عواقب کارشان بوده و از جهتی نیز حکایت از مراقبت و تحت‌نظر بودن آنان دارد که همین امر، موجب گرفتاری آن‌ها می‌شود.
به هر جهت جهنّم به خاطر شدّت غضب و خشمش نسبت به دشمنان خداوند متعال‌، در انتظار و کمین آنان است و در واقع خود خداوند متعال‌، مترصّد و منتظر حقیقی برای عذاب کفّار است‌; می‌فرماید: "إِن‌َّ رَبَّکَ لَبِالْمِرْصَادِ ;(فجر،14) به یقین‌، پروردگار تو در کمینگاه ]ستمگران‌[ است‌."(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 26، ص 39، دارالکتب الاسلامیة / ترجمه تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی‌، ج 20، ص 429، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی‌.)
eporsesh.com





1396@ - موتور جستجوی پرسش و پاسخ امین