قرآن طی دو دوره بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) نازل شده یکی بصورت یکجا و دفعی که تمام قرآن بصورت اجمالی بر قلب پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم)نازل شد و آن در ماه مبارک رمضان بوده "شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن..." (بقره، 185) و دیگری نزول تدریجی و تفصیلی که طی 23 سال آیات قرآن از ابتدأ تا انتهأ در زمانها و مکانهای مختلف بر پیامبر نازل شدند(المیزان، علامه طباطبایی، ج 2، ص 16، نشر اعلمی، بیروت.) برای آشنایی بیشتر میتوان به کتاب "علوم قرآن، محمدباقر سعیدی روشن" مراجعه نمود. سورهها و آیههای قرآن کریم در مناسبتها و پیش آمدهای مختلف طی 23 سال بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم)نازل شده است. نزول قرآن مجید، در برخی سورهها آیه به آیه بوده و حتی ممکن بود بین آیههای یک سوره بیش از یک سال فاصله بیفتد و در برخی دیگر، مانند غالب سورههای کوچک، همچون حمد، توحید، و... به طور کامل و یک جا نازل شده است. از مجموع اسناد و مدارک و روایات، چنین استفاده میشود که ترتیب و تنظیم آیات در سورههای قرآن و همچنین تعیین فواصل آیات، که هر آیه تا کجا ادامه دارد، امری توقیفی و بر اساس وحی و دستور پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) صورت گرفته است، و در این زمینه نیز روایاتی نقل شده که پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) به کاتبان قرآن دستور میداده تا فلان آیه را بعد از فلان آیه در فلان سوره قرار دهند.(ر.ک: پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، سیدمحمدباقر حجتی، ص 6670، دفتر نشر فرهنگ اسلامی تاریخ قرآن کریم، آیتالله معرفت، ص 8182، نشر سمت.) در مورد تشکیل یک سوره کامل، در روایتی از امام صادق(علیه السلام) آمده است که فرمود: هر گاه خداوند متعال سورهای را نازل میکرد، "بسمالله..." افتتاح آن بود و در پایان آن، "بسمالله..." سوره دیگری بود.(تفسیر عیاشی، ج 1، ص 19، مکتبةالعلمیة الاسلامیة.) eporsesh.com
قرآن طی دو دوره بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) نازل شده یکی بصورت یکجا و دفعی که تمام قرآن بصورت اجمالی بر قلب پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم)نازل شد و آن در ماه مبارک رمضان بوده "شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن..." (بقره، 185) و دیگری نزول تدریجی و تفصیلی که طی 23 سال آیات قرآن از ابتدأ تا انتهأ در زمانها و مکانهای مختلف بر پیامبر نازل شدند(المیزان، علامه طباطبایی، ج 2، ص 16، نشر اعلمی، بیروت.) برای آشنایی بیشتر میتوان به کتاب "علوم قرآن، محمدباقر سعیدی روشن" مراجعه نمود.
سورهها و آیههای قرآن کریم در مناسبتها و پیش آمدهای مختلف طی 23 سال بر پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم)نازل شده است. نزول قرآن مجید، در برخی سورهها آیه به آیه بوده و حتی ممکن بود بین آیههای یک سوره بیش از یک سال فاصله بیفتد و در برخی دیگر، مانند غالب سورههای کوچک، همچون حمد، توحید، و... به طور کامل و یک جا نازل شده است. از مجموع اسناد و مدارک و روایات، چنین استفاده میشود که ترتیب و تنظیم آیات در سورههای قرآن و همچنین تعیین فواصل آیات، که هر آیه تا کجا ادامه دارد، امری توقیفی و بر اساس وحی و دستور پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) صورت گرفته است، و در این زمینه نیز روایاتی نقل شده که پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) به کاتبان قرآن دستور میداده تا فلان آیه را بعد از فلان آیه در فلان سوره قرار دهند.(ر.ک: پژوهشی در تاریخ قرآن کریم، سیدمحمدباقر حجتی، ص 6670، دفتر نشر فرهنگ اسلامی تاریخ قرآن کریم، آیتالله معرفت، ص 8182، نشر سمت.)
در مورد تشکیل یک سوره کامل، در روایتی از امام صادق(علیه السلام) آمده است که فرمود: هر گاه خداوند متعال سورهای را نازل میکرد، "بسمالله..." افتتاح آن بود و در پایان آن، "بسمالله..." سوره دیگری بود.(تفسیر عیاشی، ج 1، ص 19، مکتبةالعلمیة الاسلامیة.)
eporsesh.com
- [سایر] چرا قرآن به ترتیب نزول سورهها در دست مردم نیست؟
- [سایر] چرا ترتیب آیات قرآن کریم به ترتیب نزول نیست ؟
- [سایر] ترتیب نزول قرآن به چه صورت بوده است؟
- [سایر] ارتباط نزول تدریجی با ترتیب نزول چیست؟
- [سایر] چرا ترتیب فعلی سور و آیات قرآن کریم به ترتیب نزول آنها نیست؟
- [سایر] ترتیب نزول آیات و سوره ها به چه صورت بوده است؟
- [سایر] رابطه ترتیب سوره ها و آیات با ترتیب نزول آنها چیست؟
- [سایر] ترتیب نزول سوره های قرآنی چگونه بوده و چه کسی آنها را به صورت کنونی مرتب قرار داده است؟
- [سایر] سورههای قرآن به چه ترتیبی در کتاب قرآن چیده شدهاند؟ و اگر ترتیبی ندارند چرا؟
- [سایر] دلیل مکّی و مدنی بودن آیات قرآن چیست؛ چند سوره از قرآن مکّی و چند سوره مدنی است؟
- [آیت الله خوئی] اگر بر جایی از بدن، آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، و چنانچه بخواهد وضو یا غسل را ترتیبی بهجا آورد، باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد.
- [آیت الله سیستانی] اگر بر جائی از بدن ، آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد ، چنانچه بخواهد غسل را ترتیبی بجا آورد ، باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد . و همچنین اگر بخواهد وضو بگیرد در مورد آیه قرآن بلکه در مورد اسم خداوند نیز بنابر احتیاط واجب .
- [آیت الله بروجردی] اگر بر جایی از بدن آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، بنا بر احتیاط واجب اگر ممکن است باید آن را از بین ببرد و اگر ممکن نیست باید وضو و غسل را ارتماسی انجام دهد و چنانچه بخواهد وضو یا غسل را ترتیبی به جا آورد، باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] اگر بر جایی از بدن آیه قرآن نوشته شده باشد، چنانچه بخواهد وضو یا غسل را ترتیبی به جا آورد باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد. همچنین است بنا بر احتیاط اگر بر جایی از بدن اسم خداوند متعال یا صفات خاصه او نوشته شده باشد و در هر صورت احتیاط مستحب آن است که در صورت امکان آن را از بین ببرد.
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بر جایی از بدن ایه قران یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد چنانچه بخواهد غسل ترتیبی به جا اورد باید اب را طوری به بدن برساند که مس ان نوشته نشود و همچنین است اگر بخواهد وضوی ترتیبی بگیرد و بر بعض اعضای وضو ایه قران باشد و همچنین بنابر احتیاط واجب اگر اسم خداوند متعال باشد و در غسل و وضو مراعات احتیاط نسبت به اسماء انبیا و ایمه و حضرت زهرا علیهم السلام مستحب است
- [آیت الله وحید خراسانی] اگر بر جایی از بدن ایه قران یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد چنانچه بخواهد غسل ترتیبی به جا اورد باید اب را طوری به بدن برساند که مس ان نوشته نشود و همچنین است اگر بخواهد وضوی ترتیبی بگیرد و بر بعض اعضای وضو ایه قران باشد و همچنین بنابر احتیاط واجب اگر اسم خداوند متعال باشد و در غسل و وضو مراعات احتیاط نسبت به اسماء انبیا و ایمه و حضرت زهرا علیهم السلام مستحب است
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر بر جایی از بدن، آیه قرآن یا اسم خداوند متعال، نوشته شده باشد، بنابر احتیاط واجب اگر ممکن است باید آن را از بین ببرد، و اگر ممکن نیست باید وضو و غسل را ارتماسی انجام دهد، و چنان چه بخواهد وضو یا غسل را ترتیبی به جا آورد، باید آب را طوری ببدن برساند که دست او بنوشته نرسد.
- [آیت الله اردبیلی] نوشتن قرآن با مُرکب نجس اگرچه یک حرف آن باشد حرام است و اگر نوشته شود، باید به واسطه تراشیدن و مانند آن، کاری کنند که نوشته از بین برود.
- [آیت الله سبحانی] کسی که جنب است اگر بر جایی از بدن او آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، بنابر احتیاط حرام است دست به آن نوشته بگذارد و اگر بخواهد غسل کند باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد.
- [آیت الله مظاهری] کسی که میخواهد غسل کند، اگر بر جایی از بدن او آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، حرام است دست به آن نوشته بگذارد و اگر بخواهد غسل کند باید آب را طوری به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد.