رابطه ترتیب سوره ها و آیات با ترتیب نزول آن‌ها چیست؟

ترتیب موجود سوره‌های قرآنی که از سوره حمد شروع می‌شود و به سوره الناس ختم می‌گردد قطعاً با ترتیب نزول آنها هماهنگی ندارد؛ زیرا بسیاری از سوره‌هایی که در مکه و در آغاز بعثت نازل شده است، اکنون از جهت ترتیب در پایان قرآن قرار گرفته و بر عکس بسیاری از سوره‌های مدنی در اول یا وسط قرآن قرار گرفته است. تقریباً می‌توان گفت ترتیب موجود سوره‌های قرآن برعکس ترتیب نزول آنها می‌باشد و ابتدا سوره‌های طولانی آمده است و در آخر به سوره‌های کوتاه که نوعاً مکی هستند ختم می‌شود، ولی مسئله این است که آیا ترتیب کنونی سوره قرآن به دستور پیامبر(ص) انجام گرفته یا با اجتهاد و رأی صحابه بعد از پیامبر(ص) بوده است؟ نظر اکثر محققان بر آن است که ترتیب موجود، امر توقیفی است؛ یعنی، از جانب خدا و به دستور پیامبر(ص) انجام شده است و مؤید آن روایتی است از ابی بن کعب که گفت: روزی رسول خدا(ص) مرا احضار کرد و فرمود: جبرئیل مرا مأمور ساخته تابر تو درود و تهنیت بگویم و قرآن را بر تو بخوانم... و سپس رسول خدا(ص) به بیان فضیلت سوره‌های قرآنی به ترتیب موجود در قرآن از سوره حمد تا الناس پرداخت. (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها، کد: 1/100115475)