آنچه از قرآن کریم استفاده می‌شود این است که حیات پس از مرگ دارای دو جنبه روحانی و جسمانی است ولیتوجه به چند نکته ضروری است:
1- نوع حیات در آخرت و مختصات زندگی پس از مرگ با زندگی دنیوی تفاوت بنیادی دارد. محدودیت، نسبیت، ناخالصی لذت‌ها و غیره از عمده‌ترین ویژگی‌های حیات دنیا است که هیچ‌کدام در آخرت وجود ندارد.
2- برهان‌های عقلی، اصل مسأله معاد را اثبات می‌کند و برخی از خصوصیات عالم پس از مرگ را نشان می‌دهد ولیاز درک بسیاری از جزئیات مربوط به معاد و کیفیت ثواب و عقاب و... عاجز است و تنها راه شناخت آن، کتاب و سنتاست، بنابراین مواردی که قرآن و سنت از ذکر آن ساکت مانده‌اند، ما را به آن دسترسی نیست.
3- برای فهم آیات قرآن کریم باید به مجموعه آیات نظر کرد و توجه نمود که برخی از آیات، شارح و مفسر بعضی دیگراست. اگر چه در بخشی از آیات، نعمت و پاداش‌های بهشتی با تعابیری نظیر انواع میوه‌ها، حورالعین و... بیان شدهاست ولی از آیات دیگر استفاده می‌شود که نعمتهای بهشتی هیچ‌گونه ناخالصی، محدودیت و تغییر و دگرگونی ازنوع تغییرات و تحولات عالم مادی دنیا را ندارد.
4- نعمتهای بهشتی به تناسب درجات کمالات انسان‌ها، دارای مراتب و درجات گوناگونی است که اهل درجات عالی از تمام لذت‌ها و بهره‌های مراتب پایین‌تر نیز برخوردارند ولی افرادی که در مرتبه‌های پایین‌تر هستند از کمالات و پاداش‌های مراتب عالی‌تر بهره‌مند نیستند.
5- و اما در مورد علت به کار رفتن این گونه تعبیر در قرآن، مباحث علمی و نظرات گوناگونی از سوی بزرگان اهل تفسیرمطرح است.
اجمال مطلب این که عالم الفاظ و رابطه آن با معانی، امری است مربوط به دنیا و به همین جهت ویژگی‌های خاص خود را دارد، آنچه مسلم است اگر قرار باشد نعمت‌ها و پاداش‌های بی‌حد و حصر بهشتی در قالب تنگ الفاظ گنجانده و برای مردم عادی بیان شود، تعابیر به کار رفته در قرآن بهترین و مناسب‌ترین بیان ممکن برای آن است و به عبارت دیگر الفاظ و تعابیر قرآن، تنزل یافته آن حقایق اخروی است (کاملاً دقت شود).
eporsesh.com
