نسخ نزد پیشینیان، مفهومی گسترده داشت و عبارت بود از: هرگونه تغییر در حکم پیشین؛ در حالی که نسخ در اصطلاح امروز، جایگزین کردن حکم جدید، به جای حکم قدیم است. به تعبیر علامه طباطبایی نسخ ؛ یعنی: (آشکار ساختن انتهای مدت و زمان حکم و پایان عمل به آن).
حکمت نسخ
حکمت نسخ، به شیوه وضع احکام و نزول قرآن بر می‌گردد. حکمت اساسی تدریج در تشریع و نزول آیات، تعلیم و تربیت مخاطبان بوده است. خدای متعال برای تثبیت معارف و نظام‌های ارزشی جاودانه اسلام، شرایط عینی و واقعیت‌های خارجی معرفتی و توان علمی و عملی مخاطبان را در نظر گرفته است. بنابر مصالح مورد نظر، احکام الهی همه یکسان و یکنواخت نیست. برخی احکام به
حسب شرایط و موقعیت اجتماعی عصر نزول، دارای مصلحت موقت بوده و در نتیجه حکم خاص آن موارد از همان آغاز نیز در نزد خداوند، قلمروی محدود داشت؛ ولی بنا بر حکمت‌هایی از مردم پوشیده داشته شده است‌محمد باقر سعیدی روشن، علوم قرآن، ص 304..
تعداد آیات نسخ
برخی در این باره نظر افراطی داشته و آیات زیادی را منسوخ دانسته‌اند: اما با ضابطه‌مند شدن تعریف نسخ و شرایط آن از سوی قرآن‌شناسان، دایره نسخ محدود گردیده است و تعداد آن از نظر بیشتر محققان از ده آیه تجاوز نمی‌کند. آیاتی که تقریباً بر نسخ آنها اتفاق شده عبارت است از: آیه نجوا، آیه جزای فاحشه، آیه توارث از طریق ایمان (انفال 8 آیه 72) و...حسین جوان آراسته، . (قرآن شناسی، صالح قنادی با همکاری جمعی از محققان، کد: 42/500005)
