ضعیف
حدیث ضعیف از اقسام خبر واحد می‌باشد.
انسان ضعیف و نیازمند که از ابتدای خلقت بی دانش بوده چگونه می‌تواند با علم محدود و مادی خود مفسّر واقعی قرآن باشد؟
قرآن کریم دارای مضامینی بلند و مطالبی عالی و فوق فهم افراد عادی است. و تردیدی نیست که باید بین کتاب و مفسّر آن تناسب و سنخیّت باشد. مفسّران قرآن، دوگونه هستند: الف، مفسّرین ظاهر و باطن قرآن ب، مفسّران ظاهر قرآن. قرآن در مورد مفسّرین ظاهر و باطن قرآن می‌فرماید: (و ما یعلم تأویله الّا الله و الرّاسخون فی العلم)[1] یعنی تأویل و تفسیر و بطن قرآن را جز خدا و راسخان در علم کسی نمی‌داند. پیامبر صلّی الله علیه و آله و ائمة اطهار علیهم السّلام ظاهر و باطن قرآن را می‌دانند و راسخان در علم می‌باشند.[2] و همچنین با توجّه به عظمت قرآن و گسترة معارف آن روشن است که غیر معصومین نمی‌توانند همة دلالت‌های آیات کریمه را آشکار سازند و به همة معارف آن دست یابند. امّا غیر معصوم می‌توانند در حدّ استعداد و توان علمی خود به کمک روایات، از ظواهر قرآن استفاده کنند. اگر چه قرآن دریایی است که به قعرآن نتوان رسید؛ ولی چنین نیست که از سطع آن و کمی فراتر از آن نتوان بهره گرفت.[3] بنابراین با شرایط لازم می‌توان قرآن را در حدّ دلالت‌های ظاهری تفسیر کرد. آیاتی از قرآن کریم مردم را به تفکّر در قرآن کریم می‌خواند: (انا انزلناه قرآناً عربیاً لعلکم تعقلون)[4](به درستی که، آن (کتاب) را (به صورت) خواندنی عربی نازل کردیم تا شما درک کنید. و نیز می‌فرماید: (کتاب انزلناه مبارک لیدبّروا آیاته و لیتذکّروا اولوالالباب)،[5] کتابی است مبارک که به سوی تو نازل کردیم تا در آیاتش تدبّر کنند و خردمندان پند گیرند. این آیات و آیات دیگر مانند سورة بقره، آیة 2 استفاده میشود قرآن برای افراد عادی نیز قابل فهم و تفسیر است. شرایط مفسّر عبارتند از: 1 استفاده از کتاب‌های لغت برای شناختن کلمات عصر نزول. 2 شناخت قواعد ادبی عرب. 3 آگاهی از شأن نزول و اسباب نزول.4 آگاهی از مخصّص، مفیّد، و ... ناسخ و منسوخ. 5 شناخت تاریخ صحیح و روایات. 6 توجّه به لوازم عرفی و عقلی و دلالت‌های التزامی و ایمانی محتوای آیات. در نتیجه مفسّر با داشتن چنین شرایطی می‌تواند دلالت‌های ظاهری قرآن را بفهمد. گرچه ممکن است مواردی نیاز باشد توقف کند. و تنها ائمة اهل‌بیت علیهم السّلام می‌توانند تمام ظاهر و باطن قرآن بفهمند و مفسر واقعی تمام قرآن باشند. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 روش‌شناسی تفسیر قرآن، علی اکبر بابایی. 2 مبانی و روش‌های تفسیر قرآن، عمید زنجانی. 3 تفسیر نور الثقلین، حویزی ، ذیل آیة 7، سورة آل‌عمران. 4 تفسیرهای برهان و نمونه، ذیل آیة 7، سورة آل‌عمران. -------------------------------------------------------------------------------- [1] - آل‌عمران/ 7. [2] - العروسی الحویزی، علی‌بن جمعة تفسیر نور الثقلین، قم، موسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1373، جلد 1، ص 315؛ و حسینی بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، موسسه بعثت، چاپ اوّل، 1373، جلد 1، ص 599؛ و کلینی، محمد‌بن یعقوب، اصول کافی، جلد 1، ص 308، باب الجعة ان الراسخین فی العلم هم الأئمة علیهم السّلام ، دفتر و نشر فرهنگ اهل البیت علیهم السّلام چاپ اوّل، 1373، جلد اوّل، ص 599. [3] - ر . ک: بابایی، علی اکبر، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، چاپ اول، 1379، ص 38. [4] - یوسف/ 2. [5] - ص/ 29.
قرآن کریم دارای مضامینی بلند و مطالبی عالی و فوق فهم افراد عادی است. و تردیدی نیست که باید بین کتاب و مفسّر آن تناسب و سنخیّت باشد. مفسّران قرآن، دوگونه هستند: الف، مفسّرین ظاهر و باطن قرآن ب، مفسّران ظاهر قرآن. قرآن در مورد مفسّرین ظاهر و باطن قرآن می‌فرماید: (و ما یعلم تأویله الّا الله و الرّاسخون فی العلم)[1] یعنی تأویل و تفسیر و بطن قرآن را جز خدا و راسخان در علم کسی نمی‌داند. پیامبر صلّی الله علیه و آله و ائمة اطهار علیهم السّلام ظاهر و باطن قرآن را می‌دانند و راسخان در علم می‌باشند.[2] و همچنین با توجّه به عظمت قرآن و گسترة معارف آن روشن است که غیر معصومین نمی‌توانند همة دلالت‌های آیات کریمه را آشکار سازند و به همة معارف آن دست یابند. امّا غیر معصوم می‌توانند در حدّ استعداد و توان علمی خود به کمک روایات، از ظواهر قرآن استفاده کنند. اگر چه قرآن دریایی است که به قعرآن نتوان رسید؛ ولی چنین نیست که از سطع آن و کمی فراتر از آن نتوان بهره گرفت.[3] بنابراین با شرایط لازم می‌توان قرآن را در حدّ دلالت‌های ظاهری تفسیر کرد. آیاتی از قرآن کریم مردم را به تفکّر در قرآن کریم می‌خواند: (انا انزلناه قرآناً عربیاً لعلکم تعقلون)[4](به درستی که، آن (کتاب) را (به صورت) خواندنی عربی نازل کردیم تا شما درک کنید. و نیز می‌فرماید: (کتاب انزلناه مبارک لیدبّروا آیاته و لیتذکّروا اولوالالباب)،[5] کتابی است مبارک که به سوی تو نازل کردیم تا در آیاتش تدبّر کنند و خردمندان پند گیرند. این آیات و آیات دیگر مانند سورة بقره، آیة 2 استفاده میشود قرآن برای افراد عادی نیز قابل فهم و تفسیر است. شرایط مفسّر عبارتند از: 1 استفاده از کتاب‌های لغت برای شناختن کلمات عصر نزول. 2 شناخت قواعد ادبی عرب. 3 آگاهی از شأن نزول و اسباب نزول.4 آگاهی از مخصّص، مفیّد، و ... ناسخ و منسوخ. 5 شناخت تاریخ صحیح و روایات. 6 توجّه به لوازم عرفی و عقلی و دلالت‌های التزامی و ایمانی محتوای آیات. در نتیجه مفسّر با داشتن چنین شرایطی می‌تواند دلالت‌های ظاهری قرآن را بفهمد. گرچه ممکن است مواردی نیاز باشد توقف کند. و تنها ائمة اهل‌بیت علیهم السّلام می‌توانند تمام ظاهر و باطن قرآن بفهمند و مفسر واقعی تمام قرآن باشند. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 روش‌شناسی تفسیر قرآن، علی اکبر بابایی. 2 مبانی و روش‌های تفسیر قرآن، عمید زنجانی. 3 تفسیر نور الثقلین، حویزی ، ذیل آیة 7، سورة آل‌عمران. 4 تفسیرهای برهان و نمونه، ذیل آیة 7، سورة آل‌عمران. -------------------------------------------------------------------------------- [1] - آل‌عمران/ 7. [2] - العروسی الحویزی، علی‌بن جمعة تفسیر نور الثقلین، قم، موسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1373، جلد 1، ص 315؛ و حسینی بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، موسسه بعثت، چاپ اوّل، 1373، جلد 1، ص 599؛ و کلینی، محمد‌بن یعقوب، اصول کافی، جلد 1، ص 308، باب الجعة ان الراسخین فی العلم هم الأئمة علیهم السّلام ، دفتر و نشر فرهنگ اهل البیت علیهم السّلام چاپ اوّل، 1373، جلد اوّل، ص 599. [3] - ر . ک: بابایی، علی اکبر، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، چاپ اول، 1379، ص 38. [4] - یوسف/ 2. [5] - ص/ 29.
عنوان سوال:
انسان ضعیف و نیازمند که از ابتدای خلقت بی دانش بوده چگونه می‌تواند با علم محدود و مادی خود مفسّر واقعی قرآن باشد؟
پاسخ:
قرآن کریم دارای مضامینی بلند و مطالبی عالی و فوق فهم افراد عادی است. و تردیدی نیست که باید بین کتاب و مفسّر آن تناسب و سنخیّت باشد. مفسّران قرآن، دوگونه هستند: الف، مفسّرین ظاهر و باطن قرآن ب، مفسّران ظاهر قرآن. قرآن در مورد مفسّرین ظاهر و باطن قرآن می‌فرماید: (و ما یعلم تأویله الّا الله و الرّاسخون فی العلم)[1] یعنی تأویل و تفسیر و بطن قرآن را جز خدا و راسخان در علم کسی نمی‌داند.
پیامبر صلّی الله علیه و آله و ائمة اطهار علیهم السّلام ظاهر و باطن قرآن را می‌دانند و راسخان در علم می‌باشند.[2] و همچنین با توجّه به عظمت قرآن و گسترة معارف آن روشن است که غیر معصومین نمی‌توانند همة دلالت‌های آیات کریمه را آشکار سازند و به همة معارف آن دست یابند. امّا غیر معصوم می‌توانند در حدّ استعداد و توان علمی خود به کمک روایات، از ظواهر قرآن استفاده کنند. اگر چه قرآن دریایی است که به قعرآن نتوان رسید؛ ولی چنین نیست که از سطع آن و کمی فراتر از آن نتوان بهره گرفت.[3] بنابراین با شرایط لازم می‌توان قرآن را در حدّ دلالت‌های ظاهری تفسیر کرد. آیاتی از قرآن کریم مردم را به تفکّر در قرآن کریم می‌خواند: (انا انزلناه قرآناً عربیاً لعلکم تعقلون)[4](به درستی که، آن (کتاب) را (به صورت) خواندنی عربی نازل کردیم تا شما درک کنید. و نیز می‌فرماید: (کتاب انزلناه مبارک لیدبّروا آیاته و لیتذکّروا اولوالالباب)،[5] کتابی است مبارک که به سوی تو نازل کردیم تا در آیاتش تدبّر کنند و خردمندان پند گیرند. این آیات و آیات دیگر مانند سورة بقره، آیة 2 استفاده میشود قرآن برای افراد عادی نیز قابل فهم و تفسیر است.
شرایط مفسّر عبارتند از:
1 استفاده از کتاب‌های لغت برای شناختن کلمات عصر نزول. 2 شناخت قواعد ادبی عرب. 3 آگاهی از شأن نزول و اسباب نزول.4 آگاهی از مخصّص، مفیّد، و ... ناسخ و منسوخ. 5 شناخت تاریخ صحیح و روایات. 6 توجّه به لوازم عرفی و عقلی و دلالت‌های التزامی و ایمانی محتوای آیات. در نتیجه مفسّر با داشتن چنین شرایطی می‌تواند دلالت‌های ظاهری قرآن را بفهمد. گرچه ممکن است مواردی نیاز باشد توقف کند. و تنها ائمة اهل‌بیت علیهم السّلام می‌توانند تمام ظاهر و باطن قرآن بفهمند و مفسر واقعی تمام قرآن باشند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 روش‌شناسی تفسیر قرآن، علی اکبر بابایی.
2 مبانی و روش‌های تفسیر قرآن، عمید زنجانی.
3 تفسیر نور الثقلین، حویزی ، ذیل آیة 7، سورة آل‌عمران.
4 تفسیرهای برهان و نمونه، ذیل آیة 7، سورة آل‌عمران.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] - آل‌عمران/ 7.
[2] - العروسی الحویزی، علی‌بن جمعة تفسیر نور الثقلین، قم، موسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1373، جلد 1، ص 315؛ و حسینی بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، موسسه بعثت، چاپ اوّل، 1373، جلد 1، ص 599؛ و کلینی، محمد‌بن یعقوب، اصول کافی، جلد 1، ص 308، باب الجعة ان الراسخین فی العلم هم الأئمة علیهم السّلام ، دفتر و نشر فرهنگ اهل البیت علیهم السّلام چاپ اوّل، 1373، جلد اوّل، ص 599.
[3] - ر . ک: بابایی، علی اکبر، روش‌شناسی تفسیر قرآن، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه، چاپ اول، 1379، ص 38.
[4] - یوسف/ 2.
[5] - ص/ 29.
- [سایر] وقتی روح غیر مادی است پس شکلی غیر مادی خواهد داشت. شکل غیر مادی روح در ابتدای خلقت به صورتی است؟
- [سایر] چرا خدا انسان را در علم محدود کرده است؟
- [سایر] مراد از علم در تفسیر علمی چیست؟
- [سایر] کدام یک از آیات قرآن درباره اهمیت علم و دانش بحث می کند؟
- [سایر] تفسیر انفسی کلام الله قرآن کریم چیست؟ کدام کتاب تفسیر انفسی در حال حاضر موجود است و یا آنکه قبلاً نوشته شده ولی هم اکنون موجود نیست؟
- [سایر] هدف از خلقت انسان در قران چیست؟
- [آیت الله بهجت] مقرّی به امر مبهمی اقرار کرده و در حالی که قدرت بر تفسیر دارد، از تفسیر امتناع می کند. تکلیف چیست؟
- [سایر] مگر (شیعیان) نمی گویند بیشتر روایت های کتاب کافی ضعیف هستند و چیزی صحیحی جز قرآن نداریم؟! پس بعد از چنین سخنی چرا به دروغ می گویند که کافی شرح و تفسیر قرآن است، همان کافی که به اعتراف خودشان بیشتر روایت های آن ضعیف است؟!
- [سایر] قرائت و تفسیر قرآن کریم چه خاصیتی دارد؟ آیاخواندن قرآن برنامه انسان را منظم می کند؟
- [آیت الله نوری همدانی] در صورت علم اجمالی به وجود قاتل در بین افراد محدود و معیّن، بفرمایید:الف: آیا قاضی می‌تواند برای تعیین قاتل و اجرای قصاص از قرعه استفاده نماید؟
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر برای انسان مسألهای پیش آید که حکم آن را نمی‌داند، بهتر آن است که صبر کند تا فتوای مجتهد اعلم را به دست آورد و یا بفتوای مجتهدی که علم او کمتر از مجتهد اعلم و بیشتر از مجتهدهای دیگر است عمل کند اگر علم باختلاف نداشته باشد، و یا اگر می‌تواند از راه احتیاط وظیفه خود را انجام دهد.
- [آیت الله بهجت] انسان می‌تواند از طرف دیگری وکیل شود و مال او را اجاره دهد. همچنین ولیّ یا قیّم یا وصی می‌تواند مال طفل را اجاره دهد، و یا خود آن طفل را اجیر دیگری نماید، اما وقتی که علم به بلوغ همراه با رشد او پیدا شد، ولایت او ساقط است و ادامه آن اجاره بستگی به اجازه خودش دارد.
- [آیت الله مظاهری] مستحب است انسان برای این امور وضو بگیرد: 1 - نماز میّت. 2 - زیارت اهل قبور. 3 - رفتن به مسجد. 4 - رفتن به حرم امامانعلیهم السلام . 5 - همراه داشتن قرآن. 6 - خواندن و نوشتن قرآن. 7 - مسّ حاشیه قرآن. 8 - خوابیدن. همچنین مستحب است انسان همیشه با وضو باشد بلکه مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد، و اگر برای یکی از جهاتی که گفته شد وضو بگیرد، هر کاری را که باید با وضو انجام داد، می‌تواند به جا آورد مثلاً می‌تواند با آن وضو نماز بخواند.
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است انسان برای نماز میت و زیارت اهل قبور و رفتن به مسجد و حرم معصومین علیهمالسلام و برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن و مسّ حاشیه قرآن و برای خوابیدن وضو بگیرد و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد، هر کاری را که می‌توان با وضو انجام داد، می‌تواند انجام دهد، مثلاً می‌تواند با آن وضو نماز بخواند. چیزهایی که وضو را باطل میکند
- [آیت الله بهجت] مستحب است انسان برای امور زیر وضو بگیرد: برای نماز میت، زیارت اهل قبور، رفتن به مسجد و حرم ائمه علیهمالسلام، برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن، و نیز برای مس حاشیه قرآن، و برای خوابیدن. و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد. و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد هرکاری را که باید با وضو انجام داد، می‌تواند بهجا آورد، مثلاً می‌تواند با آن وضو نماز بخواند.
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است انسان برای نماز میّت وزیارت اهل قبور و رفتن به مسجد وحرم امامان: وضو بگیرد، و همچنین برای همراه داشتن قرآن وخواندن ونوشتن آن و نیز برای مسّ حاشیه قرآن وبرای خوابیدن و نیز مستحبّ است کسیکه وضو دارد دوباره وضو بگیرد، و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد هرکاری را که باید با وضو انجام داد می‌تواند بجا آورد، مثلاً می‌تواند با آن وضو نماز بخواند.
- [امام خمینی] مستحب است انسان برای نماز میت و زیارت اهل قبور و رفتن به مسجد و حرم امامان علیهمالسلام وضو بگیرد، و همچنین برای همراه داشتن قرآن و خواندن و نوشتن آن و نیز برای مس حاشی? قرآن و برای خوابیدن، وضو گرفتن مستحب است، و نیز مستحب است کسی که وضو دارد دوباره وضو بگیرد، و اگر برای یکی از این کارها وضو بگیرد هر کاری را که باید با وضو انجام داد، می‌تواند به جا آورد مثلاً می‌تواند با آن وضو نماز بخواند.
- [آیت الله مظاهری] مجتهد و اعلم را از سه راه می‌توان شناخت: اوّل: خود انسان اهل علم باشد و بتواند مجتهد و اعلم را بشناسد. دوّم: یک نفر عالم ثقه که می‌تواند مجتهد و اعلم را تشخیص دهد مجتهد بودن یا اعلم بودن کسی را تصدیق کند. سوّم: عدّهای از اهل علم که می‌توانند مجتهد و اعلم را تشخیص دهند و از گفته آنان اطمینان پیدا میشود، مجتهد و اعلم بودن کسی را تصدیق کنند.
- [آیت الله علوی گرگانی] انسان می‌تواند از زکاْ از سهم سبیل ا&، قرآن یا کتاب دینی یا کتاب دعا بخرد ووقف نماید، اگرچه بر اولاد خود وبر کسانی وقف کند که خرج آنان بر او واجب است، و نیز می‌تواند تولیت وقف را برای خود یا اولاد خود قرار دهد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] انسان می‌تواند از زکات، قرآن یا کتب دینی یا کتاب دعا بخرد و وقف نماید، اگر چه بر اولاد خود و بر کسانی وقف کند که خرج آنان بر او واجب است و نیز می‌تواند تولیت وقف را برای خود یا اولاد خود قرار دهد.