فوائد تلاوت قرآن چیست؟

قرآن برترین و مهمترین نعمتی است که خداوند به انسان ارزانی داشته است. چنان که در آیات نخستین سوره الرحمن می فرماید: (الرحمن، علّم القرآن، خلق الانسان، علّمه البیان)[1]
انسان تنها در سایه تعلیم خداوند و دریافت و تلقّی قرآن به کمال نهایی خود می‌رسد.[2] چون قرآن سرچشمه همه مواهب و وسیله وصول به هر نعمت اعم از مادی و معنوی است و با اینکه در واقعیت خلقت انسان بر نزول قرآن تقدم دارد ولی خداوند به خاطر اهمیت قرآن در این آیات آن را مقدم داشته است.[3]
یکی از اساسی‌ترین مأموریت‌های پیامبر صلّی الله علیه و آله تلاوت قرآن بر مردم است.[4] تا از فروغ آن شعله گیرند و از چشمه آب حیاتش جرعه‌ها نوشند. بنابراین اولین مرحله بهره‌مندی از قرآن تلاوت آیات آن است، به اختصار پاره‌ای از خواص تلاوت قرآن را بیان می کنیم:
1. تکلم با پروردگار
قرآن نامه پروردگار است و راه انس با او خواندن نامه اوست، زیرا به فرمایش امام صادق علیه السّلام : خداوند خود را در کلامش به مردم نشان داده است.[5]
2. بهره گیری از هدایت‌های قرآن
تلاوت قرآن مسیر هدایت و تکامل معنوی را هموار می‌سازد. زیرا به وسیله تلاوت قرآن با اوامر و نواهی و دستورات خدا آشنا شده و سعی می‌کنیم به آن چه فرموده عمل کنیم و از آن چه نهی کرده، دوری جوییم. مؤمنان راستین تلاوت قرآن را مقدمه عمل می‌دانند. امام صادق علیه السّلام تلاوت راستین را عبرت گیری از قرآن، گردن نهادن به اوامر و عمل کردن به احکام آن می‌دانند.[6]
3. تشویق به کسب ویژگی‌های لازم جهت بهره‌وری از قرآن:
قرآن هدایت ویژه خود را مخصوص تقوا پیشگان می داند.[7]
این پروا پیشگان آراسته به صفتی چون شب زنده‌داری، خشوع در عبادت، صبر در سختیها، عفو و گذشت، امانت‌داری، شاکر نعمت‌های الهی و... هستند.[8]
تلاوت کننده قرآن با خواندن این صفات و تفسیرشان در روایات امامان علیهم السّلام آراسته شدن به این خصال را طلب می‌کند.
4. تصمیم بر ترک گناهان
انسان در پرتوی تلاوت قرآن، لذّت فهم آیات آن را می جشد و هنگام مواجهه با موانع فهم قرآن، بر رفع آن عزم خود را مصمم می کند. یکی از اساسی ترین موانع فهم قرآن آلوده بودن دل انسان به زنگار گناه است بنابراین انسان با تلاوت قرآن از گناه نیز دوری می کند.
5. استجابت دعا
انس دائم با قرآن، برای قاری، شرافتی را فراهم می‌آورد و به حرمت این همنشینی و رفاقت نیازهای معیشتی و مادی او را بر طرف می کند. امام صادق علیه السّلام از قول خداوند می‌فرماید: (هر کس به جای درخواست از من، به ذکر من مشغول شود به او بالاترین مقداری را می بخشم که به هر که از من درخواست نماید می دهم.[9]
6. عامل نورانیت
تلاوت قرآن باعث نورانیت انسان و ملکوتی شدن او می‌شود (رسول اکرم صلّی الله علیه و آله در سفارشی به ابوذر می‌فرماید: (علیک بتلاوه القرآن و ذکر الله کثیراً فانّه ذکرٌ لک فی السماء و نورٌ لک فی الارض؛ بر تو باد به تلاوت قرآن و زیارت در یاد خدا، زیرا تلاوت قرآن باعث یاد تو در ملکوت و مایه نورانی شدن تو در زمین است.)[10]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. قرآن در قرآن، جلد اوّل، آیت الله جوادی آملی.
2. پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، ولی الله نقی پورفر.
3. اصول کافی، باب فضل قرآن.
4. اخلاق اسلامی در نهج البلاغه، آیت الله مکارم شیرازی.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . الرحمن/1 4.
[2] . ر.ک: جوادی آملی، عبدالله، قرآن در قرآن، قم، مرکز نشر اسراء، چاپ سوم، 1381، ج13، ص23؛ و مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دار الکتب الاسلامیه، چاپ بیستم، سال 1376، ج21، ص219.
[3] . ر.ک: همان.
[4] . جمعه/2.
[5] . مکارم شیرازی، ناصر، همان، ج 11، ص 402.
[6] . ر.ک: طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، مؤسسه الاعلمی، 1417ه‌ ، ج اوّل، ص262.
[7] . بقره/2.
[8] . برای آشنایی با صفات پروا پیشگان رجوع کنید به نهج البلاغه، خطبه 193.
[9] . ر.ک: نقی پورفر، ولی الله، پژوهشی پیرامون تدبر در قرآن، انتشارات اسوه، 74.
[10] . جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، مرکز نشر اسراء، چاپ دوّم، 1379، ص248.