در قرآن در ضمن آیاتی عنوان شده که 5 پیامبر دارای کتاب و شریعت بوده، آیا روایتی است که این مطلب را تأیید کند؟

لذا برای روشن شدن جواب به چند نکته اشاره می‌کنیم:
1. معنای اولوالعزم: پیامبران اولوالعزم یعنی پیامبران صاحب عزم، عزم به معنای اراده محکم و استوار است و عزم به معنای تصمیم گرفتن به انجام کار است.[1] در روایات در مورد این که چرا بعضی از انبیاء را اولوالعزم گفته‌اند، توضیحاتی آمده است، از جمله طبرسی در مجمع البیان روایت آورده که پنج نفر از انبیاء دارای شریعت جدید بودند.[2]
علی بن ابراهیم نیز در روایتی آورده است که: پیامبرانی که زودتر از دیگر انبیاء اقرار به خدا کردند، و اقرار به پیامبر قبل و بعد از خود کردند و بر تکذیب و اذیت صبر کردند، پیامبران اولوالعزم هستند.[3]
امام صادق علیه السّلام در مورد معنای پیامبران اولولعزم فرمودند: این پیامبران دارای کتاب و شریعت بودند و دیگر پیامبران به این کتاب و شریعت عمل می‌کردند.[4]
با توجه به معنای اولوالعزم در لغت و در روایات معلوم می‌شود، پیامبرانی که دارای کتاب و شریعت بودند، از آنجا که با مشکلات و گرفتاری‌های زیادی روبرو بودند، با عزم و اراده محکم با آنها مقابله می‌کردند، لذا به این دسته از پیامبران، پیامبران اولوالعزم اطلاق شده است، لذا در آیه شریفه می‌فرماید: فاصبر کما صبر اولوالعزم من الرسل؛[5] بنابراین صبر کن همانطور که پیامبران اولوالعزم شکیبایی کردند.
2. پیامبران اولوالعزم در قرآن: از بعضی آیات تعداد پیامبران اولوالعزم استفاده می‌شود از جمله: و اذ اخذنا من النبیین میثاقهم و منک و من نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم؛[6] به خاطر بیاور هنگامی را که از پیامبران پیمان گرفتیم و از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی بن مریم. در این آیه بعد از آنکه همه پیامبران را به صورت جمع ذکر فرموده است به این پنج پیامبر اشاره می‌کند که این دلیل بر ویژگی آنها است مفسرین نیز از این آیه استفاده کرده‌اند که این پنج نفر جزء پیامبران اولوالعزم هستند.
شرع لکم من الدین ما وصی به نوحاً و الذی اوحینا الیک و ما وصینا به ابراهیم و موسی و عیسی؛[7] آئینی برای شما تشریع کرد که به نوح توصیه کرد و آنچه را به تو وحی فرستادیم و به ابراهیم و موسی و عیسی سفارش نمودیم.[8]
3. پیامبران اولوالعزم در روایات: در روایات زیادی از پیامبران اولوالعزم را این پنج پیامبر معرفی کرده‌اند (محمد، ابراهیم، نوح، عیسی و موسی) از جمله آن روایات:
در روایتی از امام صادق علیه السّلام از آیة فاصبر کما صبر اولوالعزم من الرسل سؤال شد؟ فرمود: مراد نوح، ابراهیم، موسی و عیسی و محمد است.
پیامبر صلّی الله علیه و آله فرمود: پنج نفر از انبیاء پیامبران اولوالعزم هستند که عبارتند از: نوح ابراهیم، موسی، عیسی، محمد.[9]
روایاتی که در این زمینه وارد شده‌اند زیاد هستند، به نحوی که علامه مجلسی در توضیح این روایات می‌فرماید: این پنج نفرکه جزء پیامبران اولوالعزم هستند، از اخبار زیادی استفاده می‌شود و اخبار در این باب به حد مستفیض هستند و اگر رأیی مخالف این نظریه باشد که گفته‌اند پیامبران اولوالعزم چهارنفرند یا بعضی گفته‌اند شش نفرند با توجه به این روایت معتبری که از ائمه و اهل بیت رسیده است، این نظریه‌ها ضعیف هستند.[10]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. المیزان، محمد حسین طباطبایی، ج 18، ص 29.
2. مجمع البیان، طبرسی، قم، مکتبه آیت الله مرعشی، 1403، ج 9، ص 94.
3. نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج 21، ص 378.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار الشامیه، چاپ اول، 1414، ص 565.
[2] . طبرسی، فضل، مجمع البیان، مکتبه آیت الله مرعشی نجفی، ج 9، ص 94.
[3] . مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، موسسه الوفا، چاپ دوم، 1403، ج 11، ص35.
[4] . همان، ص 56.
[5] . احقاف/35.
[6] . احزاب/7.
[7] . شوری/13.
[8] . طباطبایی، محمد حسین، المیزان، قم، جامعه مدرسین، ج 16، ص 278.
[9] . همان، ص 41.
[10] . همان، ص 35.