آیاتی از قرآن کریم و روایاتی از شیعه و سنی وجود دارد که پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) را مبیّن و روشن کننده قرآن، معارف آن، حاملان و معدن علم الهی معرفی می‌کند. در این مختصر به چند نمونه اشاره می‌شود:
1. «بِالْبَیناتِ وَ الزُّبُرِ وَ أَنْزَلْنا إِلَیکَ الذِّکْرَ لِتُبَینَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَیهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ یتَفَکَّرُون»؛[1] (از آنها بپرسید که) از دلایل روشن و کتب (پیامبران پیشین آگاهند!) و ما این ذکر [قرآن] را بر تو نازل کردیم، تا آنچه به سوی مردم نازل شده است برای آنها روشن سازی و شاید اندیشه کنند.
همانطور که خدای متعال، پیامبران قبل از پیامبر گرامی اسلام(ص) را برای هدایت بشر فرستاد و کتاب‌های آسمانی را بر آنان نازل نمود، همانطور هم حضرت محمد(ص) را برای هدایت و اتمام حجت بر بشر برانگیخت و قرآن را برای او نازل کرد تا آن وظیفه و برنامه‌هایی که در این قرآن برای ایشان فرو فرستاده، برای مردم بیان کند، شاید ایشان در این‌باره فکر کنند و طریق حق و حقیقت را برگزینند. عبارت «أَنْزَلْنا إِلَیکَ الذِّکْرَ لِتُبَینَ لِلنَّاسِ» بیان‌گر این است که پیامبر اکرم(ص) مبیّن و روشن کننده و مفسّر قرآن است.[2]
2. در منابع شیعه[3] و اهل سنت روایاتی نقل شده است که از آنها می‌توان فهمید ائمه اطهار(ع) معدن علم الهی و وارثان به حق علوم پیامبران و دروازه علم هستند؛ از جمله:
2-1. پیامبر خدا(ص) فرمود: «ما اهل بیت را خدا پاک ساخته است و اهل بیت درخت نبوّت، جایگاه رسالت، محل رفت و آمد ملائکه، خانه رحمت و معدن و کانون علم هستند».[4]
2-2. «من شهر دانشم و علی دروازه آن است».[5]
2-3. «امام علی(ع) عالم‌ترین مردم نسبت به خداست و شدیدترین مردم از حیث محبت و بزرگداشت برای اهل لا اله الا الله محمد رسول الله می‌باشد».[6]
2-4. امام علی(ع) فرمود: «پیامبر خدا(ص) کلید هزار باب از علم را پنهانی به من آموخت که از هر بابی هزار باب باز می شود».[7] [1] . نحل، 44. [2] . ر.ک: فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 20، ص 212، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، 1420ق؛ بغوی، حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، تحقیق: المهدی، عبدالرزاق، ج 3، ص 80، داراحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، 1420ق. [3] . ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 221، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق؛ فرات کوفی، ابوالقاسم، تفسیر فرات، تحقیق: محمودی، محمد کاظم، ص 82، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، 1410ق؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق و مصحح: موسوی جزائری، سید طیب، ج 2، ص 105، دار الکتاب، قم، چاپ سوم، 1404ق. [4] . ابن ابی حاتم، عبدالرحمن بن محمد، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: الطیب، اسعد محمد، ج 9، ص 3133، مکتبة نزار مصطفی الباز، عربستان سعودی، چاپ سوم، 1419ق؛ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج 5، ص 199، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، قم، 1404ق؛ ابن اثیر، أبو الحسن علی بن محمد، اسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج 3، ص 187، دار الفکر، بیروت، 1409ق. [5] . حسکانی، عبید الله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تحقیق: محمودی، محمد باقر، ج 1، ص 104، سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامی، تهران، چاپ اول، 1411ق؛ طبرانی، سلیمان بن أحمد، المعجم الکبیر، محقق: سلفی، حمدی بن عبد المجید، ج 11، ص 65، مکتبة ابن تیمیة، قاهرة، چاپ دوم، بی‌تا؛ حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج 5، ص 272، دارالفکر، بیروت، بی‌تا؛ ملاحویش آل غازی، عبدالقادر، بیان المعانی، ج 6، ص 525، مطبعة الترقی، دمشق، چاپ اول، 1382ق. [6] . شعرانی، عبد الوهاب بن أحمد، الطبقات الکبری (لوافح الأنوار فی طبقات الأخیار)، ج 1، ص 17، مکتبة محمد الملیجی الکتبی و أخیه، مصر، 1315ق. [7] . قمی نیشابوری، نظام الدین حسن بن محمد، غرائب القرآن و رغائب الفرقان، محقق: عمیرات، شیخ زکریا، ج 2، ص 144، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1416ق؛ حنبلی دمشقی نعمانی، عمر بن علی، اللباب فی علوم الکتاب، ج 5، ص 164، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1419ق؛ سالوس، علی بن أحمد علی، مع الاثنی عشریة فی الأصول والفروع، ص 703، دار الفضیلة، دار الثقافة، مکتبة دار القرآن، ریاض، قطر، مصر، چاپ هفتم، 1424ق.
