قرآن کریم به عنوان آخرین و کاملترین کتاب آسمانی بر خاتم پیامبران خداوند نازل شد و در برگیرنده برنامههای هدایتی و تربیتی جدیدی بود که در واقع کاملترین برنامة زندگی بشری که تأمین کننده سعادت دنیا و آخرت انسانها میباشد را به همراه دارد. بخشی از قرآن کریم، با کتابهای آسمانی دیگر مثل تورات، انجیل و... قبل از تحریف شدن، یعنی کتابهای واقعی پیامبران بزرگ الهی در اصول توحیدی مشترک است؛ علاوه بر این قرآن کریم کتابهای واقعی پیامبران الهی را تأیید و تصدیق میکند چنان که میفرماید: (نزل علیک الکتاب بالحق مصدقاً لما بین یدیه و انزل التورایة والانجیل من قبل هدی للناس و انزل الفرقان)؛[1](همان کسی که) کتاب را به حق بر تو نازل کرد که با نشانههای کتب پیشین منطبق بود، و تورات و انجیل را پیش از ان، برای هدایت مردم، فرستاد و (نیز قرآن) کتابی که حق را از باطل مشخص میسازد، نازل کرد.) قرآن کریم، مسائل توحید و خداشناسی را در حد و سطح بالاتر و به طور دقیقتری و با تفصیل بیشتر، مطرح کرده است. از آن جا که دین مقدس اسلام، جهانی بوده، کتاب قرآن کریم نیز جهانی و فراگیر میباشد و تمام مردم و بشریت در تمام عصرها مورد خطاب قرآن کریم هستند (و ما ارسلناک الا کافة للناس بشیراً و نذیرا...)؛[2] و ما تو را جز برای همة مردم نفرستادیم تا (آنها را به پاداشهای الهی) بشارت دهی و (از عذاب او) بترسانی...). ولی سایر رسالت کتابهای آسمانی برای مقطع خاص و مردم منطقهای خاص بوده و جهانی نبودهاند. به همین علت قرآن کریم نسبت به سایر کتابهای آسمانی، مسائل احکام و مباحث اخلاقی و ارزشی مثل نماز، روزه، انفاق در راه خدا و... را با تفصیل بیشتری مطرح کرده است، ولی در کتابهای دیگر مثل تورات، انجیل و... به احکام و مسائل دیگر به طور مجمل اشاره شده و در بسیاری از موارد نیز اساساً اشارهای نشده است.[3] قرآن کریم معجزه بزرگ پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله است به خلاف سایر کتابهای آسمانی که معجزه نیستند سایر کتب آسمانی مورد تحریف قرار گرفتهاند، ولی قرآن کریم تنها کتاب آسمانی است که از تحریف محفوظ مانده است؛ (انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون)؛[4] ما قرآن را نازل کردیم؛ و ما به طور قطع نگهدار آن هستیم... بنابراین، قرآن کریم، محتوای کتب آسمانی تحریف نشده و واقعی و بعثت و پیامبری پیامبران پیشین را مورد تصدیق قرار میدهد؛ ولی از آن جا که قرآن کتاب کامل جهانی و در بردارندة برنامههای هدایتی و تربیتی کاملی میباشد، پس با وجود چنین کتابی سایر کتب آسمانی منسوخ میشوند و همة مردم از ظهور و بعثت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله وظیفه دارند از پیامبر خاتم و قرآن کریم پیروی نمایند.[5] معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1. علامه شهید مرتضی مطهری، آشنایی اسلام قرآن (قم، انتشارات صدرا)، ج 2، ص 155 173. 2. ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه (تهران، دارالکتب الاسلامیة) ج 18، ص 91 96. 3. علامه طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، (قم: انتشارات اسلامی)، ج 11، ص 46. -------------------------------------------------------------------------------- [1] . آل عمران/ 3. [2] . سبأ/ 28. [3] . طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب االاسلامیة، ج 6، ص 67، ج 16، ص 440 402. [4] . حجر/ 9. [5] . ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ج 2، ص 309 314؛ ج 11، ص 17 31.
قرآن کریم به عنوان آخرین و کاملترین کتاب آسمانی بر خاتم پیامبران خداوند نازل شد و در برگیرنده برنامههای هدایتی و تربیتی جدیدی بود که در واقع کاملترین برنامة زندگی بشری که تأمین کننده سعادت دنیا و آخرت انسانها میباشد را به همراه دارد.
بخشی از قرآن کریم، با کتابهای آسمانی دیگر مثل تورات، انجیل و... قبل از تحریف شدن، یعنی کتابهای واقعی پیامبران بزرگ الهی در اصول توحیدی مشترک است؛ علاوه بر این قرآن کریم کتابهای واقعی پیامبران الهی را تأیید و تصدیق میکند چنان که میفرماید: (نزل علیک الکتاب بالحق مصدقاً لما بین یدیه و انزل التورایة والانجیل من قبل هدی للناس و انزل الفرقان)؛[1](همان کسی که) کتاب را به حق بر تو نازل کرد که با نشانههای کتب پیشین منطبق بود، و تورات و انجیل را پیش از ان، برای هدایت مردم، فرستاد و (نیز قرآن) کتابی که حق را از باطل مشخص میسازد، نازل کرد.) قرآن کریم، مسائل توحید و خداشناسی را در حد و سطح بالاتر و به طور دقیقتری و با تفصیل بیشتر، مطرح کرده است. از آن جا که دین مقدس اسلام، جهانی بوده، کتاب قرآن کریم نیز جهانی و فراگیر میباشد و تمام مردم و بشریت در تمام عصرها مورد خطاب قرآن کریم هستند (و ما ارسلناک الا کافة للناس بشیراً و نذیرا...)؛[2] و ما تو را جز برای همة مردم نفرستادیم تا (آنها را به پاداشهای الهی) بشارت دهی و (از عذاب او) بترسانی...). ولی سایر رسالت کتابهای آسمانی برای مقطع خاص و مردم منطقهای خاص بوده و جهانی نبودهاند. به همین علت قرآن کریم نسبت به سایر کتابهای آسمانی، مسائل احکام و مباحث اخلاقی و ارزشی مثل نماز، روزه، انفاق در راه خدا و... را با تفصیل بیشتری مطرح کرده است، ولی در کتابهای دیگر مثل تورات، انجیل و... به احکام و مسائل دیگر به طور مجمل اشاره شده و در بسیاری از موارد نیز اساساً اشارهای نشده است.[3]
قرآن کریم معجزه بزرگ پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله است به خلاف سایر کتابهای آسمانی که معجزه نیستند سایر کتب آسمانی مورد تحریف قرار گرفتهاند، ولی قرآن کریم تنها کتاب آسمانی است که از تحریف محفوظ مانده است؛ (انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون)؛[4] ما قرآن را نازل کردیم؛ و ما به طور قطع نگهدار آن هستیم... بنابراین، قرآن کریم، محتوای کتب آسمانی تحریف نشده و واقعی و بعثت و پیامبری پیامبران پیشین را مورد تصدیق قرار میدهد؛ ولی از آن جا که قرآن کتاب کامل جهانی و در بردارندة برنامههای هدایتی و تربیتی کاملی میباشد، پس با وجود چنین کتابی سایر کتب آسمانی منسوخ میشوند و همة مردم از ظهور و بعثت پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله وظیفه دارند از پیامبر خاتم و قرآن کریم پیروی نمایند.[5]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. علامه شهید مرتضی مطهری، آشنایی اسلام قرآن (قم، انتشارات صدرا)، ج 2، ص 155 173.
2. ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه (تهران، دارالکتب الاسلامیة) ج 18، ص 91 96.
3. علامه طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، (قم: انتشارات اسلامی)، ج 11، ص 46.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . آل عمران/ 3.
[2] . سبأ/ 28.
[3] . طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب االاسلامیة، ج 6، ص 67، ج 16، ص 440 402.
[4] . حجر/ 9.
[5] . ر. ک: مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ج 2، ص 309 314؛ ج 11، ص 17 31.
- [سایر] قرآن چگونه لزوم بعثت پیامبران را از جهت «تعلیم کتاب و حکمت» اثبات میکند؟
- [سایر] نگاه قرآن به کتابهای آسمانی پیشین چگونه است؟
- [سایر] یکی از اتهام های مخالفان پیامبران برآنان، «تهمت جنون» است قرآن کریم این مسأله را چگونه بیان میکند؟
- [سایر] قرآن چگونه لزوم بعثت پیامبران را از جهت «فصل خصومتها» در میان مردم اثبات میکند؟
- [سایر] کتابهای تاریخ قرآن را معرفی کنید؟
- [سایر] کتابهای تاریخ قرآن را معرفی کنید؟
- [سایر] یکی از اتهام های مخالفان پیامبران بر آنان، «تهمت سحر و جادوگری» است قرآن این مسئله را چگونه بیان میکند؟
- [سایر] آیا حروف مقطعه در قرآن با محتوای سورههایی که با این حروف آغاز شده ربط دارد؟
- [سایر] چه آیات قرآنی بیان میکند که پیامبران عاقلانه فکر میکنند؟
- [سایر] اگر قرآن کتاب درسی را زیر کتابهای دیگر قرار دهیم، آیا گناه دارد؟
- [آیت الله علوی گرگانی] غیر از روزههایی که گفته شد، روزههای حرام دیگری هم هست که در کتابهای مفصّل گفته شده است.
- [آیت الله اردبیلی] غیر از روزههایی که گفته شد، روزههای حرام دیگری نیز وجود دارند که در کتابهای مفصّل عنوان شدهاند.
- [آیت الله بروجردی] غیر از روزههایی که گفته شد، روزههای حرام دیگری هم هست که در کتابهای مفصّل گفته شده است.
- [آیت الله بروجردی] اگر پسر به کتابهای علمی دینی احتیاج داشته باشد، پدر میتواند برای خریدن آنها به او زکات بدهد.
- [آیت الله بروجردی] قرآن خواندن در سجده مکروه است و نیز مکروه است برای برطرف کردن گرد و غبار، جای سجده را فوت کند و اگر در اثر فوت کردن دو حرف از دهان بیرون آید، نماز باطل است و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصّل گفته شده است.
- [آیت الله بهجت] موقعی که انسان خوابش میآید و نیز موقع خودداری کردن از بول و غائط، نماز خواندن مکروه است. و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصّل ذکر شده است.
- [آیت الله اردبیلی] اگر بر بدن کسی که جنب است آیه قرآن یا اسم خداوند متعال نوشته شده باشد، حرام است دست به آن نوشته بگذارد و اگر بخواهد غسل کند، باید آب را به گونهای به بدن برساند که دست او به نوشته نرسد و اسامی مبارک پیامبران و امامان و حضرت زهرا علیهمالسلام به احتیاط واجب حکم اسم خدا را دارند.
- [آیت الله اردبیلی] مستحب است پیش از نماز عید غسل کنند و دعاهایی را که پیش از نماز و بعد از آن در کتابهای دعا ذکر شده، به امید ثواب بخوانند.
- [آیت الله بهجت] دیه قتل شبه عمد و قتل خطا هر یک صد شتر است، ولی سن شترها در هر کدام مختلف است که توضیح آن در کتابهای مفصل داده شده است.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . کسی که زنش را طلاق رجعی داده، حرام است او را از خانهای که موقع طلاق در آن خانه بوده بیرون کند، ولی در بعضی از مواقع که در کتابهای مفصل گفته شده، و از جمله آنها فحاشی و رفت و آمد با اجانب است، بیرونکردن او اشکال ندارد، و نیز حرام است زن برای کارهای غیر لازم از آن خانه بیرون برود.