1. حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام به حفص می‌فرماید: (ای حفص هر که از دوستان و شیعیان ما بمیرد و قرآن را خوب نداند، در قبر به او یاد می‌دهند تا خداوند بدان وسیله درجه‌اش را بالا برد زیرا درجات بهشت برابر با آیات قرآن است. به او گفته می‌شود: بخوان و بالا برو. سپس می‌خواند و بالا می‌رود).(1) 2. امام صادق‌علیه السلام می‌فرماید: (هر کس در حال جوانی، قرآن بخواند و با ایمان هم باشد به او گفته می‌شود: بخوان و یک درجه بالا برو). سپس به قرآن می‌گویند: آیا آنچه تو خواستی به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ می‌گوید: آری).(2) 3. از دیگر مصادیق روایت مذکور، حافظان حقیقی قرآن‌اند. بدین معنی که اگر رفتار انسان با آیات الهی همخوانی داشته باشد، قرآن و مفاهیم آن با گوشت و خون او آمیختگی می‌یابد. چنین انسانی به طور طبیعی هنگام تلاوت قرآن یک نوع تخاطب و هم‌سخنی را با خدای خویش خواهد یافت. رسول خداصلی الله علیه وآله فرموده است: در روز قیامت قرآن به انسان گوید: منم که شب تو را به بیداری به پایان بردم، روزهای داغ تو را به تشنگی به سر آوردم و آب دهانت را خشک کردم و اشکت را روان ساختم [اکنون‌] هر کجا بروی، من هم با تو باشم آن گاه به او گفته شود: بخوان و بالا برو. سپس هر یک آیه که بخواند، یک درجه بالا می‌رود). به عبارت دقیق، قرآن خواندن و بالا رفتن در آخرت، تجسّم عینی حقیقت عمل در این دنیا است و با توجه به اینکه حفظ قرآن مراتبی دارد و مرتبه عالی آن، حفظ در همه ابعاد است، میزان ترقی در آن عالم نیز متناسب با مراتب حفظ است. بنابراین کسی که روح و حقیقت قرآن را حفظ کرده و آن را با جان و دل آمیخته و مورد فهم و عمل قرار داده است، مراتب بسیار بالایی را کسب خواهد کرد. و همچنان که خواندن و عمل کردن به آیات قرآن در دنیا، انسان را از نظر روحی و معنوی بالا می‌برد در قیامت نیز این واقعیت در ارتقای به مقامات والای بهشت، تجلی می‌یابد. پی‌نوشت‌ (1) اصول کافی، ج 4، ص 408. (2) همان، ص 406.
مصادیق روایت «قرآن بخوان و بالا برو» چه کسانیاند؟
1. حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام به حفص میفرماید: (ای حفص هر که از دوستان و شیعیان ما بمیرد و قرآن را خوب نداند، در قبر به او یاد میدهند تا خداوند بدان وسیله درجهاش را بالا برد زیرا درجات بهشت برابر با آیات قرآن است. به او گفته میشود: بخوان و بالا برو. سپس میخواند و بالا میرود).(1)
2. امام صادقعلیه السلام میفرماید: (هر کس در حال جوانی، قرآن بخواند و با ایمان هم باشد به او گفته میشود: بخوان و یک درجه بالا برو). سپس به قرآن میگویند: آیا آنچه تو خواستی به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ میگوید: آری).(2)
3. از دیگر مصادیق روایت مذکور، حافظان حقیقی قرآناند. بدین معنی که اگر رفتار انسان با آیات الهی همخوانی داشته باشد، قرآن و مفاهیم آن با گوشت و خون او آمیختگی مییابد. چنین انسانی به طور طبیعی هنگام تلاوت قرآن یک نوع تخاطب و همسخنی را با خدای خویش خواهد یافت. رسول خداصلی الله علیه وآله فرموده است: در روز قیامت قرآن به انسان گوید: منم که شب تو را به
بیداری به پایان بردم، روزهای داغ تو را به تشنگی به سر آوردم و آب دهانت را خشک کردم و اشکت را روان ساختم [اکنون] هر کجا بروی، من هم با تو باشم آن گاه به او گفته شود: بخوان و بالا برو. سپس هر یک آیه که بخواند، یک درجه بالا میرود). به عبارت دقیق، قرآن خواندن و بالا رفتن در آخرت، تجسّم عینی حقیقت عمل در این دنیا است و با توجه به اینکه حفظ قرآن مراتبی
دارد و مرتبه عالی آن، حفظ در همه ابعاد است، میزان ترقی در آن عالم نیز متناسب با مراتب حفظ است. بنابراین کسی که روح و حقیقت قرآن را حفظ کرده و آن را با جان و دل آمیخته و مورد فهم و عمل قرار داده است، مراتب بسیار بالایی را کسب خواهد کرد. و همچنان که خواندن و عمل کردن به آیات قرآن در دنیا، انسان را از نظر روحی و معنوی بالا میبرد در قیامت نیز این واقعیت در
ارتقای به مقامات والای بهشت، تجلی مییابد.
پینوشت
(1) اصول کافی، ج 4، ص 408.
(2) همان، ص 406.
- [سایر] در قرآن و روایات، واژه «جهل» در مقابل «عقل» است، یا در برابر «علم»؟
- [سایر] معنای صفات «کریم» و «اکرم» در لغت، قرآن و حدیث چیست؟
- [سایر] آیا روایتی به این مضمون صحت دارد که در قیامت به حافظ قرآن میگویند بخوان و بالا برو؟!
- [سایر] از دیدگاه قرآن و احادیث محور «حُبّ» خداوند چست؟
- [سایر] سلام، آیا روایتی به این مضمون صحت دارد که در قیامت به حافظ قرآن میگویند بخوان و بالا برو؟! و آیا فقط مختص حافظ قرآن است؟
- [سایر] قرآن و احادیث چگونه لزوم بعثت پیامبران را از جهت «تثبیت و تکمیل توحید» اثبات میکنند؟
- [سایر] منظور از عناوین «حفاظ القرآن»، «حَمَلَة القرآن» و اصناف «قراء القرآن» چیست؟ آیا در روایات چنین چیزی هست؟
- [سایر] معنای «رشد»، «غی»، «هدایت» و «ضلالت» در قرآن چیست و چه ارتباطی با هم دارند؟
- [سایر] معنای «ترتیل» طبق روایات چیست؟
- [سایر] معنای کلمه «اختیال» که در روایات «مَنْ مَشَی فِی الْأَرْضِ اخْتِیالاً» آمده، چیست؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] سلام کردن از مستحبات مؤکد است و در قرآن مجید و روایات اسلامی روی آن تأکید فراوان شده است و سزاوار است که سواره به پیاده و ایستاده به نشسته و کوچکتر به بزرگتر سلام کند.
- [آیت الله اردبیلی] قرض دادن از کارهای مستحبی است که در آیات قرآن و روایات درباره آن زیاد سفارش شده است. از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم روایت شده است که: (هر کس به برادر مسلمان خود قرض بدهد مال او زیاد میشود و ملائکه بر او رحمت میفرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند، بدون حساب و به سرعت از صراط میگذرد و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد، بهشت بر او حرام میشود.)(1)
- [آیت الله بهجت] بنابر احتیاط واجب مسجد را به طلا نباید زینت نمایند و همچنین نباید صورت چیزی را نقاشی کنند و بکشند، مخصوصاً چیزهایی که مثل انسان و حیوان روح دارد، که در غیر مسجد هم اشکال دارد، و احتمال دارد نماز خواندن در این مساجد هم مکروه باشد؛ ولی نوشتن قرآن و احادیث صحیحه در مسجد مانعی ندارد.
- [آیت الله اردبیلی] نماز جمعه در صورت فراهم بودن شرایط آن، یک واجب تخییری است؛ یعنی نمازگزار میتواند در روزهای جمعه یکی از نمازهای ظهر و یا نماز جمعه را به جا بیاورد، اگرچه نماز جمعه افضل است و در قرآن و روایات در مورد آن بسیار سفارش شده است.
- [آیت الله اردبیلی] صدقه دادن که یک اقدام خالصانه و صادقانه میباشد، مورد سفارش قرآن کریم و احادیث فراوان قرار گرفته و موجب خیر و برکت در زندگی، دفع بلا و مرگهای ناگهانی و شفای بیماران میشود و همان طور که پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآلهوسلم فرموده: (کلّ معروف صدقه)(1) یعنی هر کار خیر و پسندیدهای، صدقه محسوب میشود و اقداماتی که موجب هدایت گمراهان، حمایت نیازمندان و عمران و آبادانی مادی و معنوی جامعه گردد، ماندگارتر و مفیدتر میباشد.
- [آیت الله مظاهری] زن باید تمام بدن خود را از نامحرم بپوشاند، ولی نپوشانیدن صورت و کف دستها و روی آنها تا نرسیده به مچ، اگر شهوتانگیز یا فتنهانگیز و یا جالب نباشد، جائز است، گرچه پوشانیدن آنها برای یک زن با عفّت بسیار خوب است و بهخوبی از قرآن و روایات اهلبیت(سلاماللهعلیهم) و سیره آن بزرگواران استفاده میشود که روگرفتن زن، یک شعار اسلامی است و باید همه ما به شعارهای اسلامی و مذهبی اهمیّت خاصّی بدهیم.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . تعزیه و شبیه خوانی اگر مشتمل بر آلات لهو از قبیل طبل و شیپور و صنج نباشد و اشعار دروغ و غنا نخوانند و مرد لباس زن نپوشد و اجتماع مرد و زن در یک جا نباشد، اشکال ندارد. ولی سزاوار است که به تعزیه خوانی تنها اکتفا نکنند و مجالس روضه که در آنها علاوه بر ذکر مصائب حضرت خامس آل عبا علیه السلام ، معارف و عقاید اسلامی و تفسیر آیات و احادیث و احکام شرعیه بیان می شود نیز تشکیل دهند.
- [آیت الله مظاهری] قرضی که در آن قرار ربا باشد باطل و حرام است، و ربا از گناهان بسیار بزرگ است و قرآن شریف آن را اعلام جنگ با خدا و موجب نابودی مال میداند و در روایات، ربا را از زنای با محارم بالاتر دانستهاند، و ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربایی گرفته مالک آن نمیشود و نمیتواند در آن تصرّف کند، ولی اگر صاحب پول راضی باشد که گیرنده قرض در آن تصرّف کند مانعی ندارد.
- [امام خمینی] احکام قرض - قرض دادن از کارهای مستحبی است که در آیات قرآن و اخبار راجع به آن زیاد سفارش شده است، از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده که هر کس به برادر مسلمان خود قرض بدهد مال او زیاد میشود و ملائکه بر او رحمت میفرستند و اگر با بدهکار خود مدارا کند، بدون حساب و به سرعت از صراط میگذرد و کسی که برادر مسلمانش از او قرض بخواهد و ندهد، بهشت بر او حرام میشود.
- [آیت الله مظاهری] از گناهان بزرگ در اسلام خیانت است که به مرتکب آن خائن گفته میشود و در روایات سلب اسلام و سلب ولایت از او شده است، و آن اقسامی دارد: الف) خیانت به خدای متعال و رسول گرامی(صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و ائمّه اطهار(سلاماللهعلیهم)، و آن مراتب و مصادیقی دارد و از موارد آن، که از گناهان بزرگ شمرده شده است، کشف اسرار نظامی و سیاسی و اقتصادی و اداری حکومت اسلامی است. و بعضی از مصادیق دیگر آن، نظیر مصرف بیجا یا به هدر دادن نِعم الهی مانند عقل و اعضا و جوارح و مال و عمر که در نزد ما امانت است، هر چند گناه نیست، ولی یک مسلمان واقعی باید به اندازه قدرتش از آن پرهیز کند. ب) خیانت در عرض و ناموس مسلمانان که گناهش در حدّ کفر است. ج) خیانت در امانت که آن هم گناهش بزرگ است، علاوه بر اینکه حقّالنّاس نیز میباشد. د) خیانت در معاملات نظیر غش در معامله و فریبدادن طرف معامله و نقض عقود لازمه و نقض عهود و بیعتها و شروط و امثال اینها و این قسم نیز گناهش بزرگ و اگر مربوط به اموال و حقوق باشد، حقّالنّاس و ضمانآور نیز میباشد. ه) نقض عهد و نذر و قسم با خدای متعال که این قسم از خیانت علاوه بر اینکه گناه است، کفّاره نیز دارد و اگر مربوط به اموال و حقوق باشد، آن مال یا حقّ بر ذمّه او خواهد بود. و) خیانت در مشورت، و همه مراتب و مصادیق این قسم گناه است، ولی بعضی از موارد آن نظیر خیانت در امر ازدواج و خیانت در مهمّ امور، گناهش در حدّ کفر است. ز) خیانت در اسرار، و این قسم از خیانت نظیر کشف اسرار نظام اسلامی، گناهش بسیار بزرگ است و اگر اشاعه فحشا باشد، از نظر قرآن عذاب دردناک در دنیا و آخرت دارد: (لَهُمْ عَذابٌ الیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْاخِرَة)[1] (برای آنان عذابی دردناک در دنیا و آخرت است.)