در تفسیر کوثر معانی فراوانی گفته شده است از جمله 1 – نهری است در بهشت. 2 – کوثر عبارت است از حوض پیامبر (ص) که در روز قیامت افراد فراوانی اطراف آن گرد می آیند. پیامبر فرمود: کوثر نهری است که خداوند به من وعده فرمود و دارای خیر کثیر است. حوضی است که امت من در روز قیامت بر آن وارد می شوند. ظرف های آن (که تشنگان را سیراب می کند) به عدد ستارگان آسمان است. (نورالثقلین 5/680، ح 5)
3 – کوثر همان خیر کثیر است. 4 – کوثر همان نبوت و کتاب (قرآن) است. 5 – کوثر عبارت است از اصحاب و شیعیان فراوان. 6 – کوثر فراوانی نسل و فرزندان است؛ چنان که نسل پیامبر (ص) در ذریه او از فرزندان فاطمه (ع) بی شمار پدید آمده و تا روز قیامت ادامه دارد. 7 – کوثر همان شفاعت است؛ چنان که از امام صادق (ع) روایت شده است. (نورالثقلین 5/681، ح 6)طبرسی رحمه لله‌ذیل آیه یاد شده پس از نقل اقوال مزبور می نویسد: در کوثر احتمال همه مصادیق یاد شده می رود؛ زیرا خداوند سبحان خیر کثیر در دنیا به پیامبر عطا فرمود و در آخرت نیز وعده داد. پس می توان همه اقوال یاد شده را تفصیل این جمله (خَیْر کَثیر فِی الدارین) دانست. (مجمع البیان 9 10/837)
کوثر از ماده (کثرت) است که بر اثر اضافه شدن (واو) معنی مبالغه پیدا کرده است. بنابراین کوثر یعنی بسیار زیاد و فراوان و به همین دلیل به مرد سخاوتمند و بسیار بخشنده نیز کوثر گفته می‌شود.
در متون اسلامی چنین آمده است که: وقتی سوره (کوثر) بر نبی اکرم (ص) نازل گردید، امیرمؤمنان (ع) از نبی اکرم (ص) سؤال کرد که (کوثر) را برای ما توضیح بفرمایید که چیست؟ حضرت (ص) فرمودند: (نهری است در بهشت برین که آبش بسیار زلال و شیرین و گوارا است) و در برخی از متون روایی آمده است که این نهر اختصاص به پیامبر بزرگوار اسلام (ص) دارد و همچنین در برخی از متون اسلامی آمده است که نبی اکرم (ص) به امیرمؤمنان دست زدند و فرمودند: (این نهر برای من و تو و دوستداران تو بعد از من است). در این راستا به نگرش علامه مجلسی نیز عنایت بفرمایید. ایشان در بحارالانوار، ج 8، ص 27 می‌فرماید: اعتقاد ما درباره حوض کوثر چنین است:
الف) آن یک حقیقت است.
ب) اختصاص به پیامبر بزرگوار اسلام (ص) دارد.
ج) سرپرست آن امیرمؤمنان (ع) است و او است که دوستداران خویش را از آن سیراب نموده و دشمنانش را از آن ممانعت خواهد کرد.
د) هر کس از آن بنوشد هرگز پس از آن تشنه نخواهد شد.
وآنچه در حدیث ثقلین به عنوان حوض کوثر اشاره شده همین کوثر است که هم در قرآن مجید ذکر شده/ ح إِنَّا أَعْطَیْناکَ الْکَوْثَرَ تپ‌ت ق 801: 1 و هم در متون روایی با وصف مزبور آمده است و همان گونه که در بیان علامه مجلسی آمده ما شیعیان نسبت به حوض کوثر چنین اعتقادی داریم.
در حوض کوثر، آب گوارایی وجود دارد که در روز قیامت مومنان را سیراب کرده و از عطش نجات خواهد داد. البته کسانی از این حوض سیراب خواهند شد که در دنیا نیز از ساقی آن یعنی وجود مقدس پیامبر (ص) و خاندان پاکش کسب نور و فیض کرده و در کنار اقیانوس تعالیم آنان، جرعه ای نوشیده باشند
مرحوم فیض می گوید:
آنچه به ذهن خطور می کند این است که مثال کوثر در دنیا همان علم و حکمت و مثال ظرف های آن دانشمندان امتند. از این رو به خیر فراوان تفسیر شده است زیرا خدای عزوجل میَ‌فرماید: (وَمَن یُؤتَ الحِکْمَة فَقَد أوُتی خَیْرا کَثیرا).((4) بقره/ 962)
این تفسیر را، سخن پاره ای از دانشمندان عامه از امام صادق (ع) در تأویل این آیه تأیید می کند زیرا فرمود: ما به تو در دلت نوری عطا کردیم که تو را به من (خدا) دلالت و از ماسوای من قطع کند: (إِنّا أَعْطیناکَ نُورا فی قَلْبِک دَلَّک عَلیَّ وَقَطَعک عَمّا سِوایَ)( حقایق التفسیر، رسائل سلمی 1/ 36))
بنابراین، مثال کوثر اخروی همین نور علم است که در دل ها می تابد و انسان را از ماسوای خداوند قطع و تنها به او متصل می سازد.
www.morsalat.com
