انسان از هنگام قبض روح، مراحل گوناگونی همچون: سکرات مرگ، عالم برزخ، گذرگاه‌های روز قیامت و حسابرسی اعمال را در پیش دارد. شفاعت اولیای الهی برای انسان گنه‌کار، دارای مراحل و مراتبی است.
این شفاعت، بر اساس رابطه معنوی میان شخص با اولیای الهی است. هر اندازه این رابطه بیشتر و قوی‌تر باشد، تأثیر آن نیز بیشتر خواهد بود. بر این اساس گستره شمول شفاعت در حق گنه‌کاران متفاوت است. ر.ک: تجسم عمل و شفاعت، ص 115. ممکن است هنگام مرگ، باعث نجات از سختی سکرات مرگ باشد و یا کسانی در برزخ مورد شفاعت قرار گیرند. بحارالانوار، ج 27، ص 158، ح 3. برخی نیز بعد از طی مراحل گوناگون پس از مرگ و چشیدن سختی‌ها و وحشت برزخ و موقف‌های قیامت، مورد مغفرت خداوند قرار گیرند و از دوزخی شدن نجات یابند. همچنین برخی دیگر پس از دخول در جهنم و چشیدن عذاب، قابلیت مغفرت و بخشش الهی را پیدا کنند و آن‌گاه با شفاعت از آتش دوزخ نجات یابند. روایات اهل سنت: صحیح مسلم، ج 1، ص 117.
امام صادق(ع) می‌فرماید: (ای شیعیان! به اتکای شفاعت ما گناه نکنید. به خدا سوگند! شفاعت ما به مرتکب زنا نمی‌رسد؛ مگر پس از آنکه عذاب دردناک الهی و هول و ترس جنهم را بچشد). کافی، ج 5، ص 476، ح 9؛ من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 31، ح 70.
و نیز: (کسانی که [ به واسطه گناهانشان ]حد و کیفر الهی بر آنان لازم آمده، مسلمان فاسق‌اند و در جهنم همیشگی و ابدی نیستند؛ بلکه روزی از جهنم [ به شفاعت] خارج می‌شوند و شفاعت جایزه و پاداشی برای آنان است [ به سبب ایمان و آن مقدار از عمل صالح که انجام داده‌اند]) بحار الانوار، ج 8، ص 40، ح 22 و 23..
امام باقر(ع) می‌فرماید: (گروهی از مردم در آتش می‌سوزند و خوب که گداخته شدند، شفاعت به سراغشان می‌آید). میزان الحکمه، ج 1، ص 475، ح 2940.
در حقیقت گنه‌کارانی که ایمان به خدا و پیوند معنوی با اولیای الهی را حفظ کردهاند، در برزخ، یا گذرگاه‌های قیامت و یا در دوزخ، تا حدی به مجازات اعمال خود می‌رسند و همین کیفرها، مقدمه‌ای بر پالایش از عوارض گناه آنان شده و قابلیت مغفرت و بخشش الهی از طریق شفاعت را پیدا می‌کنند.
www.eporsesh.com
