انسان از هنگام قبض روح، مراحل گوناگونی همچون: سکرات مرگ، عالم برزخ، گذرگاه‌های روز قیامت و حسابرسی اعمال را در پیش دارد. شفاعت اولیای الهی برای انسان گنه کار، دارای مراحل و مراتبی است.
این شفاعت، بر اساس رابطه معنوی میان شخص با اولیای الهی است. هر اندازه این رابطه بیشتر و قوی‌تر باشد، تأسیر آن نیز بیشتر خواهد بود. بر این اساس گسستره شمول شفاعت در حق گنه کار متفائت است.{1}
ممکن است هنگام مرگ، باعث نجات از سختی سکرات مرگ باشد یا کسانی در برزخ مورد شفاعت قرار گیرند. {2} برخی نیز بعد از طی مراحل گوناگون پس از مرگ و چشیدن سختی‌ها و وحشت برزخ و موقف‌های قیامت، مورد مغفرت خداوند قرار گیرند و از دوزخی شدن نجات یابند. همچنین برخی دیگر پس از دخول در جهنم و چشیدن عذاب، قابلیت مغفرت و بخشش الهی را پیدا کنند و آن گاه با شفاعت از آتش دوزخ نجات یابند.{3}
امام صادق(ع) می‌فرماید: (ای شیعیان! به اتکای شفاعت ما گناه نکنید. به خدا سوگند! شفاعت ما به مرتکب زنا نمی‌رسد؛ مگر پس از آنکه عذاب دردناک الهی و هول و ترس جنهم را بچشد).{4}
و نیز: (کسانی که (به واسطه گناهانشان) حد و کیفر الهی بر آنان لازم آمده، مسلمان فاسق‌اند و در جهنم همیشگی و ابدی نیستند؛ بلکه روزی از جهنم (به شفاعت) خارج می‌شوند و شفاعت جایزه و پاداشی برای آنان است (به سبب ایمان و آن مقدار از عمل صالح که انجام داده‌اند)).{5}
امام باقر(ع) می‌فرماید: (گروهی از مردم در آتش می‌سوزند و خوب که گداخته شدند، شفاعت به سراغشان می‌آید).{6}
در حقیقت گنه کاری که ایمان به خدا و پیوند معنوی با اولیای الهی را حفظ کرده اند، در برزخ، یا گذرگاه‌های قیامت و یا در دوزخ، تا حدی به مجازات اعمال خود می‌رسند و همین کیفرها، مقدمه‌ای بر پالایش از عوارض گناه آنان شده و قابلیت مغفرت و بخشش الهی از طریق شفاعت را پیدا می‌کنند/
[1]..ک: تجسم عمل و شفاعت، ص 115.
[2].حارالانوار، ج 27، ص 157، ح3.
[3].وایات اهل سنت: صحیح مسلم،ج 1، ص 117.
[4].کافی، ج 5، ص 476، ح 9؛ من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 31، ح 70/
[5].بحارالانوار، ج 8، ص 40، ح 22 و 23/
[6].میزان الحکمه، ج 1، ص 475، ح 2940/
www.eporsesh.com
