برای روشن شدن بحث در گام نخست، ناگزیر به بیان مقدمه ای هستیم.
مقدمه: پاسخ به سؤال مذکور متوقف بر تبیین کیفیت معاد است که آیا معاد جسمانی است و یا روحانی، در صورتی که معاد روحانی باشد مسأله ی استفاده و احتیاج انسان به وسایل مادی در سرای دیگر به کلی منتفی خواهد بود و اگر معاد جسمانی باشد، پای ابزارهای مادی نیز به میا ن کشیده می شود نفی کامل آنها پذیرفتنی نخواهد بود، البته در این صورت سخن درباره ی کیفیت و چگونگی این ابزارها، باب جدید از بحث را پیش روی ما می گشاید.
باید توجه داشت که نظریه ی مشهور میان علمای جهان اسلام اعم از اهل سنت و شیعیان مؤید معاد روحانی توأم با جسمانی است که بر طبق آن، نفس و روح انسان به همراه بدن ولی در سرای دیگر حاضر شده و هماهنگ با صفات و دستاوردهای دنیوی، مشمول نعمت های بهشتی و یا عذاب های تلخ دوزخی خواهد شد. از این روست که آیات قرآن کریم در مقام بیان اوصاف بهشت و دوزخ به دو دسته از نعمت ها و عذاب های مادی و معنوی اشاره می کند که متناسب با معاد جسمانی و روحانی انسان است (ر.ک: سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج 9، فصل هفتم و هشتم، مؤسسه امام صادق قم، 1369، چاپ اول).
از آنجا که سؤال پرسشگر محترم پیرامون بهشت است بحث را حول همین محور متمرکز می کنیم. خداوند متعال در برخی از آیات قرآن از لذت خشنودی خدا(توبه، آیه 72) و لقاء محبوب به عنوان برخی نعمت های روحانی بهشت نام می برد و در آیات فراوان دیگر نعمت های مادی و جسمانی بسیار دیگری را از قبیل باغ ها، جویبارها، تخت ها، میوه ها، خدمتکاران، قصرها، حوریان، لباس های فاخر و... بر می شمرد (الرحمن- واقعه) که بدون شک استفاده از این نعمت ها همراه با به کار بردن ابزارهای مادی خواهد بود اما باید توجه داشت که آن سرا با جهان کنونی تفاوت بسیار زیاد دارد و نحوه ی استفاده از ابزارهای مادی و کیفیت آنها نیز با وسایل کنونی بسیار متفاوت است که البته فهم قاصرها از درک این امور عاجز است.
اینک از باب نمونه دو حدیث در این باره ذکر می کنیم که نشاندهنده ی تفاوت ها در استفاده از ابزارهای مادی در آن سراست.
پیامبر گرامی اسلام در تفسیر آیه ی بیست و یکم سوره ی واقعه (ولحم طیر مما یشتهون؛ و گوشت پرندگان از آنچه خوش دارند) فرمودند: (انک لتنظر الی الطیر فی الجنه فتشتهیه فیخربین ذلک مشویا؛ همانا تو نگاه می کنی به پرنده در بهشت و میل به خوردن آن پیدا می کنی همان حال بریان شده در نزد تو می افتد) (طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج 19، ص 127، انتشارات اسماعیلیان قم).
همچنین در تفسیر مجمع البیان در ذیل آیه ی چهاردهم سوره ی الحاقه (و ذللت قطوفها تذلیلا؛ و میوه هایش برای چیدن رام است) می خوانیم که منظور از این آیه آن است که میوه های بهشتی مسخر آنها می شود و اخذ میوه هایش آنان است اگر بلند شود میوه به اندازه او بلند می شود و بالا می آید و اگر بنشیند میوه پایین می آید تا دستش برسد و اگر بخوابد پایین می آید تا دستش برسد(طبرسی، مجمع البیان، ج 10، ص 621، دارالمعرفه).
eporsesh.com
