آرزوی دیرینه همه انسانها رسیدن به آرامش و نشاط روحی است و این نشاط همان چیزی است که انسان در سایه اطاعت از فرامین الهی که در جهت رسیدن به این میل باطنی تنظیم شده به آن می رسد. گاه می شود انسان را به بهترین باغها دعوت می کنند، و انواع وسائل پذیرایی را برای او فراهم می سازند، اما روحش چنان افسرده و گرفته است که از هیچیک از آنها لذت نمی برد، انسان هنگامی می تواند از مواهب الهی لذت برد که روح او دارای نشاط باشد.
از آیات مختلف قرآن استفاده می شود، بهشتیان آن چنان غرق نشاطند که آثارش به خوبی در چهره های آنان موج می زند. تعبیراتی که قرآن کریم در این زمینه به کار برده بسیار جالب و پر جاذبه است: "وجوة یومئذ ناعمه، لسعیها راضیه" (1) "چهره‌هایی در آن روز شاداب و با طراوتند و از سعی و تلاش خود خشنودند"
ناعمه از ماده نعمت گرفته شده و در اینجا به معنای غرق نعمت بودن است، آنچنانکه آثارش از خوشحالی و سرور و شادابی و طراوت در چهره ظاهر شود. بعضی نیز گفته اند: از ماده نعومت به معنی نرمی و لطافت گرفته شده، که آن نیز نتیجه نعمت های گوناگون است.
بدیهی است این طراوت و شادابی و صورتهای نورانی که، به گفته بعضی از مفسران، همچون ماه شب چهارده می درخشد، معلول نعمت های مادی نیست، چرا که نعمتهای مادی به تنهایی نمی تواند چنین آثاری را به بار آورد، حتماً این اثر نتیجه نشاط معنوی فوق العاده روحانی آنها است که در جسمشان پرتو افکن می شود.
ذیل آیه نیز گواه بر شاهد این معنی است.
این مطلب با تعبیر دیگری در آیه 24 سوره مطففین آمده است:
"تعرف فی وجوههم نظره النعیم" در چهره هایشان طراوت و نشاط نعمت را می بینی و می شناسی.
"نظره" در اصل به معنی زیبایی است منظور از "نظره النعیم" طراوت و شادابی خاصی است که بر اثر وفور نعمت و زندگی مرفه به انسان دست می دهد و حکایت از نشاط درونی می کند. چنان است که رنگ رخساره خبر می دهد از سر درون.
علاوه بر اینها لذت درک رضای محبوب از بزرگترین لذات معنوی است. لذتی است آمیخته با احساس شخصیت و ارزش وجودی، چرا که اگر ارزش و شخصیتی نداشت از سوی محبوب بزرگش پذیرفته نمی شد.
قرآن مجید بارها به این نکته لطیف اشاره کرده و بر آن تکیه نموده است: در آیه 15 سوره آل عمران، بعد از ذکر باغهای سرسبز بهشتی و همسران پاک و پاکیزه می فرماید: "و رضوان من الله" و خشنودی خداوند "نصیب آنهاست"
این نعمتی است برتر از همه آنها که در یک جمله کوتاه و سربسته بیان شده است.
درآیه 72 سوره توبه از این مسأله کمی پرده را بالاتر می زند و بعد از بیان شمه ای از نعمتهای مادی بهشت از جمله باغهای پر طراوتی که از زیر درختانش نهرها جاری است و همچنین مسکنهای پاکیزه بهشتی می افزاید: "و رضوان من الله اکبر" "و خشنودی و رضای خدا، (از همه اینها) برتر است " سپس آیه را با این جمله پایان می دهد:
"ذلک هو الفوز العظیم": "و پیروزی بزرگ همین است".
تعبیر اکبر و همچنین جمله ذلک هو الفوز العظیم، به خوبی نشان می دهد که هیچ موهبتی از مواهب الهی به این پایه نمی رسد، به گونه ای که جمله اخیر، که مفهوم حصر را در بر دارد می گوید: "پیروزی بزرگ همین است" .(2)
منابع و مآخذ:
1 قرآن کریم، غاشیه، 8
2 دیدار یار، (بخشهایی از معاد در کلام وحی) آیت الله العظمی مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلا.
eporsesh.com
