اولا، چنانکه برخی از دانشمندان فرموده اند، ممکن است معنای سجده ملایک در برابر آدم(علیه السلام) این باشد که فرشتگان برای خدا، امّا در برابر آدم سجده کنند. بنابراین حضرت آدم(علیه السلام)مسجود فرشتگان محسوب نمی شود. ثانیاً، چنانکه گفته شود سجده در برابر غیرخدا به دستور خداوند جایز و امکان پذیر است، در این مورد آدم بر فرشتگان فضیلت و مزیّت دارد. از این جهت که فرشتگان به گونه ای آفریده شده اند که میل به گناه و انحراف در آنان نیست. از این رو تقدیس و تسبیح و عبادت آنان در پیشگاه خداوند، اقتضای طبیعت آنان است. ولی انسان، نظر به اینکه دارای بُعد حیوانی است و تمایل به شرّ و فساد در او هست، اگر با وجود تمایلات سرکش خویش به عبادت و اطاعت خداوند برخیزد و به گناه تن ندهد، از فرشتگان هم برتر خواهد شد. در مورد انسان نباید به بعد جسمی وی که از گِل متعفن ساخته شده نظر کرد; بلکه باید به تعالی روحی و استعداد اوج گرفتن در بُعد معنوی او نظر افکند، که در این قسمت انسان بر فرشتگان پیشی می گیرد. یادآوری این نکته لازم است که شیطان، چنانکه از برخی احادیث استفاده می شود، از ملایک نبود، گرچه در زمره آنان قرار داشت; از این رو فرمان الهی نسبت به سجده حضرت آدم(علیه السلام) شامل وی نیز شد. eporsesh.com
از آنجا که سجده کردن جز برای خداوند روا نیست، چطور خداوند امر کرد ملایک بر انسان سجده کنند؟
اولا، چنانکه برخی از دانشمندان فرموده اند، ممکن است معنای سجده ملایک در برابر آدم(علیه السلام) این باشد که فرشتگان برای خدا، امّا در برابر آدم سجده کنند. بنابراین حضرت آدم(علیه السلام)مسجود فرشتگان محسوب نمی شود.
ثانیاً، چنانکه گفته شود سجده در برابر غیرخدا به دستور خداوند جایز و امکان پذیر است، در این مورد آدم بر فرشتگان فضیلت و مزیّت دارد. از این جهت که فرشتگان به گونه ای آفریده شده اند که میل به گناه و انحراف در آنان نیست. از این رو تقدیس و تسبیح و عبادت آنان در پیشگاه خداوند، اقتضای طبیعت آنان است. ولی انسان، نظر به اینکه دارای بُعد حیوانی است و تمایل به شرّ و فساد در او هست، اگر با وجود تمایلات سرکش خویش به عبادت و اطاعت خداوند برخیزد و به گناه تن ندهد، از فرشتگان هم برتر خواهد شد. در مورد انسان نباید به بعد جسمی وی که از گِل متعفن ساخته شده نظر کرد; بلکه باید به تعالی روحی و استعداد اوج گرفتن در بُعد معنوی او نظر افکند، که در این قسمت انسان بر فرشتگان پیشی می گیرد.
یادآوری این نکته لازم است که شیطان، چنانکه از برخی احادیث استفاده می شود، از ملایک نبود، گرچه در زمره آنان قرار داشت; از این رو فرمان الهی نسبت به سجده حضرت آدم(علیه السلام) شامل وی نیز شد.
eporsesh.com
- [سایر] اگر شیطان بر انسان سجده می کرد و از امر خداوند سرپیچی نمی کرد آنگاه سرنوشت ما چگونه بود؟
- [سایر] چرا خدا امر می کند به غیر او سجده نکنید، اما حرف خودش را نقض می کند و فرشتگان را مجبور به سجده بر انسان می کند؟
- [سایر] چرا خدا امر می کند به غیر او سجده نکنید، اما حرف خودش را نقض می کند و فرشتگان را مجبور به سجده بر انسان می کند؟
- [سایر] آیا در میان کائنات (انس، جن و ملائک) موجودی هست که خدا را مستقیما ببیند؟
- [سایر] خداوند قادر و توانا، چرا بسیاری از کارها را به دست واسطه های فیض (ملائک) سپرده است؟ چرا خودش انجام نمی دهد؟
- [سایر] چرا خدا امر می کند به غیر او سجده نکنید، اما حرف خودش را نقض می کند؟
- [سایر] آیا ملائک دارای اراده و اختیار هستند؟
- [سایر] وظایف ملائک و فرشتگان از دید قرآن کریم کدام است ؟
- [سایر] آیا خدا روح انسان ها را قبض می کند، یا فرشتگان هم در این امر دخالت دارند؟
- [سایر] آیا خدا روح انسان ها را قبض می کند، یا فرشتگان هم در این امر دخالت دارند؟
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شخص با اهل معصیت، محشور باشد و بتواند به ترک معصیت، از معصیت آنها جلوگیری نماید، بهترین طریقه امر به معروف و نهی از منکر است، مثلاً اگر رفیق انسان بخواهد غیبت کند، انسان از استماع، معذرت بخواهد و بگوید من از خدا میترسم غیبت کنم، و اگر در بین تارکالصلاةها باشد، مراقب خواندن نماز باشد، یا بین روزهخورها مراقب روزه باشد تا آنها به همین خواندن نماز و گرفتن روزه، تشویق شوند و نماز بخوانند و روزه بگیرند، بهترین اقسام نهی از منکر و امر به معروف را انجام داده است.
- [آیت الله علوی گرگانی] هنگام وجوب امر به معروف ونهی از منکر با زبان، یادآوری مسائل شرعی کفایت نمیکند; بلکه انسان باید امر ونهی نماید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است خواه فقط برای مردم باشد یا خدا و مردم یعنی هردو را در نظر بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند، پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است خواه فقط برای مردم باشد یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد.
- [آیت الله سبحانی] انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند، پس کسی که ریا کند، یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است خواه فقط برای مردم باشد، یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد. تکبیرة الإحرام
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند؛ پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند نمازش باطل است؛ خواه فقط برای مردم باشد؛ یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد.
- [آیت الله نوری همدانی] انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند ، پس کسی که ریا کند ، یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند ، نمازش باطل است خواه فقط برای مردم باشد یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد .
- [امام خمینی] انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند. پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است، خواه فقط برای مردم باشد، یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد.
- [آیت الله بهجت] انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند، پس کسی که ریا کند، یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش بنابر احوط باطل است، خواه فقط برای مردم باشد، یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد.
- [آیت الله مظاهری] اگر انسان موقعی که آیه سجده را میخواند، از دیگری هم بشنود باید دو سجده نماید.