آیا در یک زمان دو نفر به پیامبری می رسیدند؟

آری؛ نه تنها در یک زمان دو پیامبر، که بر اساس روایات، گاه پنج و یا حتی هفتاد پیامبر وجود داشته است. علامه ی مجلسی (ره) روایتی را نقل می کند که پنج پیامبر در یک زمان مبعوث شدند و آنان عبارتند از: ابراهیم، اسحاق، یعقوب، اسماعیل و لوط(علیهم السلام). حضرت ابراهیم و حضرت اسحاق در سرزمین بابل (عراق). و حضرت یعقوب در سرزمین کنعان و مصر و حضرت اسماعیل در سرزمین جرهم (اطراف کعبه) و حضرت لوط در چهار منطقه: سهدوم، عامور، صنعا و داروما[1].
این روایت تصریح می کند که در یک زمان، پنج پیامبر از جانب خداوند برای ارشاد و هدایت مردم مأمور شده اند و در روایات متعددی نیز آمده است که بنی اسرائیل در یک روز دو، یا سه ،یا چهار پیامبر و یا حتی هفتاد پیامبر را (در یک روز) به شهادت رسانیدند، بدون آن که در آن روز بازار و کسب و تجارت خود را تعطیل کرده باشند[2].
به شهادت رساندن هفتاد پیامبر در یک روز، گواه روشنی بر وجود پیامبران متعدد در یک زمان، بلکه در یک مکان مشخص است.
با توجه به این که تمامی پیامبران، دارای شریعت و آیین مستقلی نبودند و بسیاری از آنان تنها مروّج و مبلّغ پیامبران صاحب شریعت (پنج پیامبر اولوالعزم) بوده اند؛ از این رو هیچ مانعی وجود نداشت که در یک زمان چند پیامبر وجود داشته باشد و همگی به وظیفه ی هدایت مردم به توحید، ترویج شریعت پیامبر صاحب شریعت بپردازند؛ به ویژه که بر اساس روایت یاد شده، پیامبران متعدد در مناطق گوناگونی مبعوث شده و هر یک از آن ها در منطقه خاصی مأمور بوده اند. گرچه از روایت دوم و سایر روایات، به خوبی استفاده می شود که اجتماع پیامبران متعدد در یک مکان نیز اتفاق افتاده است.
در این جا توجه به نکاتی لازم است:
نکته ی اول: درست است که گاه در یک زمان و مکان پیامبران متعددی وجود داشته اند؛ اما چنان نبوده است که دو پیامبر صاحب شریعت و کتاب در یک زمان به پیامبری بر انگیخته شوند، بلکه پیامبران صاحب شریعت با فاصله های زمانی مبعوث می شدند[3].
نکته ی دوم: در بعضی از زمان ها یکی از پیامبران متعدد، دارای شریعت و کتاب نیز بوده است؛ مانند زمان حضرت موسی(علیه السلام) که دارای شریعت و کتاب بود و برادرش هارون(علیه السلام) نیز مقام نبوت و حتی رسالت را بر عهده داشت، و یا در زمان حضرت ابراهیم(علیه السلام) که دارای شریعت بود و حضرت لوط(علیه السلام) نیز وجود داشت.
اما در بعضی از زمان ها، پیامبر صاحب شریعت وجود نداشته و تمام پیامبران (در یک زمان) مردم را به آیین پیامبر صاحب شریعت گذشته دعوت می کردند؛ مانند پیامبران بنی اسرائیل که سال های طولانی مردم را به شریعت و دین حضرت موسی(علیه السلام) دعوت می کردند، و یا پیامبران پس از حضرت عیسی(علیه السلام) که دین او را تبلیغ می کردند.
نکته ی سوم: از آیات و روایات به دست می آید که وظیفه ی پیامبران متعددی که دارای شریعت مستقل نبوده اند، ترویج شریعت پیامبر دارای شریعت گذشته بوده است و نیز پیروی کامل از وی، در صورتی که در عصر او باشند؛ از این رو حضرت ابراهیم(علیه السلام) مقامی والاتر از حضرت لوط(علیه السلام)داشته و امام او بوده است. برتری مقام حضرت موسی(علیه السلام) بر حضرت هارون(علیه السلام) نیز این چنین بوده است.
منبعی برای آگاهی بیشتر:
1. راهنماشناسی، ص366.
پی نوشتها:
[1]. بحارالانوار، ج11، ص57.
[2]. همان، ص47.
[3]. بحارالانوار، ص35 34.
منبع: پرسش ها و پاسخ هایی پیرامون نبوت و رسالت، فاضل عرفان، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه (1383).