آیا اعتقاد به شفاعت، موجب جرأت افراد بر گناه و شانه خالی کردن از مسؤولیت نمی‌شود؟

شناخت حقیقت (شفاعت) و شرایط و ویژگی‌های آن، آشکار می‌سازد که اعتقاد به شفاعت، نه تنها موجب جرأت بر گناه و شانه خالی کردن از بار مسؤولیت نمی‌گردد؛ بلکه به عکس موجب ترغیب و تشویق به اجتناب از گناه و عمل به دستورات و وظایف دینی است. به همین جهت توجه به چند نکته بایسته است:
یکم. از آنجا که شفاعت، منوط به تحقق شرایطی است، اعتقاد به شفاعت، انسان را بر می‌انگیزد تا با به دست آوردن آنها، صلاحیت و قابلیت (شفاعت شدن) را پیدا کند. از این رو شفاعت تنها شامل حال کسانی می‌شود که از طریق ایمان و عمل و دوری از گناه، به درجه‌ای از هم‌سنخی با شفیعان برسند.
نقش عمل به دستورات و وظایف دینی، در شمول شفاعت به حدی است که در مواردی - حتی سبک شمردن و اهمیت ندادن به برخی از احکام الهی - موجب محروم شدن از شفاعت می‌شود. (میزان الحکمه، ج 4، ص 1472، ح 9486؛ کافی، ج 3، ص 270.)
در حقیقت اعتقاد به شفاعت، نه تنها موجب جرأت بر گناه نمی‌شود؛ بلکه عاملی سازنده در جهت ترغیب و تشویق به انجام دادن وظایف و اجتناب از گناهان است.
دوّم. با توجه به شرایط شفاعت، به هیچ فرد یا گروهی به طور مشخص در این باره تضمین داده نشده است. لذا تردید در شفاعت، سبب می‌شود که اشخاص و گروه‌ها، همواره در حالت سازنده خوف و رجا بمانند.
(رجا) به باز بودن روزنه نجات و اینکه گناهان، سرنوشت قطعی و غیر قابل تغییر برای او رقم نزده است و خوف از اینکه آیا شرایط شفاعت (مانند رضایت خداوند) را توانسته‌ام تحصیل کنم یا نه. این حالت مانع می‌شود که شخص با آسودگی و بی‌تفاوتی مرتکب گناه گردد و او را به سوی وظایف و اجتناب از گناه سوق می‌دهد.
سوّم. یکی از ویژگی‌های مسأله شفاعت، ابهام آن از نظر زمان وقوع شفاعت است. با توجه به مرحله‌ها و گذرگاه‌های گوناگون و طولانی پس از مرگ، شفاعت ممکن است پس از دیدن وحشت‌ها و سختی‌های برزخ و گذرگاه‌های قیامت، شامل حال بندگان شود و ممکن است حتی پس از تحمل مدت‌ها عذاب، قابلیت شفاعت پیدا شود. ابهام در زمان وقوع شفاعت نیز، عاملی در جهت بازدارندگی از ارتکاب گناه است. شفاعت حکم دارو و درمان را دارد؛ همان طور که امکان درمان، هیچ عاقلی را تشویق به مبتلا کردن خود به بیماری نمی‌کند؛ شفاعت نیز ترغیب به گرفتار شدن در دشواری‌های گناه را نمی‌کند؛ بلکه تنها به گرفتاران، امید بخشیده و راه نجات را نشان می‌دهد.
eporsesh.com