ولایت تکوینی
توحید معاد نبوت عدل (شیعه) • 
اگر امام ولایت تکوینی دارد پس چرا در مواقع ضروری از آن استفاده نمی کند؟
برخی می گویند: اگر امام داری ولایت تکوینی و حق تصرف در نظام تکوین است ، چرا در مواقع ضرورت ، در تقدیرات الهی تصرف نمی کند تا بلا را از خود دور کرده ، دشمنان خود را ریشه کن کند و تمام امکانات را برای خود جلب نماید؟ پاسخ : اولا: قبل از هر چیز این نکته را باید ملتفت باشیم که چه بسا اموری را که گمان می کنیم برای ما ضرر دارد در حالی که خیر محض است ، و نیز به عکس چه بسا اموری که گمان می کنیم برای ما خیر است در حالی که شر محض است . ما این را نمی دانیم ، اگر چه علام الغیوب و هر که را که خداوند خواسته و او را از علم غیب مطلع ساخته است از آن اطلاع دارد. لذا نباید به ظاهر امر قضاوت کرد که چرا امام این مصیبت را از خود دور نکرد و این منفعت را برای خود تحصیل ننمود. قرآن می فرماید:کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم(1) ؛((جهاد در راه خدا بر شما مقرر شد ، در حالی که برایتان ناخوشایند است . چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید ، حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را خوش نداشته باشید ، حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را دوست داشته باشید ، حال آنکه شر شما در آن است .)) و نیز می فرماید:فعسی ان تکرهوا شیئا و یجعل الله فیه خیرا کثیرا(2) ؛((چه بسا چیزی خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانی در آن قرار می دهد.)) ثانیا: امام از آنجا که تسلیم تقدیرات الهی است در هر کاری دست به تصرف تکوینی نمی زند و خلاف اراده و تقدیر مشیت الهی گام برنداشته و اقدام عملی انجام نمی دهد. ثالثا: اراده حتمی اولی خداوند بر آن است که در این دار تکلیف هر کاری بر روال طبیعی و از اختیار انجام می گیرد و حتی الامکان از معجزه و خرق نظام طبیعت استفاده نشود. رابعا: هرگز انسان معصوم در نظام تکوین به جهت مصالح شخصی اقدام و تصرفی بر خلاف مقدرات الهی انجام نمی دهد ، و اگر معجزه و اعمال ولایتی کند به جهت مصالح نوعی بشر و عالم است که این هم مطابق اراده و خواست و مشیت خداوندی است . پی نوشتها: 1- سوره بقره ، آیه 216. 2- سوره نساء ، آیه 19. منبع : موعود شناسی وپاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی ، انتشارات مسجد مقدس جمکران
برخی می گویند: اگر امام داری ولایت تکوینی و حق تصرف در نظام تکوین است ، چرا در مواقع ضرورت ، در تقدیرات الهی تصرف نمی کند تا بلا را از خود دور کرده ، دشمنان خود را ریشه کن کند و تمام امکانات را برای خود جلب نماید؟ پاسخ : اولا: قبل از هر چیز این نکته را باید ملتفت باشیم که چه بسا اموری را که گمان می کنیم برای ما ضرر دارد در حالی که خیر محض است ، و نیز به عکس چه بسا اموری که گمان می کنیم برای ما خیر است در حالی که شر محض است . ما این را نمی دانیم ، اگر چه علام الغیوب و هر که را که خداوند خواسته و او را از علم غیب مطلع ساخته است از آن اطلاع دارد. لذا نباید به ظاهر امر قضاوت کرد که چرا امام این مصیبت را از خود دور نکرد و این منفعت را برای خود تحصیل ننمود. قرآن می فرماید:کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم(1) ؛((جهاد در راه خدا بر شما مقرر شد ، در حالی که برایتان ناخوشایند است . چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید ، حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را خوش نداشته باشید ، حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را دوست داشته باشید ، حال آنکه شر شما در آن است .)) و نیز می فرماید:فعسی ان تکرهوا شیئا و یجعل الله فیه خیرا کثیرا(2) ؛((چه بسا چیزی خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانی در آن قرار می دهد.)) ثانیا: امام از آنجا که تسلیم تقدیرات الهی است در هر کاری دست به تصرف تکوینی نمی زند و خلاف اراده و تقدیر مشیت الهی گام برنداشته و اقدام عملی انجام نمی دهد. ثالثا: اراده حتمی اولی خداوند بر آن است که در این دار تکلیف هر کاری بر روال طبیعی و از اختیار انجام می گیرد و حتی الامکان از معجزه و خرق نظام طبیعت استفاده نشود. رابعا: هرگز انسان معصوم در نظام تکوین به جهت مصالح شخصی اقدام و تصرفی بر خلاف مقدرات الهی انجام نمی دهد ، و اگر معجزه و اعمال ولایتی کند به جهت مصالح نوعی بشر و عالم است که این هم مطابق اراده و خواست و مشیت خداوندی است . پی نوشتها: 1- سوره بقره ، آیه 216. 2- سوره نساء ، آیه 19. منبع : موعود شناسی وپاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی ، انتشارات مسجد مقدس جمکران
پاسخ:
برخی می گویند: اگر امام داری ولایت تکوینی و حق تصرف در نظام تکوین است ، چرا در مواقع ضرورت ، در تقدیرات الهی تصرف نمی کند تا بلا را از خود دور کرده ، دشمنان خود را ریشه کن کند و تمام امکانات را برای خود جلب نماید؟
پاسخ :
اولا: قبل از هر چیز این نکته را باید ملتفت باشیم که چه بسا اموری را که گمان می کنیم برای ما ضرر دارد در حالی که خیر محض است ، و نیز به عکس چه بسا اموری که گمان می کنیم برای ما خیر است در حالی که شر محض است . ما این را نمی دانیم ، اگر چه علام الغیوب و هر که را که خداوند خواسته و او را از علم غیب مطلع ساخته است از آن اطلاع دارد. لذا نباید به ظاهر امر قضاوت کرد که چرا امام این مصیبت را از خود دور نکرد و این منفعت را برای خود تحصیل ننمود.
قرآن می فرماید:کتب علیکم القتال و هو کره لکم و عسی ان تکرهوا شیئا و هو خیر لکم و عسی ان تحبوا شیئا و هو شر لکم(1) ؛((جهاد در راه خدا بر شما مقرر شد ، در حالی که برایتان ناخوشایند است . چه بسا چیزی را خوش نداشته باشید ، حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را خوش نداشته باشید ، حال آنکه خیر شما در آن است و یا چیزی را دوست داشته باشید ، حال آنکه شر شما در آن است .))
و نیز می فرماید:فعسی ان تکرهوا شیئا و یجعل الله فیه خیرا کثیرا(2) ؛((چه بسا چیزی خوشایند شما نباشد و خداوند خیر فراوانی در آن قرار می دهد.))
ثانیا: امام از آنجا که تسلیم تقدیرات الهی است در هر کاری دست به تصرف تکوینی نمی زند و خلاف اراده و تقدیر مشیت الهی گام برنداشته و اقدام عملی انجام نمی دهد.
ثالثا: اراده حتمی اولی خداوند بر آن است که در این دار تکلیف هر کاری بر روال طبیعی و از اختیار انجام می گیرد و حتی الامکان از معجزه و خرق نظام طبیعت استفاده نشود.
رابعا: هرگز انسان معصوم در نظام تکوین به جهت مصالح شخصی اقدام و تصرفی بر خلاف مقدرات الهی انجام نمی دهد ، و اگر معجزه و اعمال ولایتی کند به جهت مصالح نوعی بشر و عالم است که این هم مطابق اراده و خواست و مشیت خداوندی است .
پی نوشتها:
1- سوره بقره ، آیه 216.
2- سوره نساء ، آیه 19.
منبع : موعود شناسی وپاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی ، انتشارات مسجد مقدس جمکران
- [سایر] به چه دلیل وجود امام ضروری است؟
- [سایر] چرا امام(ره) می‌گویند ولایت فقیه همان ولایت رسولالله است؟
- [سایر] معنای ولایت تکوینی امام چیست؟
- [سایر] معنای ولایت تکوینی امام چیست ؟
- [سایر] تفاوت میان امامت و ولایت چیست؟
- [سایر] آیا ولایت تکوینی امام به معنای تفویض است ؟
- [سایر] آیا امام می تواند ولایت تکوینی داشته باشد؟
- [سایر] می گوئید ولایت فقیه امتداد امامت ائمه است ، چگونه و با چه استدلالی این زنجیر یا سلسله ولایت فقیه را به زنجیر یا سلسله امامت متصل می کنید؟
- [سایر] امام (ره) در یک سخنرانی، آنچه قانون اساسی درباره ولی فقیه گفته است را بعضی شئون ولی فقیه دانست چون ولایت فقیه از نظر امام همان ولایت رسول الله است و این ولایت مطلقه است آیا ولی فقیه نیازمند التزام به
- [آیت الله اردبیلی] آیا در مواقع ضروری، مسح کردن از روی کفش یا جوراب یا مقنعه و روسری صحیح است؟ اگر امکان تیمّم هم باشد، در صورت صحّت این گونه وضو، کدام یک مقدّم است؟
- [آیت الله مکارم شیرازی] کسی که ضروری دین اسلام یعنی چیزی را که همه مسلمانان می دانند (مانند معاد روز قیامت و واجب بودن نماز و روزه و امثال آن) را منکر شود، چنانچه ضروری بودن آن را بداند، کافر است و اگر در ضروری بودن آن شک دارد کافر نیست، ولی احتیاط مستحب آن است که از او اجتناب شود.
- [آیت الله علوی گرگانی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود یا حکم ضروری دین یعنیحکمی را که مسلمانان جز دین اسلام می‌دانند مثل واجب بودن نماز وروزه را انکار کند در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتدّ میشود.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود، یا حکم ضروری دین، یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام می‌دانند، مثلاً واجببودن نماز و روزه را انکار کند، در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتد میشود.
- [آیت الله بروجردی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر شود، یا حکم ضروری دین یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام می‌دانند مثل واجب بودن نماز و روزه انکار کند، در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است مرتد میشود.
- [امام خمینی] نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و بایدبه ماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است مستحب می باشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد. و چنانچه ولی فقیه یا ماذون از طرف او اقامه جماعت نماید،اشکال ندارد.
- [آیت الله شبیری زنجانی] أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً وَلِیُّ اللَّه) جزء اذان و اقامه نیست؛ البته ولایت امیر المؤمنین و ائمه معصومین علیهمالسلام از ارکان ایمان است و اسلام بدون آن ظاهری بیش نیست و قالبی از معنی تهیست و خوب است که پس از (أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّه)، به قصد تیمن و تبرّک، شهادت به ولایت و امامت بلافصل حضرت امیر المؤمنین و سایر معصومین علیهمالسلام به گونهای که عرفاً از اجزاء اذان و اقامه به حساب نیاید؛ ذکر گردد.
- [آیت الله خوئی] مسلمانی که منکر خدا یا پیغمبر یا معاد یا از فرقههائی بوده باشد که در مسألة (2406) گفته شد و یا حکم ضروری دین یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام می‌دانند مثل واجب بودن نماز و روزه درصورتی که بداند آن حکم ضروری دین است انکار کند مرتد میشود، و احکامی که در مسائل آینده ذکر میشود بر او مترتب است.
- [آیت الله مظاهری] اگر کسی بداند مسلمانی حوایج ضروری دارد، مثل اینکه خود او یا زن و بچه او گرسنه یا تشنهاند یا بیلباس یا بیمسکن هستند و بتواند حوایج ضروری او را برآورد رفع آن حوایج بر هر کسی که بداند واجب است.
- [آیت الله نوری همدانی] مسلمانی که منکر خدا یا معاد یا پیغمبر شود ، یا حکم ضروری دین ، یعنی حکمی را که مسلمانان جزء دین اسلام می دانند ، مثل واجب بودن نماز و روزه انکار کند ، در صورتی که بداند آن حکم ضروری دین است و انکار آن ، انکار نبوّت پیغمبر ( صلّی الله علیه وآله ) است ، مرتّد است .
- [آیت الله جوادی آملی] .اگر گنجی پیدا شد که اثر سکه اسلامی دارد , یا معلوم شد که مال مسلمانی هست، حکم میراث (من لا وارث له )؛ یا حکم (لُقَطَه) را دارد و تمام آن مال، در اختیار امام(ع) یا ولیّ فقیه (در عصر غیبت) قرار میگیرد.