آیا کمک خواستن از غیر خدا شرک است؟

از دیدگاه عقل و در منطق وحی، تمام انسانها بلکه همه پدیده های جهان، همان گونه که در پیدایش خود به خدا محتاجند، در تاثیر بخشی خویش نیز بدو نیازدارند. قرآن کریم در این زمینه می فرماید: یا ایها الناس انتم الفقراء الی اللّه و اللّه هو الغنی الحمید.) 1 (- ای مردم، شما به خدا احتیاج دارید و او بی نیاز و ستوده است. و در جای دیگر، همه پیروزیها را در انحصار پروردگار جهان دانسته و می فرماید: و ما النصر الا من عنداللّه العزیز الحکیم.) 2 (- نصرت و یاری، تنها از جانب خدای عزیز و حکیم است. براساس این اصل مسلم اسلام، ما مسلمانان در هر نماز خود، این آیه شریفه رازمزمه می کنیم: ایاک نعبد و ایاک نستعین.) 3 (- تنها تو را می پرستیم و از تو کمک می جوییم. اینک برای روشن شدن پاسخ سئوال فوق، می گوییم: یاری جستن از غیر خدا، به دو صورت، متصور است. 1- صورت اول آن است که بگونه ای از انسان یا پدیده دیگری استمداد نماییم که اورا در اصل هستی یا عملکرد خویش، مستقل دانسته و در یاری رساندن، بی نیاز ازخدا بپنداریم. شکی نیست که این گونه استمداد از غیر خدا، شرک محض است که قرآن کریم در آیه ذیل، بی پایگی آن را رقم می زند. قل من ذا الذی یعصمکم من اللّه ان اراد بکم سوءال و اراد بکم رحمه و لا یجدون لهم من دون اللّه ولیا و لا نصیرا.) 4 (- بگو اگر خدا درباره شما اراده عذاب نماید، کیست که شما را از او در امان بدارد؟ و یا اگر اراده رحمت نماید، (کیست که از آن پیشگیری نماید) و آنان برای خود، ولی و یاوری نمی یابند. 2- روش دیگر آن است که به هنگام یاری جستن از انسانی دیگر، او را آفریده ونیازمند به خدا بدانیم که از خود، استقلالی ندارد و تاثیر بخشی وی نیز از جانب خدای بزرگ، به منظور حل بعضی از مشکلات بندگان، به وی عطا گردیده است. براساس این طرز تفکر، موردی که از وی یاری می طلبیم، حکم واسطه را دارد که پروردگار بزرگ او را وسیله برآوردن برخی نیازها قرار داده است. اینگونه کمک خواهی، در واقع، استعانت از خداوند است زیرا او است که به این وسائل واسباب، هستی بخشیده و سرانجام آنان را در برآوردن نیازهای دیگران، تاثیر وتوان عطا فرموده است. اصولا زندگی افراد بشر بر مبنای این استعانت از اسباب ومسببات، پایه ریزی شده است، بطوری که بدون کمک گرفتن از آنها، زندگی انسان، دچار آشفتگی می گردد. در اینجا نیز اگر با این دید به آنها بنگریم که عوامل تحقق یاری خدا هستند که هم اصل هستی آنها از خدا است و هم تاثیر بخشی از آنهااز جانب او است، این کمک گرفتن، با توحید و یکتاپرستی هیچ برخوردی ندارد. اگر کشاورزی موحد و خدا شناس، از عواملی؛ مانند زمین و آب و هوا و آفتاب کمک می گیرد و می تواند دانه ها را پرورش داده و به بار بنشاند در واقع از خدا استمدادمی جوید؛ زیرا او است که به این عوامل و ابزار، نیرو و استعداد بخشیده است. روشن است که این استعانت، با روح توحید و یگانه پرستی سازگاری کامل دارد. بلکه قرآن مجید ما را به اینگونه یاری جستن از پدیده هایی (مانند پایداری و نماز)، فرمان می دهد آنجا که می فرماید: واستعینوا بالصبر و الصلوه.) 5 (- از پایداری و نماز، یاری بجویید. روشن است که صبر و پایداری کار بشر است و ما ماموریم از آنها کمک بگیریم و درعین حال، یک چنین استعانتی، با حصر آن به خدا در آیه 000 و ایاک نستعین منافاتی ندارد.
پی نوشتها:
1-فاطر: 15
2- آل عمران: 126
3-حمد: 5
4-احزاب: 17
5-مائده: 45
منبع: شیعه پاسخ می دهد، حسینی نصب- سید رضا