شرح پرسش:
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام زمان(علیه السلام) می‌فرمایند: (أَنَّ الاَْرْضَ لا تَخْلُو مِنْ حُجَّة إِمّا ظاهِراً وَإِمّا مَغْمُوراً؛ زمین، هیچ گاه، از حجّت خالی نخواهد بود؛ چه آن حجّت ظاهر باشد و چه پنهان.)[1]
شرح حدیث:
این کلام، قسمتی از توقیعی است که امام زمان(علیه السلام) به عثمان بن سعید عمری و فرزندش محمّد مرقوم داشته اند. حضرت(علیه السلام) بعد از سفارش های زیاد، به مطلبی اشاره می کند و می فرماید: باید همیشه، در روی زمین، حجّت الهی باشد، و نمی توان حتّی لحظه ای را تصوّر کرد که امام معصوم نباشد.
احتیاج انسان و دیگر موجودات به امام، ادامه ی احتیاج آنان به پیامبر است. نیاز به فرد معصوم چه پیامبر و چه امام را از دیدگاه های مختلفی می توان بررسی کرد. یکی از این وجوه، نیاز به قانون الهی و تفسیر آن از سوی معصوم است. در کتاب های کلام، با دلیل های عقلی ثابت شده است که بشر برای اصلاح زندگی دنیوی خود و رسیدن به سعادت ابدی و اخروی، نیازمند پیامبر است. نیاز بشر به دین و تفسیر صحیح از آن، ابدی است. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) دین اسلام را به عنوان آخرین دین الهی، آورد و همه ی احکام و مسائل آن را بازگو کرد. پس از وفات پیامبر(صلی الله علیه و آله) به همان دلیل های عقلی، باید کسانی مانند پیامبر در علم و عصمت و ... وجود داشته باشند. اینان کسانی نیستند جز امامان بزرگوار(علیهم السلام).
حضرت مهدی(علیه السلام) به این نکته ی مهم هم اشاره دارند که به دلیل سستی مردم در پذیرش حق، این طور نیست که همه ی امامان به حکومت برسند و یا در میان مردم حاضر باشند، همان طور که همه ی انبیا و اوصیای الهی گذشته نیز، به حکومت دست نیافتند و برخی نیز تا مدّتی در غیبت به سر بردند.
پی نوشت:
[1]. کمال الدین، ج2، ص511، ح42 ؛ الخرائج و الجرائح، ج3، ص1110، ح26 ؛ بحارالأنوار، ج53، ص191، ح19.
منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدی علیه السلام، علی اصغر رضوانی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).
