شرح پرسش:
شنیده‌ام که بسیاری از علما و شهیدان در موقع نماز وقتی به آیه ایاک نعبد و ایاک نستعین می‌رسیدند در حالتی عجیب و روحانی می‌رفتند و گریه آنها به عرش می‌رسیده است. همین‌طور در نماز امام زمان (عج) این آیه در هر رکعت صدبار خوانده می‌شود. تفسیر این آیه چیست که این قدر با اهمیت است. رمز این آیه در چیست؟
پاسخ:
جواب این سوال شرح و تفصیل زیادی می‌طلبد که اینجا مجالش نیست لذا به این اکتفا می‌کنیم که:
اگر در کلمات شریفه‌ای که قبل از این آیه کریمه آمده است، با تدبر و تعمق نظر شود و به روایات معصومین در تفسیر آنها دقت لازم شود و در معنای الله و الرحمن و الرحیم و اختصاص حمد به ذات احدیت تامل و دقت گردد و در معنای (رب) و اضافه‌اش به (العالمین) که جمع محلی به الف و لام مفید عموم است و انحصار ربوبیت در حق تعالی و مرتبة مربوب در مقابل رب و در ترتیب شگرفی که در این جملات وجود دارد و در معنای مالک یوم الدین اندیشه و تامل تام و دقت کافی بنماییم و بفهمیم که مملوک در مقابل مالک چه شان و مرتبه‌ای دارد در انسان یک انقلاب روحی به وجود می‌آید. اینجاست که انسان متفکر با تمام وجود متوجه خالق متعال می‌گردد و از هرچه غیر اوست منقطع می‌شود و در نهایت خضوع و تذلل در پیشگاه حضرت احدیت قرار می‌گیرد و عبادت و عبودیتش را مختص او می‌داند و می‌گوید ایاک نعبد و باور می‌کند که در تمام امورش نیاز به مدد الهی دارد و با تمام وجود می‌گوید ایاک نستعین. البته این‌ها مطالبی است که رسیدن به مقام علمش مشکل است تا چه رسد به مقام عمل و رسیدن به این مرحله محتاج سعی و کوشش فراوان در میدان علم و عمل است تا هرکس متناسب با ظرفیت و استعداد و سعی و تلاش به مرتبه‌ای برسد. و مراتب از جهت کمال و نقص به قدری مختلف است که بیانش مشکل است.
