فرقه شیخیه
شیخ احمد احسائی ملقب به شیخ، پایه گذار فرقه شیخیه در ایران است. در این مقاله اجمالا با زندگی‌نامه و سرانجام فرقه او آشنا می‌شویم.
آیا فرقه شیخیه به امام زمان (عج) عقیده دارند؟
شرح پرسش: آیا فرقه شیخیه به دوازه امام عقیده دارند؟ آیا آنها امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را به عنوان امام دوازدهم و فرزند امام حسن عسکری (علیه السلام) قبول دارند؟ پاسخ: فرقه شیخیه دوازده امام را قبول داشته، عقیده دارند امام مشیت و قدرت و دست خدا در اجرای جمیع امور وجودیه و کونیه و شرعیه بدون استثنا است و صاحب ولایت عامه مطلقه بر جمیع ما سواللَّه، و شاهد و مطلع بر کل موجودات است. هر یک از ائمه(ع) در حین تصرف در امور عالم، امام ناطق است و امام بعد از او، در حال حیات او امام صامت است؛ یعنی مأذون نیست در احکام شرعی چیزی بگوید؛ مثلا امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در زمان امام علی(ع) صامت بودند و حضرت علی(ع) امام ناطق بود.(1) شیخیه عقیده دارند در زمان غیبت، رکن رابع وجود دارد که واسطه بین مردم و امام زمان(عج) بوده و به هدایت و رهبری مردم می‌پردازند، ولی شیعه امامیه رکن رابع را قبول نداشته و عقیده دارند در زمان غیبت امام زمان(عج)، فقیهان به گونه‌ای نیابت عامه حضرت را بر عهده داشته و به هدایت مردم می‌پردازند. از سوی دیگر شیخیه عقیده دارند امام زمان(عج) در عالم دنیا نیست، بلکه در دنیای دیگری به نام عالم برزخ یا هور قلیا است، که عالمی است که سطح داخلی یا اسفل آن محیط بر فلک اطلس (افلاک) است و چون خداوند بخواهد، وارد این عالم خواهد شد. این عالم هور قلیا را اقلیم ثامن نیز می‌خوانند.(2) شیعه امامیه رکن رابع را قبول نداشته و عقیده دارند امام زمان(عج) در همین عالم دنیا وجود دارد؛ گر چه در این که امام زمان(عج) در کدام مکان است، اختلاف دارند.(3) پی‌نوشت‌ها: 1 - غلام حسن مصاحب، دایرة المعارف فارسی، ج 2، ص 1524. 2 - دایرة المعارة فارسی، ج 2، ص 1524. 3 - شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص 266 و 162 ؛ بحار الانوار، ج 52، ص 153. منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
شرح پرسش: آیا فرقه شیخیه به دوازه امام عقیده دارند؟ آیا آنها امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را به عنوان امام دوازدهم و فرزند امام حسن عسکری (علیه السلام) قبول دارند؟ پاسخ: فرقه شیخیه دوازده امام را قبول داشته، عقیده دارند امام مشیت و قدرت و دست خدا در اجرای جمیع امور وجودیه و کونیه و شرعیه بدون استثنا است و صاحب ولایت عامه مطلقه بر جمیع ما سواللَّه، و شاهد و مطلع بر کل موجودات است. هر یک از ائمه(ع) در حین تصرف در امور عالم، امام ناطق است و امام بعد از او، در حال حیات او امام صامت است؛ یعنی مأذون نیست در احکام شرعی چیزی بگوید؛ مثلا امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در زمان امام علی(ع) صامت بودند و حضرت علی(ع) امام ناطق بود.(1) شیخیه عقیده دارند در زمان غیبت، رکن رابع وجود دارد که واسطه بین مردم و امام زمان(عج) بوده و به هدایت و رهبری مردم می‌پردازند، ولی شیعه امامیه رکن رابع را قبول نداشته و عقیده دارند در زمان غیبت امام زمان(عج)، فقیهان به گونه‌ای نیابت عامه حضرت را بر عهده داشته و به هدایت مردم می‌پردازند. از سوی دیگر شیخیه عقیده دارند امام زمان(عج) در عالم دنیا نیست، بلکه در دنیای دیگری به نام عالم برزخ یا هور قلیا است، که عالمی است که سطح داخلی یا اسفل آن محیط بر فلک اطلس (افلاک) است و چون خداوند بخواهد، وارد این عالم خواهد شد. این عالم هور قلیا را اقلیم ثامن نیز می‌خوانند.(2) شیعه امامیه رکن رابع را قبول نداشته و عقیده دارند امام زمان(عج) در همین عالم دنیا وجود دارد؛ گر چه در این که امام زمان(عج) در کدام مکان است، اختلاف دارند.(3) پی‌نوشت‌ها: 1 - غلام حسن مصاحب، دایرة المعارف فارسی، ج 2، ص 1524. 2 - دایرة المعارة فارسی، ج 2، ص 1524. 3 - شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص 266 و 162 ؛ بحار الانوار، ج 52، ص 153. منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
پاسخ:
شرح پرسش:
آیا فرقه شیخیه به دوازه امام عقیده دارند؟ آیا آنها امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را به عنوان امام دوازدهم و فرزند امام حسن عسکری (علیه السلام) قبول دارند؟
پاسخ:
فرقه شیخیه دوازده امام را قبول داشته، عقیده دارند امام مشیت و قدرت و دست خدا در اجرای جمیع امور وجودیه و کونیه و شرعیه بدون استثنا است و صاحب ولایت عامه مطلقه بر جمیع ما سواللَّه، و شاهد و مطلع بر کل موجودات است.
هر یک از ائمه(ع) در حین تصرف در امور عالم، امام ناطق است و امام بعد از او، در حال حیات او امام صامت است؛ یعنی مأذون نیست در احکام شرعی چیزی بگوید؛ مثلا امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در زمان امام علی(ع) صامت بودند و حضرت علی(ع) امام ناطق بود.(1)
شیخیه عقیده دارند در زمان غیبت، رکن رابع وجود دارد که واسطه بین مردم و امام زمان(عج) بوده و به هدایت و رهبری مردم می‌پردازند، ولی شیعه امامیه رکن رابع را قبول نداشته و عقیده دارند در زمان غیبت امام زمان(عج)، فقیهان به گونه‌ای نیابت عامه حضرت را بر عهده داشته و به هدایت مردم می‌پردازند.
از سوی دیگر شیخیه عقیده دارند امام زمان(عج) در عالم دنیا نیست، بلکه در دنیای دیگری به نام عالم برزخ یا هور قلیا است، که عالمی است که سطح داخلی یا اسفل آن محیط بر فلک اطلس (افلاک) است و چون خداوند بخواهد، وارد این عالم خواهد شد. این عالم هور قلیا را اقلیم ثامن نیز می‌خوانند.(2)
شیعه امامیه رکن رابع را قبول نداشته و عقیده دارند امام زمان(عج) در همین عالم دنیا وجود دارد؛ گر چه در این که امام زمان(عج) در کدام مکان است، اختلاف دارند.(3)
پی‌نوشت‌ها:
1 - غلام حسن مصاحب، دایرة المعارف فارسی، ج 2، ص 1524.
2 - دایرة المعارة فارسی، ج 2، ص 1524.
3 - شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص 266 و 162 ؛ بحار الانوار، ج 52، ص 153.
منبع: موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر علیه السلام
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] چه اشکالاتی نسبت به اعتقاد شیخیه درباره کیفیت وجود امام زمان در عصر غیبت وجود دارد؟
- [سایر] امام مهدی (عج) به چه صورت غیبت کرده‌اند؟ عقیده ما چه فرقی با عقاید اهل سنت دارد؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) دارای چه خوصیاتی است؟
- [سایر] نقش امام زمان(عج) در هستی چیست؟
- [سایر] پرسش: امام زمان (عج) چند سال دارد ؟
- [سایر] آیا امام زمان(عج) آیین جدیدی میآورد؟
- [سایر] القاب امام زمان(عج) را بیان کنید؟
- [سایر] لقب امام زمان(عج) چیست؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه‌ی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [امام خمینی] "اشهد ان علیا ولی الله" جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعداز "اشهد ان محمدا رسول الله" به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه "الله اکبر" یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند."اشهد ان لا اله الا الله" یعنی شهادت می دهم که غیر خدایی که یکتا و بی همتا است، خدای دیگری سزاوار پرستش نیست. "اشهد ان محمدا رسول الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبد الله صلی الله علیه و آله و سلم، پیغمبر و فرستاده خدا است. "اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی الله" یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاة و السلام، امیر المؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. "حی علی الصلاه"یعنی بشتاب برای نماز. "حی علی الفلاح" یعنی بشتاب برای رستگاری. "حی علی خیرالعمل" یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. "قد قامت الصلاه" یعنی به تحقیق نماز برپا شد. "لا اله الا الله" یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بی همتا است.
- [آیت الله نوری همدانی] اشهدً انّ علیاً ولیً اللهِ جزء اذان و اقامه نیست ولی خوب است بعد از اشهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ ، به قصد قربت گفته شود . و چون در امثال زمان ما ، شعا ر تشیع محسوب می شود در هر جا که اظهار این شعار مستحسن و لازم باشد ، گفتن آن هم مستحسن و لازم است . ترجمه اذان و اقامه اللهَ اکبرً یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند اشهدً ان لا الهَ الاّ اللهً یعنی شهادت می دهم که غیر خدائی که یکتا و بی همتا است خدای دیگر سزاوار پرستش نیست . اشَهدً انّ محمداً رسولُ اللهِ یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی علیه و آله و سلم پیغمبر و فرستادة خداست . اشهدً ان علیاً امیر المؤمنینَ ولیّ الله یعنی شهادت می دهم که حضرت علی (علیه الصلاهَ و السلام ) امیر المؤمنین ولی خدا بر همة خلق است حیّ علیَ الصلاهِ یعنی بشتاب برای نماز . حیّ علی الفلاحِ یعنی بشتاب برای رستگاری . حیّ علی خیرِ العملِ یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است . قَد قامتِ الصلاهُ یعنی بتحقیق نماز بر پا شد . لا الهَ الاّ اللهُ یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بی همتا است .
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اشهد ان علیا ولی اللّه جزو اذان و اقامه نیست؛ ولی خوب است بعد از اشهد ان محمدا رسول اللّه به قصد قربت گفته شود. ترجمه اذان و اقامه اللّه اکبر: یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. اشهد ان لا اله الا اللّه: یعنی شهادت می دهم که خدائی سزاوار پرستش نیست جز خدائی که یکتا و بی همتا است. اشهد ان محمدا رسول اللّه: یعنی شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبداللّه (ص) پیغمبر و فرستاده خدا است. اشهد ان علیا امیر المؤمنین ولی اللّه: یعنی شهادت می دهم که حضرت علی علیه الصلاه و السلام امیر مؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حی علی الصلاه: یعنی بشتاب برای نماز. حی علی الفلاح: یعنی بشتاب برای رستگاری. حی علی خیر العمل: یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قد قامت الصلاه: یعنی به تحقیق نماز بر پا شد. لا اله الا اللّه: یعنی خدائی سزاوار پرستش نیست مگر خدائی که یکتا و بی همتا است.