اکثر روایات اسلامی، چه از طریق شیعه و چه از طریق اهل سنّت که در مورد قیام حضرت مهدی(علیه السلام) وارد شده است، به این نکته اذعان دارند که هیچ کس جز خداوند متعال، از زمان ظهور آن حضرت، آگاهی ندارد. با این حال، علائم و نشانه هایی برای ظهور آن حضرت ذکر شده است که مهم ترین آن ها، فراگیر شدن ظلم و ستم، دوری مردم از دین، خروج سفیانی و... است.[1] فضیل، از امام باقر(علیه السلام) پرسید: (آیا برای این امر وقتی تعیین می شود؟). امام سه بار فرمودند: (کذب الوقاتون؛ تعیین کنندگان وقت، دروغگویند).[2] مفضل بن عمر می گوید: به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: (آیا برای مهدی منتظر(علیه السلام)وقتی تعیین شده که مردم آن را بدانند؟). امام(علیه السلام) فرمودند: (نه! هرگز! خداوند، اجازه نمی دهد که برای او وقت معیّنی باشد که شیعیان از آن آگاهی داشته باشند.). گفتم: (ای سرور و مولای من! چرا نمی توان از وقت آن مطلع شد؟). فرمودند: (زیرا، آن همان ساعت است که خدای تبارک و تعالی می فرماید: (یَسْألُونَکَ عَنِ السّاعَةِ أَیّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلاّ هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الاَرْضِ)؛[3] درباره ی قیامت از تو سؤال می کنند که کی فرا می رسد. بگو: (علمش فقط نزد پروردگار من است و هیچ کس جز او (نمی تواند وقت آن را آشکار سازد). در آسمان ها و زمین، سنگین (و بسیار پراهمّیّت) است... و نیز خداوند می فرماید: (یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لایُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِینَ یُمارُونَ فِی السّاعَةِ لَفِی ضَلال بَعِید)؛[4] کسانی که به روز رستاخیز ایمان ندارند، درباره ی آن شتاب می کنند، ولی آنان که ایمان آورده اند، پیوسته، از آن هراسانند و می دانند آن حق است. آگاه باشید! آنان که در روز رستاخیز تردید می کنند، در گمراهی عمیقی هستند. مفضل بن عمر می گوید: پرسیدم: (معنای مجادله در مورد ساعه چیست؟). امام فرمودند: (کی متولّد شده؟ چه کسی او را دیده؟ او کجا است؟ کی ظاهر می شود؟ این پرسش ها و مجادله ها، از شتاب در امر خدا، تردید در حکم خدا، مداخله در قدرت خدا، سرچشمه می گیرد. چنین اشخاصی در دنیا، زیان کار هستند و گروه کافران در آخرت بازگشت بسیار بدی دارند... .[5] اسحاق بن یعقوب، نامه ای به توسط محمّد بن عثمان عمری خدمت امام زمان(علیه السلام) فرستاد و سؤالاتی کرد. امام، در فرازی از پاسخ در مورد وقت ظهور فرمودند: (و أمّا ظهور الفرج فإنّه إلی الله تعالی ذکره و کذب الوقاتون؛ ظهور فرج، به فرمان خدای متعال وابسته است و تعیین کنندگان وقت، دروغ گویانند).[6] بنابراین، علم به وقت ظهور امام زمان (علیه السلام) از اسرار خداوند است که آن را برای بندگان خویش بیان نکرده و پیشوایان معصوم(علیهم السلام) تعیین وقت برای ظهور امام مهدی (علیه السلام) را به هیچ وجه جایز نشمرده اند و آن را از اسرار الهی دانسته اند، ولی علاماتی را ذکر فرمودنده اند که چون آن علائم واقع شد، نزدیک بودن ظهور را نوید می دهد. پی نوشتها: [1]. ر.ک: محمد حسین موسوی کاشان، جهان در آینده، ص 24 - 25. [2]. شیخ طوسی، الغیبة، ص 261. [3]. اعراف: 187. [4]. شوری: 18. [5]. محمد خاتمی شیرازی، جهان بعد از ظهور یا فروغ بی نهایت، ص 19؛ بحارالأنوار، ج 53، ص2. [6]. سید حسین حسینی، یاد محبوب، ص 78. منبع: امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، رسول رضوی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه (1384).
اکثر روایات اسلامی، چه از طریق شیعه و چه از طریق اهل سنّت که در مورد قیام حضرت مهدی(علیه السلام) وارد شده است، به این نکته اذعان دارند که هیچ کس جز خداوند متعال، از زمان ظهور آن حضرت، آگاهی ندارد. با این حال، علائم و نشانه هایی برای ظهور آن حضرت ذکر شده است که مهم ترین آن ها، فراگیر شدن ظلم و ستم، دوری مردم از دین، خروج سفیانی و... است.[1]
فضیل، از امام باقر(علیه السلام) پرسید: (آیا برای این امر وقتی تعیین می شود؟). امام سه بار فرمودند: (کذب الوقاتون؛ تعیین کنندگان وقت، دروغگویند).[2]
مفضل بن عمر می گوید: به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: (آیا برای مهدی منتظر(علیه السلام)وقتی تعیین شده که مردم آن را بدانند؟).
امام(علیه السلام) فرمودند: (نه! هرگز! خداوند، اجازه نمی دهد که برای او وقت معیّنی باشد که شیعیان از آن آگاهی داشته باشند.). گفتم: (ای سرور و مولای من! چرا نمی توان از وقت آن مطلع شد؟).
فرمودند: (زیرا، آن همان ساعت است که خدای تبارک و تعالی می فرماید: (یَسْألُونَکَ عَنِ السّاعَةِ أَیّانَ مُرْساها قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ رَبِّی لا یُجَلِّیها لِوَقْتِها إِلاّ هُوَ ثَقُلَتْ فِی السَّماواتِ وَ الاَرْضِ)؛[3] درباره ی قیامت از تو سؤال می کنند که کی فرا می رسد. بگو: (علمش فقط نزد پروردگار من است و هیچ کس جز او (نمی تواند وقت آن را آشکار سازد). در آسمان ها و زمین، سنگین (و بسیار پراهمّیّت) است... و نیز خداوند می فرماید: (یَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِینَ لایُؤْمِنُونَ بِها وَ الَّذِینَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْها وَ یَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ أَلا إِنَّ الَّذِینَ یُمارُونَ فِی السّاعَةِ لَفِی ضَلال بَعِید)؛[4] کسانی که به روز رستاخیز ایمان ندارند، درباره ی آن شتاب می کنند، ولی آنان که ایمان آورده اند، پیوسته، از آن هراسانند و می دانند آن حق است. آگاه باشید! آنان که در روز رستاخیز تردید می کنند، در گمراهی عمیقی هستند.
مفضل بن عمر می گوید: پرسیدم: (معنای مجادله در مورد ساعه چیست؟). امام فرمودند: (کی متولّد شده؟ چه کسی او را دیده؟ او کجا است؟ کی ظاهر می شود؟ این پرسش ها و مجادله ها، از شتاب در امر خدا، تردید در حکم خدا، مداخله در قدرت خدا، سرچشمه می گیرد. چنین اشخاصی در دنیا، زیان کار هستند و گروه کافران در آخرت بازگشت بسیار بدی دارند... .[5]
اسحاق بن یعقوب، نامه ای به توسط محمّد بن عثمان عمری خدمت امام زمان(علیه السلام) فرستاد و سؤالاتی کرد. امام، در فرازی از پاسخ در مورد وقت ظهور فرمودند: (و أمّا ظهور الفرج فإنّه إلی الله تعالی ذکره و کذب الوقاتون؛ ظهور فرج، به فرمان خدای متعال وابسته است و تعیین کنندگان وقت، دروغ گویانند).[6]
بنابراین، علم به وقت ظهور امام زمان (علیه السلام) از اسرار خداوند است که آن را برای بندگان خویش بیان نکرده و پیشوایان معصوم(علیهم السلام) تعیین وقت برای ظهور امام مهدی (علیه السلام) را به هیچ وجه جایز نشمرده اند و آن را از اسرار الهی دانسته اند، ولی علاماتی را ذکر فرمودنده اند که چون آن علائم واقع شد، نزدیک بودن ظهور را نوید می دهد.
پی نوشتها:
[1]. ر.ک: محمد حسین موسوی کاشان، جهان در آینده، ص 24 - 25.
[2]. شیخ طوسی، الغیبة، ص 261.
[3]. اعراف: 187.
[4]. شوری: 18.
[5]. محمد خاتمی شیرازی، جهان بعد از ظهور یا فروغ بی نهایت، ص 19؛ بحارالأنوار، ج 53، ص2.
[6]. سید حسین حسینی، یاد محبوب، ص 78.
منبع: امام مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، رسول رضوی، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه (1384).
- [سایر] علایم ظهور حضرت ولی عصر (علیه السلام) چیست؟
- [سایر] شرایط ظهور امام مهدی(علیه السلام) با علائم ظهور آن حضرت، چه فرقی دارد؟
- [سایر] امام زمان (ع) چگونه از زمان مناسب ظهور خود آگاهی می یابد ؟
- [سایر] آیا امام زمان پس از ظهورش دین جدیدی خواهد آورد ؟
- [سایر] زمان ظهور حضرت ولی عصر(عج) کی میباشد؟
- [سایر] آیا حضرت مسیح (علیه السلام)بعد از ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) پشت سر امام نماز می خواند ؟
- [سایر] ارتباط غرب با ظهور امام مهدی علیه السلام چیست؟
- [سایر] آیا از ظهور امام مهدی(علیه السلام) باید ترسید؟
- [سایر] ارتباط غرب با ظهور امام مهدی(علیه السلام) چیست؟
- [سایر] شرایط ظهور امام مهدی(علیه السلام) را توضیح دهید.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) که نماز جمعه واجب تعیینی نیست خرید و فروش و سایر معاملات هنگام اقامه نماز جمعه حرام نیست.
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند، چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: (بارَأتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق)، یعنی: (مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او، پس او رهاست)، و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: (بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق).
- [آیت الله سبحانی] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِق. یعنی از زنم فاطمه در مقابل مهر او جدا شدم پس او رهاست، و اگر دیگری را وکیل کند وکیل باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَةُ مُوَکِّلِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِق. و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (علی مهرها) (لمهرها) بگوید، اشکال ندارد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند، چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَتِی فَاطِمَةَ عَلی مَا بَذَلَتْ مَهْرِها فَهِیَ طالِقَ ) مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل آنچه بذل کرده او، پس او رهاست. و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلِی فَاطِمَةَ عَلی مَا بَذَلَتْ فَهِیَ طالِق و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (عَلی مَا بَذَلَتْ بمَا بَذَلَتْ) بگوید، اشکال ندارد.
- [آیت الله میرزا جواد تبریزی] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند؛ چنانچه مثلا اسم زن فاطمه باشد؛ باید بگوید بارات زوجتی فاطمه علی ما بذلت فهی طالق یعنی من و زنم فاطمه در مقابل بذل کرده او از هم جدا شدیم پس او رها است. و اگر دیگری را وکیل کند؛ وکیل باید بگوید: عن قبل موکلی بارات زوجته فاطمه علی ما بذلت فهی طالق و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (علی ما بذلت) ، (بما بذلت) بگوید اشکال ندارد.