شرح پرسش: در روایت آمده زمانی که امام زمان (علیه السلام) ظهور میکنند هر کسی که ایمان نیاورد را از دم تیغ شمشیر میگذرانند. در این صورت این مطلب با "لاَ َّ إِکْرَاهَ فِی الدِّین" چگونه تفسیر، تبیین و تعبیر میشود؟ پاسخ: مخالفان امام را می توان به سه دسته تقسیم کرد: 1. مخالفان سیاسی و مذهبی کهِ مسلماناند؛ 2. مخالفانی که اهل کتاباند؛ 3. مخالفانی که معاند ومستکبراناند. اما دسته اول: با مروری بر روایات سیرة مهدی (عج) نشان میدهد، در نظام آن حضرت، آزادیِ مذهب وجود دارد، و مسلمانی به جرم داشتن عقیدة مخالف، مجازات نمیشوند، و مخالفان مذهبی، حق اظهار عقیده دارند. ناگفته نماند، امامدر همة مراحلِ دعوت و فعالیت، به تبیین اهداف و علل اقدامات خود میپردازد، و نقطة ابهامی را برای مردم باقی نمیگذارد. مخالفان سیاسی و مذهبی، با استفاده از جوّ آرامی که امامایجاد میکند، به بیان مواضع خود میپردازند و جواب میشنوند.(فروع کافی، کلینی;، ج 8، ص 227، دارالتعارف، بیروت; بحارالانوار، مجلسی;، ج 52، ص 343 و ص 387، مؤسسه الوفأ / وسائل الشیعه، شیخ حرّ عاملی;، ج 11، ص 55، داراحیأ التراث الاسلامی.) اما دسته دوم: از روایاتِ مستفیض استفاده میشود که، برخورد امام مهدی(عج) با اهل کتاب، بر اساس کتاب و سنت است; و هدف آن حضرت، احیای قوانین قرآن و روش پیامبر اکرم(ص)خواهد بود; و گرفتن جزیه، از مقررات اسلامی و بر اساس قرآن و سنت اعمال خواهد شد. بنابراین، مقصود از آیة "لِیُظْهِرَهُو عَلَی الدِّینِ کُلِّه;(توبه،33) تا آن را (دین اسلام را) بر هر چه دین است پیروز گرداند." وحدت دین نیست; بلکه حکومت جهانی واحد است.(ر.ک، ارشاد، شیخ مفید;، ج 2، ص 383، مؤسسه آلالبیت / اعلام الوری، امین الاسلام طبرسی;، ص 445، دارالمعرفه، بیروت.) و اما دسته سوم: بله، امام مهدی(عج) همة مستکبران، مفسدان، کافران را که از دشمنان اصلی امام هستند، در آن روزگار، بعد از اتمام حجت، ریشه کن خواهد کرد; و به این وسیله، هر گونه الحاد و شرک را نابود کرده، و همه بازدارندههای پیشرفت اسلام را از میان خواهد برد، و تمام مردم جهان سر بر فرمان دستورهای ولیعصر امام مهدیغ خواهند برد. و شاید روایاتی که میفرمایند آن حضرت همة دشمنان خود را از دم تیغ میگذراند این گروه از افراد باشند. با توجه به تفصیل فوق، اولاً: آیة شریفة "لاَ َّ إِکْرَاهَ فِی الدِّین" با آن چه در مطالب بالا گذشت تنافی ندارد. شدت عمل امامغ با دستة سوم و با ناصبیها و معاندین امری عقلانی، شرعی و مطابق با همة قوانین اجتماعی، انسانی و بینالمللی است. بدیهی است، کسانی که با برقراری قسط و عدل و برپائی مدینة فاضلة حضرت مهدیغ ]که در سطح جهان بپا خواهد کرد[ به ستیز برخیزند، آن حضرت آنها را از دم تیغ خواهد گذراند. تا بالاخره بشر شیرینی زندگی خوش توأم با صفا، صمیمیت، برابری، مساوات و... و بدور از هر گونه بی عدالتی، ظلم، فساد، هوی و هوس و... همراه با معارف بلند اسلام و احکام و دستورات الهی را برای اولین بار تجربه کنند. ثانیاً: مفهوم "لاَ َّ إِکْرَاهَ فِی الدِّین" این است که، هیچ کس توانایی عوض کردن اعتقاد قلبی افراد را ندارد; زیرا، اکراه تنها در اعمال ظاهری و افعال و حرکات بدنی و مادی تأثیر میکند; و اما اعتقادات قلبی، علل و اسباب آنها، از سنخ اعتقاد و ادراک است، و محال است که نتیجة جهل، علم باشد; یا این که مقدمات غیر علمی موجب تصدیق علمی گردد.( برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به آیات: اعراف، 65و73و85; هود، 14و50و61و84; انبیأ، 25و87و108 / ر.ک: تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 9، ص 129 و ج 12، ص 73 و ج 13، ص 386 و ج 27، ص 445، دارالکتب الاسلامیة / تفسیر المیزان، علامه طباطبائی(ره)، ج 11، ص 277، اسماعیلیان و فرهنگی علامه طباطبائی(ره). eporsesh.com
شرح پرسش:
در روایت آمده زمانی که امام زمان (علیه السلام) ظهور میکنند هر کسی که ایمان نیاورد را از دم تیغ شمشیر میگذرانند. در این صورت این مطلب با "لاَ َّ إِکْرَاهَ فِی الدِّین" چگونه تفسیر، تبیین و تعبیر میشود؟
پاسخ:
مخالفان امام را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
1. مخالفان سیاسی و مذهبی کهِ مسلماناند؛
2. مخالفانی که اهل کتاباند؛
3. مخالفانی که معاند ومستکبراناند.
اما دسته اول: با مروری بر روایات سیرة مهدی (عج) نشان میدهد، در نظام آن حضرت، آزادیِ مذهب وجود دارد،
و مسلمانی به جرم داشتن عقیدة مخالف، مجازات نمیشوند، و مخالفان مذهبی، حق اظهار عقیده دارند.
ناگفته نماند، امامدر همة مراحلِ دعوت و فعالیت، به تبیین اهداف و علل اقدامات خود میپردازد، و نقطة ابهامی را برای مردم باقی نمیگذارد. مخالفان سیاسی و مذهبی، با استفاده از جوّ آرامی که امامایجاد میکند، به بیان مواضع خود میپردازند و جواب میشنوند.(فروع کافی، کلینی;، ج 8، ص 227، دارالتعارف، بیروت; بحارالانوار، مجلسی;، ج 52، ص 343 و ص 387، مؤسسه الوفأ / وسائل الشیعه، شیخ حرّ عاملی;، ج 11، ص 55، داراحیأ التراث الاسلامی.)
اما دسته دوم: از روایاتِ مستفیض استفاده میشود که، برخورد امام مهدی(عج) با اهل کتاب، بر اساس کتاب و سنت است; و هدف آن حضرت، احیای قوانین قرآن و روش پیامبر اکرم(ص)خواهد بود; و گرفتن جزیه، از مقررات اسلامی و بر اساس قرآن و سنت اعمال خواهد شد.
بنابراین، مقصود از آیة "لِیُظْهِرَهُو عَلَی الدِّینِ کُلِّه;(توبه،33) تا آن را (دین اسلام را) بر هر چه دین است پیروز گرداند." وحدت دین نیست; بلکه حکومت جهانی واحد است.(ر.ک، ارشاد، شیخ مفید;، ج 2، ص 383، مؤسسه آلالبیت / اعلام الوری، امین الاسلام طبرسی;، ص 445، دارالمعرفه، بیروت.)
و اما دسته سوم: بله، امام مهدی(عج) همة مستکبران، مفسدان، کافران را که از دشمنان اصلی امام هستند، در آن روزگار، بعد از اتمام حجت، ریشه کن خواهد کرد; و به این وسیله، هر گونه الحاد و شرک را نابود کرده، و همه بازدارندههای پیشرفت اسلام را از میان خواهد برد، و تمام مردم جهان سر بر فرمان دستورهای ولیعصر امام مهدیغ خواهند برد. و شاید روایاتی که میفرمایند آن حضرت همة دشمنان خود را از دم تیغ میگذراند این گروه از افراد باشند.
با توجه به تفصیل فوق، اولاً: آیة شریفة "لاَ َّ إِکْرَاهَ فِی الدِّین" با آن چه در مطالب بالا گذشت تنافی ندارد. شدت عمل امامغ با دستة سوم و با ناصبیها و معاندین امری عقلانی، شرعی و مطابق با همة قوانین اجتماعی، انسانی و بینالمللی است. بدیهی است، کسانی که با برقراری قسط و عدل و برپائی مدینة فاضلة حضرت مهدیغ ]که در سطح جهان بپا خواهد کرد[ به ستیز برخیزند، آن حضرت آنها را از دم تیغ خواهد گذراند. تا بالاخره بشر شیرینی زندگی خوش توأم با صفا، صمیمیت، برابری، مساوات و... و بدور از هر گونه بی عدالتی، ظلم، فساد، هوی و هوس و... همراه با معارف بلند اسلام و احکام و دستورات الهی را برای اولین بار تجربه کنند.
ثانیاً: مفهوم "لاَ َّ إِکْرَاهَ فِی الدِّین" این است که، هیچ کس توانایی عوض کردن اعتقاد قلبی افراد را ندارد; زیرا، اکراه تنها در اعمال ظاهری و افعال و حرکات بدنی و مادی تأثیر میکند; و اما اعتقادات قلبی، علل و اسباب آنها، از سنخ اعتقاد و ادراک است، و محال است که نتیجة جهل، علم باشد; یا این که مقدمات غیر علمی موجب تصدیق علمی گردد.( برای آگاهی بیشتر رجوع کنید به آیات: اعراف، 65و73و85; هود، 14و50و61و84; انبیأ، 25و87و108 / ر.ک: تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 9، ص 129 و ج 12، ص 73 و ج 13، ص 386 و ج 27، ص 445، دارالکتب الاسلامیة / تفسیر المیزان، علامه طباطبائی(ره)، ج 11، ص 277، اسماعیلیان و فرهنگی علامه طباطبائی(ره).
eporsesh.com
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] دیدگاه اهل سنّت در مورد امام مهدی(عج) چیست؟ آیا ظهور مهدی موعود، از مسائل اتفاقی بین مسلمین است؟
- [سایر] وظایف یک زن مسلمان به عنوان یک منتظر واقعی ظهور امام زمان (عج) چیست؟
- [سایر] عوامل ظهور امام زمان (عج) چیست؟
- [سایر] زمان ظهور حضرت ولی عصر(عج) کی میباشد؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) موقع ظهور چه سنی خواهند داشت؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) در کجا ظهور میکنند؟
- [سایر] چرا ظهور آقا امام زمان (عج) مشخص نیست؟
- [سایر] حضرت مهدی (عج) موقع ظهور چه سنی خواهند داشت؟
- [سایر] آیا امام عصر(عج) از زمان ظهور اطلاع دارند؟
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولّی عَصْر ( عج ) که نماز جمعه واجب تَعْیینی نیست ، خرید و فروش و سایر معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نیست .
- [آیت الله نوری همدانی] در زمان غیبت ولیّ عصر (عج ) نماز جمعه واجب تَخییری است ( یعنی مُکَلَّفْ می تواند روز جمعه بجای نماز ظهر نماز جمعه بخواند ) ولی جمعه اَفْضَلْ است وظهر اَحْوَط واحتیاط بیشتر در آن است که هر دو را بجا آورند .
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . مسلمانان باید در مورد اشخاص مجهول که ملبس به لباس علما و طلاب هستند تحقیق نمایند اگر به مقامی دیگر غیر از مقام علما و مجتهدین که نواب حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه می باشند ارتباط داشته باشند از آنها کناره گرفته و از ضلالت و اضلال آن ها بپرهیزند.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] در زمان غیبت ولی عصر (عج) نماز جمعه واجب تخییری است (یعنی مکلّف می تواند روز جمعه به جای نماز ظهر نماز جمعه بخواند) ولی جمعه افضل است و ظهر احوط و احتیاط بیشتر در آن است که هردو را بجا آورد.
- [آیت الله جوادی آملی] .دریافت کننده خمس، امام ( ع)و در غیبت آن , فقیه جامع الشرایط و حاکم شرع است و مکلف , بدون اجازه از آنان نمی تواند آن را به موارد مصرف برساند . به تعبیر دیگر , همه خمس , اعم از سهم امام ( ع) و سهم سادات, در اختیار منصب امامت (شخصیت حقوقی) است. در زمان غیبت حضرت ولیّ عصر (عج) ،فقیه جامع الشرایط, جانشین شخصیت حقوقیِ امامت است، بنابراین در زمان غیبت باید تمام خمس را به فقیه جامع الشرای ط تحویل داد و هرگونه دخل و ت صرف در خمس (سهم امام( ع) و سهم سادات) باید با اجازه او باشد.
- [آیت الله صافی گلپایگانی] . "أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً وَلِیُّ الله"جزو اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از "أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله"، به قصد قربت گفته شود. اللهُ أکْبَرُ خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند. أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلاَّ الله شهادت می دهم که نیست خدایی جز خدای یکتا و بی همتا. أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ الله شهادت می دهم که حضرت محمد بن عبدالله صلی الله علیه و آله پیغمبر و فرستاده خداست. أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیّاً أمِیرَ المُؤمِنینَ وَلِیُّ الله شهادت می دهم که حضرت علی علیه السلام أمیرالمؤمنین و ولی خدا بر همه خلق است. حَیَّ عَلَی الصَّلاَة بشتاب برای نماز. حَیَّ عَلَی الْفَلاَح بشتاب برای رستگاری. حَیَّ عَلی خَیْرِ الْعَمَل بشتاب برای بهترین کارها که نماز است. قَد قامَتِ الصَّلاَة به تحقیق نماز برپا شد. لا إلَهَ إِلاَّ الله نیست خدایی مگر خدای یکتا و بی همتا.
- [آیت الله بروجردی] (اَشْهَدُ اَنَّ عَلِیاً وَلِی اللهِ) جزء اذان و اقامه نیست، ولی خوب است بعد از (اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ) به قصد قربت گفته شود.ترجمهی اذان و اقامه(اللهُ اکبر): یعنی خدای تعالی بزرگتر از آن است که او را وصف کنند.(اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللهُ): یعنی شهادت میدهم که غیر خدایی که یکتا و بیهمتاست خدای دیگری سزاوار پرستش نیست.(اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رسُولُ اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت محمّد بن عبدالله) ص) پیغمبر و فرستادة خدا است.(اَشْهَدُ اَنَّ عَلیا اَمیرَالمؤمنینَ وَلِی اللهِ): یعنی شهادت میدهم که حضرت علی (علیه الصلوة و السلام)، امیرالمؤمنین و ولی خدا بر همهی خلق است.(حَی عَلَی الصَّلوة): یعنی بشتاب برای نماز.(حَی عَلَی الفَلاحِ): یعنی بشتاب برای رستگاری.(حَی عَلَی خَیرِ العَمَلِ): یعنی بشتاب برای بهترین کارها که نماز است.(قَد قامَتِ الصَّلوة): یعنی به تحقیق نماز بر پا شد.(لا اِلهَ اِلاَّ الله): یعنی خدایی سزاوار پرستش نیست مگر خدایی که یکتا و بیهمتا است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] غسل دادن میت مسلمان و کفن کردن او چنان که گفته شد واجب است ولی دو گروه از این حکم مستثنا هستند: اول (شهیدان راه خدا) یعنی کسانی که در میدان جهاد در راه اسلام، همراه پیامبر(صلی الله علیه وآله) یا امام معصوم(علیه السلام) یا نایب خاص او کشته شده اند، همچنین کسانی که در حال غیبت امام زمان(ارواحنا فداه) برای دفاع در برابر دشمنان اسلام کشته می شوند، خواه مرد باشند، یا زن، بزرگ باشند و یا کودک، در این گونه موارد غسل و کفن و حنوط واجب نیست، بلکه باید آنها را با همان لباسهایشان بعد از خواندن نماز دفن کنند.
- [امام خمینی] قوانین و مصوباتی که از مجالس قانونگذاری دولتهای جائر به امر عمال اجانب خَذَلَهم اللَّه تعالی بر خلاف صریح قرآن کریم و سنّت پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم میگذرد و گذشته است، از نظر اسلام لغو و از نظر قانون بیارزش است، و لازم است مسلمانها از امرکننده و رأیدهنده به هر طور ممکن است اعراض کنند، و با آنها معاشرت و معامله نکنند، و آنان مجرمند و عملکننده به رأی آنها معصیت کار و فاسق است.
- [آیت الله مکارم شیرازی] غسلهای مستحب در شرع اسلام بسیار فراوان است و از جمله، غسلهای زیر است: 1 غسل جمعه که از مهمترین و مؤکّدترین غسلهای مستحب محسوب می شود و بهتر است که حتّی الامکان آن را ترک نکنند، وقت آن از اذان صبح روز جمعه است تا ظهر و اگر تا ظهر انجام نشود احتیاط آن است که بدون نیّت ادا و قضا و به قصد مافی الذّمّه تا عصر جمعه به جا آورند، و اگر در روز جمعه غسل نکنند مستحبّ است از صبح شنبه تا غروب، قضای آن را به جا آورند و کسی که می ترسد در روز جمعه آب پیدا نکند می تواند روز پنجشنبه غسل را به نیّت مقدّم داشتن انجام دهد. همچنین در صورتی که احتمال دهد روز جمعه موفّق نشود تقدم آن مانعی ندارد. 2 غسل شبهای ماه مبارک رمضان و آن عبارت است از غسل شب اول ماه و تمام شبهای فرد (مانند شب سوم، پنجم و...) و از شب بیست یکم مستحب است همه شب غسل کنند، وقت این غسلها تمام شب است، هرچند بهتر است که همراه غروب آفتاب به جا آورند، ولی از شب بیست و یکم تا آخر ماه میان نماز مغرب و عشا انجام دهند و احتیاط آن است که تمام غسلهای ماه مبارک و غسلهایی را که در مسائل آینده می آید به قصد رجاء یعنی به امید مطلوبیت پروردگار به جا آورند. 3 غسل روز عید فطر و عید قربان و وقت آن از اذان صبح عید است تا غروب و بهتر است آن را پیش از نماز عید به جا آورند. 4 غسل شب عید فطر و وقت آن از اول مغرب است تا اذان صبح و بهتر است در اول شب به جا آورند. 5 غسل روز هشتم و نهم ذی الحجه که روز (ترویه) و روز (عرفه) نام دارد. 6 غسل روز (اول، نیمه، بیست و هفتم (روز مبعث) و آخر ماه رجب). 7 غسل روز هیجدهم ذی الحجه (عید غدیر). 8 غسل روز پانزدهم شعبان (میلاد ولی عصر عجل الله تعالی فرجه) و هفدهم ربیع الاول (میلاد پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله)) و غسل روز عید نوروز. 9 غسل بچه ای که تازه به دنیا آمده است. 10 غسل زنی که برای غیر شوهرش بوی خوش استعمال کرده و غسل کسی که در حال مستی خوابیده است. 11 غسل کسی که به تماشای کسی که به دار آویخته اند رفته و آن را دیده است، اما اگر تصادفا نگاهش بر او بیفتد، یا برای مطلب لازمی مانند شهادت دادن رفته باشد غسل ندارد. 12 غسل توبه یعنی هرگاه بعد از ارتکاب گناهی توبه کند، غسل به جا می آورد.