آیا امام زمان (عج) زن و فرزند دارند؟

شرح پرسش:
آیا امام زمان (عج) زن و فرزند دارند؟ اگر دارند، کجا اقامت دارند و آیا شناخته شده‌‌اند و یا به طور ناشناس زندگی می‌‌کنند؟

پاسخ:
آیت الله صافی گلپایگانی در این زمینه می‌‌فرماید:
باید متذکر بود که خفاء امر امام زمان (عج)، در پاسخ این سؤال نیز تأثیر می‌‌گذارد و لذا به طور یقین نمی‌‌توان به آن پاسخ داد؛ زیرا در این زمینه، احادیث و روایات اطمینان بخشی در دست نداریم. بعضی از روایاتی هم که در دسترس است، با چشم پوشی از وضع سند و متون آن‌‌ها، یا از جهت اختلاف نسخه یا غرابت متن، ضعف دارند. از حیث اختلاف نسخه، مثلا روایتی را شیخ طوسی (ره) به این صورت از امام صادق (ع) نقل کرده است: (لا یطلع علی موضعه احد من ولده و لا غیره؛(1) از مکان ایشان هیچ کس اطلاعی ندارد؛ حتی احدی از فرزندانش) که ظاهر آن بر وجود فرزندانی برای ایشان دلالت می‌‌کند. اما این روایت در کتاب (الغیبة) نعمانی چنین آمده است: (لا یطلع علی موضعه احد من ولی و لا غیرهم؛ و با وجود این اختلاف، استناد به جمله‌‌ی اول برای اثبات فرزند داشتن امام زمان (عج)، استناد صحیحی نیست؛ به ویژه که جمله‌‌ی دوم از برخی جهات - مانند علو سند و لفظ حدیث - معتبرتر به نظر می‌‌رسد. از حیث غرابت متن، می‌‌توان به خبر کمال الدین انبازی و خبر زین الدین مازندرانی اشاره کرد که به خاطر ضعف ظاهری که در متن آن‌هاست، قابل استناد نمی‌‌باشند.
برخی دیگر، همچون فقرات برخی از ادعیه و زیارات نیز صراحت ندارند و قابل حمل بر عصر ظهور می‌‌باشند. علاوه بر این، با فرض این که دلالتی هم در این زمینه داشته باشند، حداکثر اصل متزوج بودن و فرزند داشتن ایشان را بیان می‌‌کنند و متعرض خصوصیات و تفصیلات نمی‌‌باشند.
خلاصه این که، اگر چه همسر و فرزند داشتن ایشان محتمل است، اما در بررسی اخبار و احادیث به حدیث معتبری که موجب اطمینان و به ویژه متضمن تفاصیل این موضوع باشد، نرسیدیم و دنبال کردن این موضوع، ضرورتی هم ندارد. چنان که وضع حضرت خضر (ع) نیز که به اتفاق شیعه و سنی در حیات است، از این جهات بر ما نامعلوم است. همچنین وضع حضرت عیسی (ع) با این که زنده است، در این امور عادی از جهات متعدد نامعلوم می‌‌باشد.

پی نوشت:
1. الغیبة، ص 102.
منبع: پاسخ به ده پرسش،آیت الله صافی گلپایگانی، صص 53 - 55؛ با اندکی تلخیص