خانه کعبه
از آغاز اسلام تاکنون کعبه و مسجد الحرام حوادثی را با خود دیده اند که به مقداری از آن در این نوشتار اشاره می شود.
چرا پیامبر در آخرین حج خود حضرت علی را در کنار خانه کعبه به عنوان جانشین خود معرفی نکرد؟ و در غدیر خم معرفی کرد؟
اولین و اصلی ترین دلیل بر این مسئله آیه 67 سوره مائده می باشد، و روایات که در شأن نزول آیه آمده است و مطلب را تفسیر کرده و توضیح می دهد. در تفسیر نور الثقلین از امام باقر علیه السلام نقل می کند: وقتی رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به غدیر خم رسید، جبرئیل نازل شد در حالی که پنج ساعت از اول روز گذشته بود و این آیه را برای رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم قرائت نمود: (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک فان لم تفعل فما بلغت رسالته...).[1] به همین مضمون در تفسیر کنزالدقائق از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام روایاتی آمده است.[2] و در کتاب های حدیثی و تفسیری و تاریخی دانشمندان و نویسندگان اهل تسنن نیز روایاتی در این مورد وجود دارد و صریح است در این که آیه مبارکه مائده درباره علی علیه السلام است، تعدادی از این منابع در تفسیر نمونه ج5 در مباحث مربوط به آیه مبارکه آمده است.[3] و هم چنین علامه امینی در جلد اول کتاب شریف الغدیر بعضی از مطالبی که علمای تفسیر و حدیث و تاریخ گفته اند در رابطه با این مسئله آورده است.[4] بنابراین دلیل اصلی مسئله همان نزول وحی است، و رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم طبق راهنمای وحی قافله حجاج را متوقف نمود. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 ترجمه المراجعات. 2 تفسیر نمونه. 3 ترجمه الغدیر. 4 نور الثقلین. 5 دارالمنثور سیوطی. پاورقی ها: [1]. تفسیر نور الثقلین، ج1،ص 654، تصحیح سید هاشم رسول محلاتی، موسسه اسماعیلیان، ط 4، تاریخ 137. [2]. کنزالدقائق، ج4، ص169 172، تحقیق حسین درگاهی، طبع اولی، از موسسه و نشر. [3]. تفسیر نمونه، ج5، ص9، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ 12، ص1369ش. [4]. ترجمه الغدیر، ج1، ص30، ترجمه محمد نقی واحدی چاپ 5، ص1368ش.
اولین و اصلی ترین دلیل بر این مسئله آیه 67 سوره مائده می باشد، و روایات که در شأن نزول آیه آمده است و مطلب را تفسیر کرده و توضیح می دهد. در تفسیر نور الثقلین از امام باقر علیه السلام نقل می کند: وقتی رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به غدیر خم رسید، جبرئیل نازل شد در حالی که پنج ساعت از اول روز گذشته بود و این آیه را برای رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم قرائت نمود: (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک فان لم تفعل فما بلغت رسالته...).[1] به همین مضمون در تفسیر کنزالدقائق از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام روایاتی آمده است.[2] و در کتاب های حدیثی و تفسیری و تاریخی دانشمندان و نویسندگان اهل تسنن نیز روایاتی در این مورد وجود دارد و صریح است در این که آیه مبارکه مائده درباره علی علیه السلام است، تعدادی از این منابع در تفسیر نمونه ج5 در مباحث مربوط به آیه مبارکه آمده است.[3] و هم چنین علامه امینی در جلد اول کتاب شریف الغدیر بعضی از مطالبی که علمای تفسیر و حدیث و تاریخ گفته اند در رابطه با این مسئله آورده است.[4] بنابراین دلیل اصلی مسئله همان نزول وحی است، و رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم طبق راهنمای وحی قافله حجاج را متوقف نمود. معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر: 1 ترجمه المراجعات. 2 تفسیر نمونه. 3 ترجمه الغدیر. 4 نور الثقلین. 5 دارالمنثور سیوطی. پاورقی ها: [1]. تفسیر نور الثقلین، ج1،ص 654، تصحیح سید هاشم رسول محلاتی، موسسه اسماعیلیان، ط 4، تاریخ 137. [2]. کنزالدقائق، ج4، ص169 172، تحقیق حسین درگاهی، طبع اولی، از موسسه و نشر. [3]. تفسیر نمونه، ج5، ص9، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ 12، ص1369ش. [4]. ترجمه الغدیر، ج1، ص30، ترجمه محمد نقی واحدی چاپ 5، ص1368ش.
عنوان سوال:
چرا پیامبر در آخرین حج خود حضرت علی را در کنار خانه کعبه به عنوان جانشین خود معرفی نکرد؟ و در غدیر خم معرفی کرد؟
پاسخ:
اولین و اصلی ترین دلیل بر این مسئله آیه 67 سوره مائده می باشد، و روایات که در شأن نزول آیه آمده است و مطلب را تفسیر کرده و توضیح می دهد.
در تفسیر نور الثقلین از امام باقر علیه السلام نقل می کند: وقتی رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به غدیر خم رسید، جبرئیل نازل شد در حالی که پنج ساعت از اول روز گذشته بود و این آیه را برای رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم قرائت نمود: (یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک فان لم تفعل فما بلغت رسالته...).[1]
به همین مضمون در تفسیر کنزالدقائق از امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام روایاتی آمده است.[2]
و در کتاب های حدیثی و تفسیری و تاریخی دانشمندان و نویسندگان اهل تسنن نیز روایاتی در این مورد وجود دارد و صریح است در این که آیه مبارکه مائده درباره علی علیه السلام است، تعدادی از این منابع در تفسیر نمونه ج5 در مباحث مربوط به آیه مبارکه آمده است.[3]
و هم چنین علامه امینی در جلد اول کتاب شریف الغدیر بعضی از مطالبی که علمای تفسیر و حدیث و تاریخ گفته اند در رابطه با این مسئله آورده است.[4]
بنابراین دلیل اصلی مسئله همان نزول وحی است، و رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم طبق راهنمای وحی قافله حجاج را متوقف نمود.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 ترجمه المراجعات.
2 تفسیر نمونه.
3 ترجمه الغدیر.
4 نور الثقلین.
5 دارالمنثور سیوطی.
پاورقی ها:
[1]. تفسیر نور الثقلین، ج1،ص 654، تصحیح سید هاشم رسول محلاتی، موسسه اسماعیلیان، ط 4، تاریخ 137.
[2]. کنزالدقائق، ج4، ص169 172، تحقیق حسین درگاهی، طبع اولی، از موسسه و نشر.
[3]. تفسیر نمونه، ج5، ص9، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ 12، ص1369ش.
[4]. ترجمه الغدیر، ج1، ص30، ترجمه محمد نقی واحدی چاپ 5، ص1368ش.
- [سایر] چرا پیامبر در آخرین حج خود حضرت علی را در کنار خانه کعبه به عنوان جانشین خود معرفی نکرد؟ و در غدیر خم معرفی کرد؟
- [سایر] شیعه میگوید: هزاران صحابه در غدیر خم حضور داشتند، و همه شنیدند که پیامبر(ص) علی را به عنوان جانشین خود بعد از وفاتش تعیین کرد؛ اگر چنین است پس چرا از هزاران صحابه یکی به خاطر غصب شدن حق علی اعتراض نکرد، حتی عمار بن یاسر و مقداد بن عمرو و سلمان فارسی چیزی نگفتند و یکی از اینها نگفت: ای ابوبکر چرا خلافت را از علی غضب میکنی و حال آنکه میدانی که پیامبر(ص) در غدیر خم چه گفت؟!
- [سایر] چرا حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) برای معرفی امام علی(علیه السلام) به جای غدیر خم، در مکه اقدام به این کار نکرد؟
- [سایر] چرا پیامبر(ص) در مکه پیام غدیر و جانشینی حضرت علی (ع) را اعلام نکرد؟
- [سایر] به روایت ابن هشام: به هنگام مرگ حضرت محمد(ص)، عباس (عموی پیامبر) از حضرت علی(ع) خواست که نزد پیامبر(ص) برود و درباره جانشین آینده وی، نظر خواهی کند، اما حضرت علی از اینکار پرهیز کرد و گفت: (مرا با این سؤال کاری نیست و اگر سید(حضرت محمد) ما را منع کند یقین میباید دانست که هیچکس بعد از وی چیزی به ما ندهد). (سیرت رسول الله، ج 2، ص 1112). سؤال این است که؛ اگر حضرت محمد(ص)، حضرت علی(ع) را به جانشینی خود در غدیر خم انتخاب کرده بود، دلیل این سؤال چه بوده است؟ چرا حضرت علی در پاسخ اشارهای به ماجرای غدیر خم نکرد؟
- [سایر] می خواستم بدونم در غدیر خم اولین کسانی که به پیامبر و امیر مومنان حضرت علی(ع)تبریک گفتند چه کسانی بودند؟و آیا ثقل در خطبه غدیر به معنی سنگ گران است یا نه؟
- [سایر] اثبات عقلانی ولایت حضرت علی (ع) در غدیر خم؟
- [سایر] اثبات عقلانی ولایت حضرت علی (ع) در غدیر خم؟
- [سایر] آیا حضرت علی (ع) به حدیث غدیر و ماجرای غدیر خم استدلال کرده است؟
- [سایر] اول کسی که در غدیر خم با امام علی علیه السلام بیعت کرد چه کسی بود؟
- [آیت الله جوادی آملی] ) .االله اکبر) یعنی خدای سبحان بزرگتر از آن است که وصف شود. (أشهد أن لا إله الاّ االله ), یعنی شهادت می دهم که غیر خدای یکتا و یگانه خدای دیگری نیست . (أشهد أنّ محمداً رسول االله ); یعنی شهادت میدهم که حضرت محمدبن عبداالله(ص) پیامبر و فرستاده خداست . (أشهد أنّ علیاً امیرالمؤمنین و ولیّ االله)؛ یعنی شهادت میدهم که حضرت علی(ع)امیر مؤمنان و ولیّ خدا بر همه خلق است . (حیّ علی الصلاة )؛ یعنی بشتاب برای اقامه نماز، (حیّ علی الفلاح)؛ یعنی بشتاب برای رستگاری، (حیّ علی خیر العمل )؛ یعنی بشتاب برای بهترین کار که نماز است، (قد قامت الصلاة)؛ یعنی به تحقیق نماز برپا شد، (لا إله الاّ االله )؛ یعنی خدایی؛ جز خدای یکتا و یگانه, سزاوار پرستش نیست.
- [آیت الله علوی گرگانی] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند، چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، بگوید: )بارَأْتُ زَوْجَتی فاطِمََْ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِقٌ( یعنی مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او پس او رهاست، و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: )بارَأتُ زَوْجََْ مُوَکِّلی فاطِمََْ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِقٌ( و در هر دو صورت اگر به جای کلمه )عَلی مَهْرِها( )بِمَهْرِها( بگوید، اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِق. یعنی از زنم فاطمه در مقابل مهر او جدا شدم پس او رهاست، و اگر دیگری را وکیل کند وکیل باید بگوید: بارَأْتُ زَوْجَةُ مُوَکِّلِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِیَ طالِق. و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (علی مهرها) (لمهرها) بگوید، اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد موقت را بخوانند، بعد از آن که مدت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی الی الاجل المعلوم عَلَی المَهْرِ المَعْلُومِ)، بعد بدون فاصله مرد بگوید: (قَبِلْتُ التزویجَ الی الاجلِ المعلومِ علی المهرِ المعلومِ)، صحیح است. و اگر دیگری را وکیل کنند و اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید: (مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکّلَکَ الی الاجل المعلوم عَلَی المَهْرِ المَعْلُومِ)، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ ذلک لِمُوَکِّلِی) صحیح می باشد.
- [آیت الله بروجردی] اگر شوهر بخواهد صیغهی مبارات را بخواند، چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید:(بارَأْتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِی طالِقٌ)؛ یعنی مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او پس او رهاست و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید:(بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهْرِها فَهِی طالِقٌ) و در هر دو صورت اگر به جای کلمة (عَلی مَهْرِها) (بمَهْرها) بگوید اشکال ندارد.
- [امام خمینی] اگر شوهر بخواهد صیغ? مبارات را بخواند چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: ب?ارَأتُ زَوْجَتِی ف?اطِمَةَ عَلی? مَهْرِه?ا فَهِیَ ط?الِقٌ یعنی مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او پس او رها است، و اگر دیگری را وکیل کند، وکیلباید بگوید: ب?ارَأتُ زَوْجَةَ مُوکِّلی ف?اطِمَةَ عَلی? مَهْرِه?ا فَهِیَ ط?الِقٌ و در هر دو صورت اگر به جای کلمه (عَلی? مَهْرِه?ا) (بِمَهْرها) بگوید اشکال ندارد.
- [آیت الله سبحانی] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی عَلَی الصَّداقِ المَعْلُوم) (یعنی خود را زن تو نمودم، به مهری که معیّن شده). پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ علی الصَّداقِ المعلومِ) (یعنی قبول کردم ازدواج را با همان مهر معلوم) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی فاطِمَةَ مُوَکِّلِکَ اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ المَعْلُومِ). پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزویج لِمُوَکِّلِی اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ) صحیح می باشد. دستور خواندن عقد موقت
- [آیت الله سبحانی] اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید: (زَوَّجْتُکَ نَفْسِی عَلَی الصَّداقِ المَعْلُوم) (یعنی خود را زن تو نمودم، به مهری که معیّن شده). پس از آن بدون فاصله مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ علی الصَّداقِ المعلومِ) (یعنی قبول کردم ازدواج را با همان مهر معلوم) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند چنانچه مثلاً اسم مرد احمد و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید: (زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی فاطِمَةَ مُوَکِّلِکَ اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ المَعْلُومِ). پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: (قَبِلْتُ التَّزویج لِمُوَکِّلِی اَحْمَدَ عَلَی الصَّداقِ الْمَعْلُومِ) صحیح می باشد.
- [آیت الله بهجت] اگر شوهر بخواهد صیغه مبارات را بخواند، چنانچه مثلاً اسم زن فاطمه باشد، باید بگوید: (بارَأتُ زَوْجَتِی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق)، یعنی: (مبارات کردم زنم فاطمه را در مقابل مهر او، پس او رهاست)، و اگر دیگری را وکیل کند، وکیل باید بگوید: (بارَأْتُ زَوْجَةَ مُوَکِّلی فاطِمَةَ عَلی مَهرِها فَهِی طالِق).
- [آیت الله مظاهری] مکروه است که در گریه بر میّت صدا را خیلی بلند کنند. ______ 1) آیا تو بر پیمانی - که با آن ما را ترک کردی - وفاداری؟ پیمان بر شهادت به اینکه نیست خدایی غیر از خداوند متعال، او که یکتاست و شریکی برای او نیست و به اینکه محمد صلی الله علیه وآله وسلم بنده و رسول اوست و سید پیامبران و خاتم آنان است و به اینکه علی علیه السلام امیر مومنان و سید امامان و امامی است که خداوند متعال، فرمانبرداری از او را بر همه عالمیان واجب فرموده است و به اینکه حسن و حسین و علی بن الحسین و محمد بن علی و جعفر بن محمد و موسی بن جعفر و علی بن موسی و محمد بن علی و علی بن محمد و حسن بن علی و قائم آل محمد - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان مومنان و حجّتهای خداوند بر همه خلائق و امامان تو هستند، که پیشروان هدایت و نیکوکاری هستند. 2) هنگامی که دو فرشته نزدیک به خداوند (نکیر و منکر) که فرستادگان از جانب خدای متعالند، به سوی تو آمدند و از تو در مورد خدایت و پیامبرت و دینت و کتابت و قبلهات و امامانت سوال کردند،پس نترس و اندوهگین نشو و در جواب آنان بگو: خداوند، پروردگار من و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، پیامبر من و اسلام، دین من و قرآن، کتاب من و کعبه، قبله من و امیر مومنان علی بن ابی طالب، امام من و حسن بن علی، امام من و حسین بن علی، امام من و زین العابدین، امام من و محمد باقر، امام من و جعفر صادق، امام من، و موسی کاظم، امام من و علی رضا، امام من و محمد جواد امام من و علی هادی، امام من و حسن عسکری، امام من و حجّت منتظَر، امام من میباشند، اینان - که درودهای خداوند بر آنان باد - امامان و سروران و رهبران و شفیعان من میباشند، در دنیا و آخرت به آنان دوستی میورزم و از دشمنان آنان دوری میجویم، سپس بدان ای فلان فرزند فلان. 3) بدرستی که خداوند متعال، بهترین پروردگار و محمد صلی الله علیه وآله وسلم، بهترین پیامبر و امیر مومنان علی بن ابی طالب و فرزندان معصوم او یعنی دوازده امام، بهترین امامان هستند و آنچه را محمد صلی الله علیه وآله وسلم آورده است حقّ است و مرگ حقّ است و سوال منکر و نکیر در قبر حقّ است و برانگیخته شدن (برای روز قیامت)، حقّ است و رستاخیز، حقّ است و صراط، حقّ است و میزان (اعمال)، حقّ است و تطایر کتب، حقّ است و بهشت، حقّ است و جهنم، حقّ است و آن ساعت معهود (روز قیامت)، خواهد آمد و هیچ تردیدی در آن نیست و به تحقیق خداوند متعال کسانی را، که در قبرها هستند، بر خواهد انگیخت. 4) خداوند تو را بر قول ثابت، پایدار فرماید و به راه مستقیم هدایت فرماید و بین تو و امامان تو در جایگاهی از رحمتش، شناخت ایجاد فرماید. 5) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را با برهانی از خودت روبرو گردان، خداوندا (درخواست میکنیم)عفو تو را، عفو تو را. 6) خداوندا زمین را از دو پهلوی او گشاده گردان و روح او را بسوی خودت بالا بر و او را از جانب خودت با رضوان روبرو کن و قبر او را از بخشایش خودت آرام فرما، رحمتی که بوسیله آن از مهربانی هر کس دیگری بی نیاز گردد.