بعضی مطرح کرده اند که آیا ممکن است امام علی(علیه السلام) نخستین مردی باشد که اسلام را پذیرفته، در حالی که آن حضرت هنگام پذیرش اسلام کودکی ده ساله و نابالغ بوده است.
برای پاسخ به این پرسش، مناسب است قسمتی از گفتگوی مأمون خلیفه عباسی با چهل تن از علمای اهل سنّت، درباره اولویت امیرالمؤمنین(علیه السلام) در امر خلافت، را نقل کنیم:
در ضمن این گفتگو مأمون از اسحاق بن حماد بن زید می پرسد: آن روز که پیامبر(صلی الله علیه وآله) مبعوث شد، چه عملی از تمام اعمال برتر بود؟
اسحاق پاسخ می گوید: اخلاص در شهادت به توحید و رسالت پیامبر(صلی الله علیه وآله) است.
مأمون: آیا کسی را سراغ داری که بر علی(علیه السلام) در اسلام پیشی گرفته باشد؟
اسحاق: علی(علیه السلام) در حالی اسلام آورد که کم سن و سال بود و احکام الهی بر او جاری نمی شد.
مأمون: آیا اسلام علی(علیه السلام) به دعوت پیامبر(صلی الله علیه وآله) بود و آیا پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)علی(علیه السلام) را نپذیرفت؟ چگونه ممکن است پیامبر(صلی الله علیه وآله) کسی را به اسلام دعوت کند که اسلامش پذیرفته نیست؟!
اسحاق در مقابل این پرسش قاطع، هیچ پاسخی نداشت.[1]
علامه امینی(رحمه الله) بعد از نقل این داستان از العقد الفرید می افزاید: (ابو جعفر اسکافی معتزلی (م 240 ه ق) در رساله خود می نویسد: (همه مردم می دانند که علی(علیه السلام)افتخار پیشگامی در پذیرش اسلام را دارد. پیامبر(صلی الله علیه وآله) روز دوشنبه مبعوث شد و علی(علیه السلام) روز سه شنبه ایمان آورد و پیوسته می فرمود: من هفت سال قبل از دیگران نماز خواندم و من نخستین کسی هستم که اسلام آوردم. این مسأله از هر مشهوری مشهورتر است و ما کسی را در گذشته نیافته ایم که اسلام علی(علیه السلام) را سبک بشمرد یا بگوید او اسلام آورد در حالی که کودکی خردسال بود. عجب این که افرادی مثل عباس و حمزه برای پذیرش اسلام منتظر عکس العمل ابوطالب بودند، ولی فرزند ابوطالب هرگز منتظر پدر ننشست و ایمان آورد).[2]
کوتاه سخن این که باید، توجه داشت که پیامبر(صلی الله علیه وآله) اسلام علی(علیه السلام)را پذیرفت و کسی که اسلام آوردن علی(علیه السلام)را در آن سن و سال معتبر نداند، در واقع بر پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) ایراد وارد کرده است.
دوم آن که در روایات معروفی در داستان یوم الدار آمده است که پیامبر(صلی الله علیه وآله)غذایی آماده کرد و بستگان نزدیکش را دعوت نمود و آنها را به اسلام فرا خواند و فرمود: (نخستین کسی که دعوت مرا برای دفاع از اسلام بپذیرد، برادر، وصی و جانشین من خواهد بود). هیچ کس دعوت آن حضرت را جز علی بن ابی طالب(علیه السلام)نپذیرفت و پیامبر(صلی الله علیه وآله) خطاب به علی فرمود: (تو برادر، وصی و جانشین من هستی).
آیا کسی باور می کند پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)کسی را که به گفته بهانه جویان اسلامش پذیرفته نبود، به عنوان برادر، وصی و جانشین خود معرفی کند و دیگران را به پیروی از او دعوت نماید تا آن جا که سران شرک از روی تمسخر به ابوطالب بگویند تو باید پیرو فرزندت باشی.
بدون شک، سن بلوغ شرط پذیرش اسلام نیست و هر نوجوانی که توانایی فکری و تمیز حق از باطل داشته باشد و اسلام را بپذیرد در زمره مسلمانان قرار می گیرد.
سوم آن که قرآن مجید بلوغ را شرط نبوت نمی داند; چنان که برخی از پیامبران در کودکی به این مقام دست یافته اند: (وَ آتَینَاهُ الحُکمَ صَبِیّاً);[3] ما فرمان نبوت را در کودکی به یحیی(علیه السلام) عطا کردیم. در داستان حضرت عیسی(علیه السلام) نیز آمده است که به هنگام کودکی با صراحت گفت: (إِنّیِ عَبدُاللهِ آتانِیَ الکِتابَ وَ جَعَلنِی نَبِیّاً);[4] من بنده خدا هستم، کتاب آسمانی به من بخشیده و مرا پیامبر قرار داده است.
فراتر از همه این شواهد، همان است که پیامبر(صلی الله علیه وآله) اسلام علی(علیه السلام)را پذیرفت و حتی در یوم الدار او را به عنوان برادر، وصی و جانشین خویش معرفی فرمود.
پی نوشتها:
[1]. الغدیر، ج 3، ص 236، (تذییل) به نقل از عقدالفرید، ج 3، ص 43; امام علی(علیه السلام)، احمد رحمانی همدانی، ص 359، ح 3، (مرکز فرهنگی انتشارات منیر، 1377 ه ش); عیون اخبارالرضا، شیخ صدوق، ج 1، ص 199، باب 45، (مؤسسة الاعلمی للمطبوعات ،بیروت).
[2]. الغدیر، ج 3، ص 237 236، (تذییل)، (دارالکتاب العربی، بیروت، 1397 ه ).
[3]. سوره مریم، آیه 12.
[4]. همان، آیه 30.
www.mazaheb.ir
