زندگی پیامبر در دوران کودکی و نوجوانی چگونه بوده است؟

پیامبر گرامی اسلام در دوره شیرخوارگی فقط سه روز از مادر خود شیر خورد و پس از او دو زن بافتخار دایه گی پیامبر نائل شده اند:
1. ثویبه: وی کنیز ابولهب بوده که قبل از پیامبر حمزه عموی پیامبر را نیز شیر داده بود. وی چهار ماه افتخار دایگی پیامبر را دارد.
2. حلیمه: پس از چهار ماه دایگان قبیله بنی سعد به مکه آمدند و در آن سال قحطی شدیدی بود به این لحاظ بیش از پیش به کمک اشراف نیازمند بودند. حلیمه دختر ابوذویب تنها زنی بود از میان دایگان که پیامبر گرامی از او شیر خورد، حلیمه پنج سال افتخار دایگی پیامبر را داشت.
پیامبر اسلام همواره به دو دایه خود احترام گذارده و ایشان را مادر خطاب می فرمود.
به شهادت قرآن پیامبر در دوران کودکی یتیم بوده است و مورد توجّه خاص خداوند متعال بوده (أَلَمْ یَجِدْک یَتِیماً فَاوی) و همه تاریخ نویسان و دانشمندان به دوران کودکی پیامبر که بسیار شگفت انگیز و حیرت آور بوده است اشاره کرده اند و از زبان حلیمه سعدیه دایه پیامبر حوادث شگفت انگیز و کرامات بسیاری از دوران شیرخوارگی پیامبر نقل کرده اند و صفحات تاریخ گواهی می دهد: زندگانی رهبر عالیقدر مسلمانان از آغاز کودکی تا روزی که برای پیامبری مبعوث شد، متضمن یک سلسله حوادث شگفت انگیز است و تمام این حوادث شگفت انگیز جنبه کرامت داشته و روی هم رفته گواهی می دهند که زندگی حضرت و سرگذشت وی عادی نبوده است.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم که در کودکی تحت سرپرستی جدی عبدالمطلب بود و به دایه ای سپرده شد که درست پنج سال در صحرا پیش او بسر برد که داستان های حیرت آور در این دوره از زبان دایه اش و خود پیامبر در منابع تاریخی ذکر شده از جمله اخلاق و سیره آن حضرت در این دوره، این بود که بسیار باحیا و عفت بود و مثل بچه های عادی برخورد نداشت و از روزی که در خانواده حلیمه حضور یافت وسعت و برکت و رزق و روزی در آن خاندان به وضوح قابل مشاهده بود و از ابن عباس نقل شده که وقتی چاشت برای اطفال طعام می آوردند آنها از یکدیگر می ربودند و آن حضرت دست دراز نمی کرد و چون کودکان از خواب بیدار می شدند دیده هایشان آلوده بود و آن حضرت با روی شسته و خوشبو از خواب بیدار می شد. از حلیمه نقل شده که هیچ وقت عورات او را کسی نمی دید و نخست مراقبت از پوشش خود می نمود و در این مدت همواره کسی مراقب او بود و کسی او را هنگام تخلی ندید و بسیار باحیا و عفیف و نورانی بود و نیز نقل شده که هیچ وقت اظهار گرسنگی و تشنگی نمی کرد و از آب زمزم می نوشید.
امیرالمؤمنین(ع) در نهج البلاغه می فرماید: خداوند پیامبر خویش را از کودکی با ملکی بزرگ همراه نمود و در شبانه روز حضرت را بر مکارم و آداب و اخلاق وامیداشت و راهنمایی می کرد.
در مدتی که حضرت در پیش حلیمه بود حلیمه او را هر از چند گاهی پیش مادرش در مکه می برد حضرت در بین قبیله سعد که به فصاحت در بین عرب شهرت داشتند زبان عربی فصیح را یاد گرفت که خود حضرت به آن اشاره فرموده اند. بعد از بازگشت به آغوش خانواده به همراهی مادر عزیزش به یثرب برای زیارت قبر پدرش روانه شدند در همین سفر غم فقدان پدرش با غم فقدان مادر افزون شد و دل رهبر و پیامبر آینده مسلمانان از غم فقدان مادر متألم شد.
امّا فقدان مادر و پدر عزت و احترام او را در پیش خاندانش بیشتر نموده که این از الطاف خفیه الهی بود. عبدالمطّلب جدش، سرپرستی او را به عهده گرفت و خیلی او را دوست می داشت امّا چیزی نگذشت که او را نیز از دست داد و بنابر وصیت او سرپرستی محمد صلی الله علیه و آله و سلّم به عمویش ابوطالب سپرده شد که با پدر پیامبر برادر تنی بودند لذا خیلی به او علاقه داشت.
در نوجوانی حضرت به همراه عمویش در جنگ هایی بنام (فجار) شرکت کرده بود که سن حضرت در این دوران تقریباً ده سال بود.
و هم چنین به همراهی عمویش در مسافرت تجاری به شهر شام شرکت نمود در دوازده سالگی این مسافرت برای حضرت بسیار شیرین و جالب توجّه بود. در همین مسافرت بود که مطلبی برای ابوطالب روشن شد که او را بر آن می داشت که از این نوجوان مواظبت کامل بنماید. ملاقات با بحیرا که خبر از نبوت حضرت داد در این سفر واقع شد.
دوران کودکی و نوجوانی حضرت بسیار پرحادثه و شگفت انگیز بوده است که همه گان را در حیرت و خیرگی فرو می برد به طوری که عده ای از مستشرقین نیز به این قضیه با حیرت نگریسته اند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 فروغ ابدیت، جعفر سبحانی.
2 تاریخ اسلام، جعفر سبحانی.
3 منتهی الآمال، شیخ عباس قمی.