الف- پیشی نگرفتن بر پیامبر؛ (یا أَیها الذین امنوا لا تُقدموا بین یدی الله و رَسوله و اتَقوا الله اِن الله سَمیع علیم حجرات/1 ؛ ای اهل ایمان! هرگز پیشاپیش وحی حرکت نکنید، بلکه تابع وحی باشید؛ هرگز خواسته خود را بر وحی تحمیل نکنید و بدان رنگ دین ندهید و همان گونه که فرشتگان بدون اذن خداوند سخنی نمی‌گویند و از او اطاعت می‌کنند: (بل عِباد مُکرمون لا یَسبقونه بالقول و هم بِأمره یعملون) انبیاء/26-27، شما نیز در دینتان فرشته خوی باشید و در اندیشه، گفتار و رفتار خود تابع وحی بوده، پروای الهی پیشه کنید. ب- مراعات ادب حضور پیامبر؛ (یا أَیها الذین امنوا لا تَرفعوا أَصواتکم فَوق صَوت النبی و لا تَجهروا له بِالقول کَجَهر بَعضکم لِبعض أَن تَحبط أَعمالکم و أنتم لاتشعرون) حجرات/2؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید! وقتی در مجلس رسول گرامی(ص) بار یافتید، صدایتان از صدای آن حضرت بلندتر نباشد. از آن جا که حیات و ممات پیامبر یکسان است، اکنون نیز کسانی که به حرم آن حضرت مشرف می‌شوند، باید ادب حضور رسول گرامی(ص) را مراعات کنند. اصولاً انسان وزین می‌کوشد تا با صدای بلند سخن نگوید مگر ضرورتی آن را ایجاب کند. خداوند در پایان این آیه تهدید می‌کند که اگر ادب محضر رسول اکرم(ص) را مراعات نکنید، اعمالتان حبط و باطل می‌شود. چنانکه مراعات ادب مذکور، موجب رشد روح تقوا در دل انسان شده و غفران و پاداش الهی را به دنبال دارد: (اِن الَذین یَغضون أَصواتهم عِند رسول الله أولئک الذین امتَحَن الله قُلوبهم لِلتقوی لَهم مَغفرة و أَجَر عَظیم) حجرات/3. امتحان تقوای دل و پیروز شدن در این آزمون، از پر افتخارترین کمالهای انسانی است. ج- تجلیل از پیامبر به عنوان شعار رسمی: (اِنا أَرسلناک شاهداً و مُبشراً و نَذیراً لِتؤمنوا بِالله و رَسوله و تَعزروه و تُوقره) فتح/8-59 ای پیامبر! ما تو را به عنوان شاهد و بشارت دهنده و ترساننده به سوی مردم فرستادیم تا شما مردم به خد او پیامبرش ایمان بیاورید و آن حضرات را حمایت کرده، او را توقیر و تکریمش کنید. بنابر این تجلیل از پیامبر به عنوان یک شعار اسلامی، همیشه_ در زمان حیات آن حضرت و پس از آن_ زنده است، زیرا مقام رسالت رسول گرامی(ص) همواره زنده است. پی نوشت: 1. آیت الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن کریم ج 9 (سیرة رسول اکرم در قرآن) منبع: www.payambarazam.ir
الف- پیشی نگرفتن بر پیامبر؛ (یا أَیها الذین امنوا لا تُقدموا بین یدی الله و رَسوله و اتَقوا الله اِن الله سَمیع علیم حجرات/1 ؛ ای اهل ایمان! هرگز پیشاپیش وحی حرکت نکنید، بلکه تابع وحی باشید؛ هرگز خواسته خود را بر وحی تحمیل نکنید و بدان رنگ دین ندهید و همان گونه که فرشتگان بدون اذن خداوند سخنی نمیگویند و از او اطاعت میکنند: (بل عِباد مُکرمون لا یَسبقونه بالقول و هم بِأمره یعملون) انبیاء/26-27، شما نیز در دینتان فرشته خوی باشید و در اندیشه، گفتار و رفتار خود تابع وحی بوده، پروای الهی پیشه کنید.
ب- مراعات ادب حضور پیامبر؛ (یا أَیها الذین امنوا لا تَرفعوا أَصواتکم فَوق صَوت النبی و لا تَجهروا له بِالقول کَجَهر بَعضکم لِبعض أَن تَحبط أَعمالکم و أنتم لاتشعرون) حجرات/2؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! وقتی در مجلس رسول گرامی(ص) بار یافتید، صدایتان از صدای آن حضرت بلندتر نباشد. از آن جا که حیات و ممات پیامبر یکسان است، اکنون نیز کسانی که به حرم آن حضرت مشرف میشوند، باید ادب حضور رسول گرامی(ص) را مراعات کنند. اصولاً انسان وزین میکوشد تا با صدای بلند سخن نگوید مگر ضرورتی آن را ایجاب کند.
خداوند در پایان این آیه تهدید میکند که اگر ادب محضر رسول اکرم(ص) را مراعات نکنید، اعمالتان حبط و باطل میشود. چنانکه مراعات ادب مذکور، موجب رشد روح تقوا در دل انسان شده و غفران و پاداش الهی را به دنبال دارد: (اِن الَذین یَغضون أَصواتهم عِند رسول الله أولئک الذین امتَحَن الله قُلوبهم لِلتقوی لَهم مَغفرة و أَجَر عَظیم) حجرات/3. امتحان تقوای دل و پیروز شدن در این آزمون، از پر افتخارترین کمالهای انسانی است.
ج- تجلیل از پیامبر به عنوان شعار رسمی: (اِنا أَرسلناک شاهداً و مُبشراً و نَذیراً لِتؤمنوا بِالله و رَسوله و تَعزروه و تُوقره) فتح/8-59 ای پیامبر! ما تو را به عنوان شاهد و بشارت دهنده و ترساننده به سوی مردم فرستادیم تا شما مردم به خد او پیامبرش ایمان بیاورید و آن حضرات را حمایت کرده، او را توقیر و تکریمش کنید. بنابر این تجلیل از پیامبر به عنوان یک شعار اسلامی، همیشه_ در زمان حیات آن حضرت و پس از آن_ زنده است، زیرا مقام رسالت رسول گرامی(ص) همواره زنده است.
پی نوشت:
1. آیت الله جوادی آملی،تفسیر موضوعی قرآن کریم ج 9 (سیرة رسول اکرم در قرآن)
منبع: www.payambarazam.ir
- [سایر] خداوند برای تکریم رسول اکرم(ص) در قرآن کریم چه آداب و معارفی را تبیین میکند؟
- [سایر] آیا معانی و الفاظ قرآن کریم از طرف خداوند است یا از طرف پیامبر اکرم(ص) ؟
- [سایر] بر اساس چه سندی قرآن کریم از زمان پیامبر اکرم(ص) متواتر است؟
- [سایر] دیدگاه روایات پیرامون تکریم پیامبر اکرم(ص) چیست؟
- [سایر] خداوند از عظمت پیامبراکرم(ص) در قرآن چگونه یاد کرده است؟
- [سایر] سیره رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) از دیدگاه قرآن کریم چیست؟
- [سایر] سیره رسول اکرم صلّی الله علیه و آله را از دیدگاه قرآن کریم چیست؟
- [سایر] سیره رسول اکرم صلّی الله علیه و آله را از دیدگاه قرآن کریم چیست؟
- [سایر] سیره رسول اکرم صلّی الله علیه و آله از دیدگاه قرآن کریم چیست؟
- [سایر] چرا زنان پیامبر اسلام (ص ) بعد از وفات پیامبر اکرم(ص ), نمی توانستند ازدواج کنند؟
- [آیت الله نوری همدانی] مستحب است بعد از تکبیره الاحرام بگوید : یا مُحسنُ قداتاکَ المسیءُ و قد امَرتَ المحسنَ ان یتجاوَز عنِ المسی ءِ انتَ المحسنُ و انا المُسی ءُ بحقّ محمّدٍ و آلِ محّمدٍ صل عَلی محّمدِ و ال محّمدِ و تجاوَز عن قبیحِ ما تعلمُ منّی .یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بندة گنهکار به در خانة تو آمده و تو امر کرده ای که نییکوکار از گنهکار بگذرد ، تو نیکو کاری و من گناهکار بحقّ محّمدٍ و آل محّمدٍ صلی اللهُ علیه و آله و سّلم .رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیها یی که می دانی از من سر زده . بگذر .
- [امام خمینی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید: "یا محسن قد اتاک المسیی ء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیی ء انت المحسن و انا المسیی ء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان می کنی، بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله فاضل لنکرانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِیَیءُ وَقَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَاَناَ المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد صَلِّ عَلَی مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَتَجاوَزْ عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی یعنی ای خدائی که به بندگان احسان می کنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کرده ای که نیکوکار از گنهکار بگذرد تو نیکوکاری و من گنهکار به حق محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدی هائی که می دانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله خوئی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:" یا محسن قد اتاک المسییء و قد امرت المحسن ان یتجاوز عن المسیء انت المحسن و انا المسیء بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوز عن قبیح ما تعلم منی"، یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله مکارم شیرازی] اشْهد انْ لا اله إلا الله وحْده لا شریک له: گواهی می دهم هیچ کس شایسته پرستش جز خداوند نیست، یگانه است و شریک ندارد. و اشْهد ان محمداً عبْده و رسوله: و گواهی می دهم محمد(صلی الله علیه وآله) بنده و فرستاده اوست. اللهم صل علی محمد و آل محمد: خداوندا! درود بفرست بر محمد(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت او(علیهم السلام).
- [آیت الله شبیری زنجانی] مستحب است قبل از تکبیرة الاحرام بگوید: (یا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاکَ المُسیءُ وقَدْ أَمَرْتَ المُحْسِنَ أَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ، أَنْتَ المُحْسِنُ وأَنا المُسِیءُ، بحقِّ مُحمَّدٍ و آل محمّد صَلِّ علی مُحمَّدٍ و آلِ مُحمَّدٍ وتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی ای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار به در خانه تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، به حق محمد و آل محمد رحمت خود را بر محمد و آل محمد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سرزده بگذر.
- [آیت الله مکارم شیرازی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام به قصد رجاء این دعا را بخوانند: (یا محْسن قدْ اتاک الْمسیء و قدْ أمرْت الْمحْسن انْ یتجاوز عن الْمسیئ انت الْمحْسن و أنا الْمسیئ بحق محمد و آل محمد صل علی محمد و آل محمد و تجاوزْ عنْ قبیح ما تعْلم منی. یعنی: (ای خدای نیکوکار! بنده گنهکارت به در خانه تو آمده است تو امر کرده ای که نکوکار از گنهکار بگذرد،تو نیکو کاری و من گنهکارم، به حق محمد و آل محمد رحمتت را بر محمد و آل محمد بفرست و از کارهای زشتی که می دانی از من سرزده بگذر!)
- [آیت الله سیستانی] خوب است قبل از تکبیرة الاحرام به قصد رجأ بگوید : (یا مُحْسِنُ قَدْ اَتاکَ المُسِیءُ ، وَقَدْ اَمَرْتَ الُمحْسِنَ اَنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِیءِ ، اَنْتَ الُمحْسِنُ وَاَنَا المُسِیءُ ، بِحَقّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحمَّدٍ ، وَتَجاوَزْ عَنْ قَبِیحِ ما تَعْلَمُ مِنّی) یعنی : ای خدائی که به بندگان احسان میکنی ، بنده گنهکار به درِ خانه تو آمده ، و تو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد ، تو نیکوکاری و من گناهکار ، بحق محمّد و آل محمّد ، رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست ، و از بدیهائی که میدانی از من سر زده بگذر .
- [آیت الله علوی گرگانی] مستحبّ است بعد از تکبیرْ الاحرام بگوید: )یا مُحْسِنُ قَدْ أتاکَ المُسِئُ وَقَدْ أمَرْتَ المُحْسِنَ أنْ یَتَجاوَزَ عَنِ المُسِئ أنْتَ المُحْسِنُ وَأنَا المُسِئُ بِحَقِّ مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً صَلِّ عَلَی مُحَمَّدً وَآلِ مُحَمَّدً وَتَجاوَز عَنْ قَبیحِ ماتَعْلَمُ مِنّی(، یعنیای خدایی که به بندگان احسان میکنی بنده گنهکار بدر خانه تو آمده وتو امر کردهای که نیکوکار از گناهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گناهکار، بحقّ محمّد وآل محمّد رحمت خود را بر محمّد وآل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.
- [آیت الله بروجردی] مستحب است بعد از تکبیرة الاحرام بگوید:(یا مُحْسِنُ قَدْ اَتَاکَ الْمُسِییءُ وَ قَد اَمَرْتَ الْمُحْسِنَ اَنْ یتَجاوَزَ عَنِ الْمُسِییء أنْتَ الْمُحْسِنُ وَ اَنا المُسِیءُ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجاوَز عَنْ قَبیحِ ما تَعْلَمُ مِنِّی)؛یعنی؛ ای خدایی که به بندگان احسان میکنی، بندهی گنهکار به در خانهی تو آمده و تو امر کردهای که نیکوکار از گنهکار بگذرد، تو نیکوکاری و من گنهکار، به حق محمّد و آل محمّد / رحمت خود را بر محمّد و آل محمّد بفرست و از بدیهایی که میدانی از من سر زده بگذر.